Samenvatting alle tijdvakken geschiedenis.

Historisch Overzicht (Oriëntatie op
geschiedenis)
Onderwerpen: Tijd van Jagers en Boeren, Grieken en Romeinen, Monniken
en Ridders, Steden en Staten, Ontdekkers en Hervormers, Regenten en
Vorsten, Pruiken en Revoluties, Burgers en Stoommachines, Wereldoorlogen,
Televisie en Computers en Responsiecollege
Auteurs: Marcel van Riessen, Frits Rovers en Arie Wilschut (red.)
Druk: 5e druk

, TV 1: Tijd van Jagers en Boeren

Ötzi:

↪️
● Visueel niet geschreven bronnen
Alleen bronnenonderzoek


➡️
Verzamelen en bronnenonderzoek:

➡️
● Geschreven bronnen betrouwbaar

➡️ ➡️minder goed beeld over de tijd
● Eerste mensen menselijke cultuur
● Niet geschreven bronnen minder betrouwbaar

Historische distantie, multiperspectiviteit en waardenbewustzijn:
● Romantisering

➡️
- Wetenschappelijke bewijzen
● Door weinig bronnen geidealiseerd/ geromantiseerd beeld mannen jagen +

↪️
vrouwen verzamelen
Heel deze rolverdeling klopte niet (al helemaal het mammoet jagen. Dit kon

➡️
helemaal niet omdat omdat de mammoet hier te groot en te sterk voor was. De huid
was hier tevens ook te dik voor niet door te komen met de materialen van die tijd.)

Multidisciplinair:
● Levenswijze
- Kennis van natuur
- IJskappen trekken terug

↪️
- Toendra veranderd in bos
Beter bewoonbaar landschap door de warmere temperatuur
- Dagelijks leven
- Voedsel (groente) verbouwen

↪️
● Nomadisch/ Semi-nomadisch
Rondtrekken
- Blijven zitten totdat het gebied uitgeput is (carrying capacity van het gebied)
- Terugreizen naar plekken waar ze al eerder zijn geweest

Causaliteit:
● Neolithische revolutie

↪️
- Landbouwrevolutie

↪️
Door klimaatverandering in het nabije oosten (midden-oosten)
Domesticeren van dieren (veeteelt)




Historische voorbeelden:

, ➡️
↪️
● Brons- en ijzerbewerking verschillende metalen op verschillende plekken
Leiden tot internationale handel
● Zoutwinning bij Hallstadt
● Graven en grafgiften verandering: Cremeren, begraven en moeras graven
- Eten

➡️
- Voorwerpen (Wapens, potten, sieraden, ‘magische’ middelen)
● Goud uit Ierland helemaal geen goudmijnen in Ierland?!

Samenvatting:
● We weten dus erg weinig over deze tijd (komt mede door het feit dat er geen
geschreven bronnen zijn)
● Veel misconcepties
● Complexe samenleving naar een hele andere complexe samenleving
● Landbouw kwam op in de neolithische revolutie

Natufische beschaving:
● Neolithische revolutie: Eerste landbouwrevolutie
● Vruchtbare halve maan (goed klimaat + rivier in het midden-oosten)
● Geen geschriften alleen bronnen
● Voedselproductie werd ontdekt

↪️
● In het begin jagers + verzamelaars gaat samen met de landbouw
Overgang naar volledige landbouwsamenleving duurt erg lang
● Voedsel: Herten, vijgen, vruchten, noten en tarwe
● Irrigatiesystemen gevonden bij overblijfselen van landbouwsamenlevingen
● Veel meer bezitting (mede omdat ze niet meer alles mee hoefden te slepen omdat ze
niet meer verhuisden): Riemen, haaraccessoires et.




*Vruchtbare halve maan in het midden oosten




Gelijktijdigheid van het ongelijktijdige:

, ➡️
● Gevolgen voor de mensen van de eerste landbouwsamenlevingen
- Dicht bij dieren wonen ziekte die meegedragen worden door de dieren

↪️
worden overgedragen.

➡️ ➡️
Ontstaan van epidemieën

↪️
● Meer calorieën meer monden vullen grotere overlevingskans
meer voedsel, maar veel minder gevarieerd
● Specifieke ziektes terug te vinden bij boeren: Hernia, artrose en artritis

Overeenkomsten:
● Hutten worden huizen
● Dorpen worden steden
● Arbeidsverdeling/ specialisatie door minder mankracht nodig voor de landbouw

Urbanisatie:
● Stedelijke nederzettingen liggen bij:
- Water (rivier/ oase)
- Kruispunten
- Rond andere (kleinere) nederzettingen om zo één grote nederzetting te

➡️
stichten
- Schrift ontstaan in Midden Oosten West-Europa nog niet

Verschil tussen prehistorie en historie:
● Prehistorie: Geen geschriften
● Historie: Wel geschriften