De Wereld Van 6v
H3 Zuid-Amerika
§1 Beeldvorming over Zuid-Amerika
Zuid-Amerika kent veel stereotypen: algemene, vaak wat overdreven beelden van een groep mensen
- Grote biodiversiteit vs. onophoudelijke vernietiging en exploitatie van het regenwoud;
- Krottenwijken vs. gated community;
- Democratieën corrupt vs. dictaturen.
Hoe we de werkelijkheid ervaren, vaak gebaseerd op
meningen -> perceptie. Vanuit deze perceptie die
iemand heeft van gebied volgt een mental map. Hoe
dichter de map de werkelijkheid benadert, hoe correcter
het geografische beeld van een gebied.
§2 Geologie
Zuid-Amerika is een geologisch complex gebied door de
vele plaatgrenzen. De convergente, divergente en
transforme breuken tussen de platen zorgen voor
bewegingen in de aardkorst en de hoogteverschillen op
het continent zijn een gevolg hiervan.
- Aan de westkust duikt de oceanische Nazcaplaat
onder de continentale Zuid-Amerikaanse plaat
hierdoor ontstaat er een diepzeetrog.
Het Andesgebergte is uitzonderlijk hoog voor een door
subductie gevormde bergketen. Vier zones met vulkanisme
worden afgewisseld door drie volcanic gaps.
- Bij deze gaps is de korst nog redelijk licht, waardoor
het niet diep genoeg gaat om te kunnen smelten.
- Het verschuiven van deze horizontaal landinwaarts
bewegende plaat zorgt regelmatig voor zware
aardbevingen. De epicentra van de aardbevingen
kunnen zich tot honderden kilometers landinwaarts
bevinden.
- Het vulkanisme in Zuid-Amerika is minder explosief dan
vulkanen uit andere subductiezones. Het magma is hier
namelijk relatief vloeibaar en bevat weinig gassen. De
gestolde lava vormt het gesteente andesiet.
- In Zuid-Amerika zijn er drie plekken hotspots, hier
bevinden zich schildvulkanen. Galápagoseilanden zijn
hier het bekendste voorbeeld van.
, De Wereld Van 6v
Hoogtezones
Hoogvlakte,hoogland: - Diepte- en metamorfe gesteenten, die als
- Chili, Peru, Blovia gevolg van erosie van bovenliggende lagen
- Het Andesgebergte langs de westkust, met aan de oppervlakte zijn gekomen. De
aan de oostkant ervan de Altiplano gesteentelagen in de schilden zijn meer dan
- Gemiddelde hoogte van meer dan vier een miljard jaar oud.
kilometer
Tropische|laaglanden:
Schilden: - Tussen schilden en hoogland
- De Hooglanden van Guyana en Brazilië en - Stroomgebieden van de Orinoco, de
het Plateau van Patagonia. Amazone en de Paraná
- Zeer oude opgeheven delen. - Bestaan voornamelijk uit sedimenten
Er zitten veel delfstoffen in de Zuid-Amerikaanse bodem; ertsen en fossiele energiebronnen.
Ertsvorming kan op drie verschillende manier plaatsvinden:
1) Ertsvorming door sedimentatie. In samengedrukt marien sediment in de oude schilden komt
veel ijzererts voor.
2) Ertsvorming door uitspoeling. Bauxiet, de grondstof voor de productie van aluminium,
ontstaat in gebieden met tropisch regenwoud door chemische verwering van gesteenten.
Door het enorme neerslagoverschot spoelen alle goed oplosbare mineralen uit, waardoor
een onvruchtbare bodem met een hoge concentratie aan minder goed oplosbare ijzer- en
aluminiummineralen achterblijft. Deze bodem heet latosol of lateriet en wordt in dagbouw
mijnen afgegraven.
3) Ertsvorming als gevolg van afkoeling in magmahaarden. Het magma dat zich in de
ondergrond bevindt, bevat veel verschillende chemische elementen. Bij het afkoelen en
stollen van het magma ontstaan in de magmahaard horizontale lagen van elementen met
hetzelfde smeltpunt. Eerst wordt kwarts gevormd, daarna graniet. Uiteindelijk blijft er een
relatief kleine hoeveelheid magma over met hoge concentraties van bepaalde elementen
met een relatief laag smeltpunt: de restsmelt. Dit zijn vooral de edelmetalen en die hebben
voor ons een hoge waarde, zodat het delven al snel rendabel is. Deze ertsen kunnen door
hoge gasdruk in breuken terechtkomen en daar stollen. Zo vormen zich ertsaders:
langgerekte afzettingen met hoge concentraties van metalen. Op plaatsen waar deze
ertsaders op een winbare diepte liggen, komt vaak grootschalige mijnbouw voor. De
mineralen kunnen ook door rivieren worden meegenomen en in de benedenloop samen met
ander riviersediment worden afgezet. Goudwinning komt hierdoor vaak op kleine schaal bij
rivieren voor.
Organische stoffen worden samengesperst door sedimentlagen die erbovenop worden afgezet. Door
hoge druk en in de aardkorst toenemende temperatuur ontstaan aardolie en aardgas ontstaan.
- Bij bewegende aardlagen kunnen olie en gas ontsnappen naar ondoorlatende, liefst
geplooide lagen waar ze door de mens kunnen worden aangeboord.
- De formatie van het Andes ging gepaard met de vorming van olie en gas.
- Steenkoolvoorraden zijn gevormd toen planresten samengeperst werden tot koolstofrijk
gesteente.
H3 Zuid-Amerika
§1 Beeldvorming over Zuid-Amerika
Zuid-Amerika kent veel stereotypen: algemene, vaak wat overdreven beelden van een groep mensen
- Grote biodiversiteit vs. onophoudelijke vernietiging en exploitatie van het regenwoud;
- Krottenwijken vs. gated community;
- Democratieën corrupt vs. dictaturen.
Hoe we de werkelijkheid ervaren, vaak gebaseerd op
meningen -> perceptie. Vanuit deze perceptie die
iemand heeft van gebied volgt een mental map. Hoe
dichter de map de werkelijkheid benadert, hoe correcter
het geografische beeld van een gebied.
§2 Geologie
Zuid-Amerika is een geologisch complex gebied door de
vele plaatgrenzen. De convergente, divergente en
transforme breuken tussen de platen zorgen voor
bewegingen in de aardkorst en de hoogteverschillen op
het continent zijn een gevolg hiervan.
- Aan de westkust duikt de oceanische Nazcaplaat
onder de continentale Zuid-Amerikaanse plaat
hierdoor ontstaat er een diepzeetrog.
Het Andesgebergte is uitzonderlijk hoog voor een door
subductie gevormde bergketen. Vier zones met vulkanisme
worden afgewisseld door drie volcanic gaps.
- Bij deze gaps is de korst nog redelijk licht, waardoor
het niet diep genoeg gaat om te kunnen smelten.
- Het verschuiven van deze horizontaal landinwaarts
bewegende plaat zorgt regelmatig voor zware
aardbevingen. De epicentra van de aardbevingen
kunnen zich tot honderden kilometers landinwaarts
bevinden.
- Het vulkanisme in Zuid-Amerika is minder explosief dan
vulkanen uit andere subductiezones. Het magma is hier
namelijk relatief vloeibaar en bevat weinig gassen. De
gestolde lava vormt het gesteente andesiet.
- In Zuid-Amerika zijn er drie plekken hotspots, hier
bevinden zich schildvulkanen. Galápagoseilanden zijn
hier het bekendste voorbeeld van.
, De Wereld Van 6v
Hoogtezones
Hoogvlakte,hoogland: - Diepte- en metamorfe gesteenten, die als
- Chili, Peru, Blovia gevolg van erosie van bovenliggende lagen
- Het Andesgebergte langs de westkust, met aan de oppervlakte zijn gekomen. De
aan de oostkant ervan de Altiplano gesteentelagen in de schilden zijn meer dan
- Gemiddelde hoogte van meer dan vier een miljard jaar oud.
kilometer
Tropische|laaglanden:
Schilden: - Tussen schilden en hoogland
- De Hooglanden van Guyana en Brazilië en - Stroomgebieden van de Orinoco, de
het Plateau van Patagonia. Amazone en de Paraná
- Zeer oude opgeheven delen. - Bestaan voornamelijk uit sedimenten
Er zitten veel delfstoffen in de Zuid-Amerikaanse bodem; ertsen en fossiele energiebronnen.
Ertsvorming kan op drie verschillende manier plaatsvinden:
1) Ertsvorming door sedimentatie. In samengedrukt marien sediment in de oude schilden komt
veel ijzererts voor.
2) Ertsvorming door uitspoeling. Bauxiet, de grondstof voor de productie van aluminium,
ontstaat in gebieden met tropisch regenwoud door chemische verwering van gesteenten.
Door het enorme neerslagoverschot spoelen alle goed oplosbare mineralen uit, waardoor
een onvruchtbare bodem met een hoge concentratie aan minder goed oplosbare ijzer- en
aluminiummineralen achterblijft. Deze bodem heet latosol of lateriet en wordt in dagbouw
mijnen afgegraven.
3) Ertsvorming als gevolg van afkoeling in magmahaarden. Het magma dat zich in de
ondergrond bevindt, bevat veel verschillende chemische elementen. Bij het afkoelen en
stollen van het magma ontstaan in de magmahaard horizontale lagen van elementen met
hetzelfde smeltpunt. Eerst wordt kwarts gevormd, daarna graniet. Uiteindelijk blijft er een
relatief kleine hoeveelheid magma over met hoge concentraties van bepaalde elementen
met een relatief laag smeltpunt: de restsmelt. Dit zijn vooral de edelmetalen en die hebben
voor ons een hoge waarde, zodat het delven al snel rendabel is. Deze ertsen kunnen door
hoge gasdruk in breuken terechtkomen en daar stollen. Zo vormen zich ertsaders:
langgerekte afzettingen met hoge concentraties van metalen. Op plaatsen waar deze
ertsaders op een winbare diepte liggen, komt vaak grootschalige mijnbouw voor. De
mineralen kunnen ook door rivieren worden meegenomen en in de benedenloop samen met
ander riviersediment worden afgezet. Goudwinning komt hierdoor vaak op kleine schaal bij
rivieren voor.
Organische stoffen worden samengesperst door sedimentlagen die erbovenop worden afgezet. Door
hoge druk en in de aardkorst toenemende temperatuur ontstaan aardolie en aardgas ontstaan.
- Bij bewegende aardlagen kunnen olie en gas ontsnappen naar ondoorlatende, liefst
geplooide lagen waar ze door de mens kunnen worden aangeboord.
- De formatie van het Andes ging gepaard met de vorming van olie en gas.
- Steenkoolvoorraden zijn gevormd toen planresten samengeperst werden tot koolstofrijk
gesteente.
