Duurzaam ondernemen: veiligheidskunde
VEILIGHEID: H1: Inleiding
1.1 Actoren in het veiligheidsbeleid
stake holders-benadering ≠ ‘share holders’
1.2 Termen
1.3 Stand van zaken
1.3.1 Invoering van vergelijkbare kengetallen (KPI)
Het aantal ongevallen per 1000 voltijdse werknemers en (#AO / #VTE) * 1000
per jaar
#AO= aantal ongevallen per jaar
#VTE= het aantal werknemers in voltijdse equivalenten
Frequentiegraad FG = # AO met werkverlet / # werkuren * 106
Werkelijke ernstgraad EGW = # dagen arbeidsongeschikth./ # werkuren * 1000
Globale ernstgraad = EGG = variant op EG + toeslag voor blijvende
ongeschiktheid en dodelijke ongevallen.
1.3.2 Nut en gevaar van KPI
Nut Gevaar
Cijfermatige beoordeling van een toestand De KPI’s geven weinig nuance.
Maakt vergelijking mogelijk in de tijd, met andere Definitie moet ondubbelzinnig leiden tot een bepaalde
bedrijven, … waarde. Dit geeft soms aanleiding tot ‘onnatuurlijk
aanvoelende’ beoordelingen.
Kan gebruikt worden als criterium voor acties Voor belangrijke KPI’s worden dikwijls maatregelen
• Vb bonus bij het bereiken van een bepaalde limiet genomen die wel de KPI bijsturen maar op zich niet zinvol
• Vb extra controles door overheid voor de bedrijven zijn
met hoogste waarde • Vb werknemer ‘aangepast’ werk geven
• Vb Gevaarlijk werk uitbesteden
1
Samenvatting: ©Pjotr Vande Velde Informatie & afbeeldingen: ©Koen Vanden Hautte
,Duurzaam ondernemen: veiligheidskunde
1.3.2 Stand van zaken conclusie
• Arbeidsveiligheid
o Grote aandacht van alle actoren in de laatste 50 jaar
▪ Goede KPI beschikbaar
▪ Bijkomende wetgeving
▪ Maatschappelijke gedragenheid
o Dalende trend
• Psychosociaal welzijn en gezondheid en ergonomie
o Sinds enkele jaren worden deze belangrijker
▪ Relatieve belang vergroot door betere arbeidsveiligheid
▪ Absolute belang vergroot door maatschappelijke trends
o Minder aandacht van de actoren
▪ Geen goede KPI beschikbaar
▪ Wetgeving is al aangepast
▪ Nog geen evidentie in het werkveld
o Zorgwekkende trend
1.3.3 Stand van zaken: productveiligheid
• Cijfermateriaal ?
o Geen KPI beschikbaar
o Ongevallen per product?
▪ Indruk: Er zijn ongevallen, maar aandeel van het product is eerder gering
▪ Vuurwerkongevallen, elektrocutie, ongevallen van tuingereedschap… van consumenten: fragmentarisch zijn
cijfers beschikbaar
• Gezondheidseffecten per product?
o Indruk: Er zijn gezondheidseffecten, maar de toenemende reglementering beschermt de consument
▪ Vb toenemende bijziendheid bij jongeren door gebruik van schermen
▪ Vb verbod van onkruidverdelger door mogelijke kankerverwekkendheid
▪ Vb verplichting om dB niveau van toestellen te vermelden
• Conclusie
o Te diverse producten om in cijfers te vatten
o Te veel invloed van het consumentengedrag
o Langetermijnseffecten te moeilijk aan te tonen
1.4 Waarom werken aan welzijn?
• Werken aan welzijn =
o Vermijden van ongevallen
o Vermijden van gezondheidsschade
o Vermijden van psychosociaal lijden
• Drijfveren ongevallen voorkomen:
o Humane en sociale redenen: het is erg voor het slachtoffer en zijn omgeving
o Economische en financiële redenen
▪ Het slachtoffer: inkomensverlies
▪ De onderneming:
• Betaalt de gevolgschade in het bedrijf + deel van het loon voor het slachtoffer + loon aan een vervanger
+ op termijn de verhoogde verzekeringskosten
▪ De arbeidsongevallenverzekering
• Is gefinancierd door verzekeringspremies van bedrijven → Betaalt ziektekosten en een deel van het
loon van het slachtoffer → Gemiddeld 3% van de brutoloonkost gaat naar AO-verzekering
▪ Fedris (Federaal agentschap voor beroepsrisico’s) (“Fonds voor beroepsziekten”)
• Betaalt jaarlijks 200miljoen € aan 60.000 mensen met blijvend gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid of
hun nabestaanden
o Juridische en wettelijke redenen
2
Samenvatting: ©Pjotr Vande Velde Informatie & afbeeldingen: ©Koen Vanden Hautte
, Duurzaam ondernemen: veiligheidskunde
▪ De verplichtingen inzake veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk zijn vastgelegd in het strafwetboek,
het burgerlijke wetboek en de wet op de arbeidsovereenkomsten in België.
▪ Het Europees recht wordt vertaald in Belgisch recht.
▪ De rechtbanken kunnen straffen opleggen aan bedrijven en aan individuele werknemers
1.5 Wat is er moeilijk aan veiligheidsbeleid?
Adviezen
• Loop nooit onder een last
• Hou afstand tov uw voorligger
• Gebruik een valbescherming in een hoogtewerker
• Slijp niet zonder bril en gehoorbescherming
• …
WERK VS THUIS: Aansluiten van plafondlamp
• Risico op vallen van trapladder
• Risico op elektrocutie
• Risico dat lamp op uzelf of iemand anders valt
-----------------------------------------------------
• Grotere risico’s bij betaalde arbeid
o Tijdsdruk omdat hij betaald krijgt per gemonteerde lamp
• Grotere risico’s in industriële omgeving
o Grotere hoogte
o Grotere spanning
o Zwaardere lamp
• Grotere risico’s in complexe organisaties
o Ladder was niet geschikt voor dit doel, ondergrond niet stabiel, andere voertuigen op de werf, …
o Monteur heeft geen kennis van elektr., weet niet of er spanning op zit
o Monteur weet niet of de lamp kan breken, of de juiste bevestigingsmaterialen gebruikt zijn, …
Wat is er moeilijk aan veiligheidsbeleid?
• Zich niet bewust zijn van een restrisico
• Restrisico-cijfers zijn laag en niet te vatten voor een mens
• Vertrouwen in beschermende maatregelen
• Aanvaarding van restrisico
• Tegenstrijdige belangen
• Focus op een aantal belangrijke aspecten waardoor een andere aspect over het hoofd gezien wordt
• Complexe systemen
• Veel betrokken partijen
3
Samenvatting: ©Pjotr Vande Velde Informatie & afbeeldingen: ©Koen Vanden Hautte
VEILIGHEID: H1: Inleiding
1.1 Actoren in het veiligheidsbeleid
stake holders-benadering ≠ ‘share holders’
1.2 Termen
1.3 Stand van zaken
1.3.1 Invoering van vergelijkbare kengetallen (KPI)
Het aantal ongevallen per 1000 voltijdse werknemers en (#AO / #VTE) * 1000
per jaar
#AO= aantal ongevallen per jaar
#VTE= het aantal werknemers in voltijdse equivalenten
Frequentiegraad FG = # AO met werkverlet / # werkuren * 106
Werkelijke ernstgraad EGW = # dagen arbeidsongeschikth./ # werkuren * 1000
Globale ernstgraad = EGG = variant op EG + toeslag voor blijvende
ongeschiktheid en dodelijke ongevallen.
1.3.2 Nut en gevaar van KPI
Nut Gevaar
Cijfermatige beoordeling van een toestand De KPI’s geven weinig nuance.
Maakt vergelijking mogelijk in de tijd, met andere Definitie moet ondubbelzinnig leiden tot een bepaalde
bedrijven, … waarde. Dit geeft soms aanleiding tot ‘onnatuurlijk
aanvoelende’ beoordelingen.
Kan gebruikt worden als criterium voor acties Voor belangrijke KPI’s worden dikwijls maatregelen
• Vb bonus bij het bereiken van een bepaalde limiet genomen die wel de KPI bijsturen maar op zich niet zinvol
• Vb extra controles door overheid voor de bedrijven zijn
met hoogste waarde • Vb werknemer ‘aangepast’ werk geven
• Vb Gevaarlijk werk uitbesteden
1
Samenvatting: ©Pjotr Vande Velde Informatie & afbeeldingen: ©Koen Vanden Hautte
,Duurzaam ondernemen: veiligheidskunde
1.3.2 Stand van zaken conclusie
• Arbeidsveiligheid
o Grote aandacht van alle actoren in de laatste 50 jaar
▪ Goede KPI beschikbaar
▪ Bijkomende wetgeving
▪ Maatschappelijke gedragenheid
o Dalende trend
• Psychosociaal welzijn en gezondheid en ergonomie
o Sinds enkele jaren worden deze belangrijker
▪ Relatieve belang vergroot door betere arbeidsveiligheid
▪ Absolute belang vergroot door maatschappelijke trends
o Minder aandacht van de actoren
▪ Geen goede KPI beschikbaar
▪ Wetgeving is al aangepast
▪ Nog geen evidentie in het werkveld
o Zorgwekkende trend
1.3.3 Stand van zaken: productveiligheid
• Cijfermateriaal ?
o Geen KPI beschikbaar
o Ongevallen per product?
▪ Indruk: Er zijn ongevallen, maar aandeel van het product is eerder gering
▪ Vuurwerkongevallen, elektrocutie, ongevallen van tuingereedschap… van consumenten: fragmentarisch zijn
cijfers beschikbaar
• Gezondheidseffecten per product?
o Indruk: Er zijn gezondheidseffecten, maar de toenemende reglementering beschermt de consument
▪ Vb toenemende bijziendheid bij jongeren door gebruik van schermen
▪ Vb verbod van onkruidverdelger door mogelijke kankerverwekkendheid
▪ Vb verplichting om dB niveau van toestellen te vermelden
• Conclusie
o Te diverse producten om in cijfers te vatten
o Te veel invloed van het consumentengedrag
o Langetermijnseffecten te moeilijk aan te tonen
1.4 Waarom werken aan welzijn?
• Werken aan welzijn =
o Vermijden van ongevallen
o Vermijden van gezondheidsschade
o Vermijden van psychosociaal lijden
• Drijfveren ongevallen voorkomen:
o Humane en sociale redenen: het is erg voor het slachtoffer en zijn omgeving
o Economische en financiële redenen
▪ Het slachtoffer: inkomensverlies
▪ De onderneming:
• Betaalt de gevolgschade in het bedrijf + deel van het loon voor het slachtoffer + loon aan een vervanger
+ op termijn de verhoogde verzekeringskosten
▪ De arbeidsongevallenverzekering
• Is gefinancierd door verzekeringspremies van bedrijven → Betaalt ziektekosten en een deel van het
loon van het slachtoffer → Gemiddeld 3% van de brutoloonkost gaat naar AO-verzekering
▪ Fedris (Federaal agentschap voor beroepsrisico’s) (“Fonds voor beroepsziekten”)
• Betaalt jaarlijks 200miljoen € aan 60.000 mensen met blijvend gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid of
hun nabestaanden
o Juridische en wettelijke redenen
2
Samenvatting: ©Pjotr Vande Velde Informatie & afbeeldingen: ©Koen Vanden Hautte
, Duurzaam ondernemen: veiligheidskunde
▪ De verplichtingen inzake veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk zijn vastgelegd in het strafwetboek,
het burgerlijke wetboek en de wet op de arbeidsovereenkomsten in België.
▪ Het Europees recht wordt vertaald in Belgisch recht.
▪ De rechtbanken kunnen straffen opleggen aan bedrijven en aan individuele werknemers
1.5 Wat is er moeilijk aan veiligheidsbeleid?
Adviezen
• Loop nooit onder een last
• Hou afstand tov uw voorligger
• Gebruik een valbescherming in een hoogtewerker
• Slijp niet zonder bril en gehoorbescherming
• …
WERK VS THUIS: Aansluiten van plafondlamp
• Risico op vallen van trapladder
• Risico op elektrocutie
• Risico dat lamp op uzelf of iemand anders valt
-----------------------------------------------------
• Grotere risico’s bij betaalde arbeid
o Tijdsdruk omdat hij betaald krijgt per gemonteerde lamp
• Grotere risico’s in industriële omgeving
o Grotere hoogte
o Grotere spanning
o Zwaardere lamp
• Grotere risico’s in complexe organisaties
o Ladder was niet geschikt voor dit doel, ondergrond niet stabiel, andere voertuigen op de werf, …
o Monteur heeft geen kennis van elektr., weet niet of er spanning op zit
o Monteur weet niet of de lamp kan breken, of de juiste bevestigingsmaterialen gebruikt zijn, …
Wat is er moeilijk aan veiligheidsbeleid?
• Zich niet bewust zijn van een restrisico
• Restrisico-cijfers zijn laag en niet te vatten voor een mens
• Vertrouwen in beschermende maatregelen
• Aanvaarding van restrisico
• Tegenstrijdige belangen
• Focus op een aantal belangrijke aspecten waardoor een andere aspect over het hoofd gezien wordt
• Complexe systemen
• Veel betrokken partijen
3
Samenvatting: ©Pjotr Vande Velde Informatie & afbeeldingen: ©Koen Vanden Hautte
