Sachariden – hoe dit instuderen?
1. Enkele vragen aangaande de leerstof
1) Het verband tussen het aantal koolstofatomen en het aantal watermoleculen in een sacharide kunnen
weergeven.
Aantal C – atomen = aantal watermoleculen
n= aantal watermoleculen
Vb: glucose n=6
2) Sachariden kunnen indelen in mono-, oligo- en polysachariden.
Monosachariden
enkelvoudige suikers
niet meer te splitsen, oplosbaar in water, zoete smaak
Oligosachariden
korte ketensuikers (van 2-10 monosachariden)
kunnen gesplitst worden, oplosbaar in water, zoete smaak
disachariden (=> 2 monosachariden)
Polysachariden
lange ketensuikers = natuurlijke polymeren (vele monosachariden)
niet oplosbaar in water, geen zoete smaak
3) De ketenisomerie bij sachariden kunnen duiden.
Glucose & fructose zelfde brutoformule, andere structuurformule
C 6 H 12 O6
(zijn hexosen)
4) Sachariden kunnen indelen op basis van hun aantal C-atomen.
Triosen = 3 C-atomen
Pentosen = 5 C-atomen
Hexosen = 6 C-atomen
(monosachariden)
5) Eigenschappen kunnen weergeven van glucose, fructose en galactose.
Glucose
= dextrose = druivensuiker
Aanwezig in vruchten & honing
Belangrijkste energiebron
Bouwsteen van vele polysachariden (vb. zetmeel)
Fructose
= vruchtensuiker = levulose
Aanwezig in vruchten & nectar
Belangrijke energiebron
Galactose
Ontstaat bij afbraak (vertering) van melk & melkproducten
Belangrijke energiebron
Komt altijd in gebonden vorm voor
Zijn monosachariden
1
, 6) De opbouw van glyceraldehyde en dihydroxyaceton kunnen beschrijven.
Glyceraldehyde (aanwezigheid ve aldehyde)
3 C-atomen
Nummering: begin bij carbonylgroep
Op plaatsnr 2: chiraal C-atoom
Maar OH-groep kan links of rechts geplaatst worden
Twee vormen van glyceraldehyde mogelijk
Dihydroxyaceton (aanwezigheid ve keton)
3 C-atomen
Nummering: zo dicht mogelijk bij carbonylgroep
geen chirale koolstof
1 vorm mogelijk
Zijn monosachariden
7) De verlenging van aldosen tot 6 C-atomen kunnen bespreken.
van C 3 H 6 O3 C 4 H 8 O 4 C 5 H 10 O 5 C 6 H 12 O 6
Verlenging v C-keten = inbouwen ve nieuw C-atoom onmiddellijk na functionele groep
Hier C toevoegen (met een H en OH-groep)
8) De verlenging van ketosen tot 6 C-atomen kunnen bespreken.
2
1. Enkele vragen aangaande de leerstof
1) Het verband tussen het aantal koolstofatomen en het aantal watermoleculen in een sacharide kunnen
weergeven.
Aantal C – atomen = aantal watermoleculen
n= aantal watermoleculen
Vb: glucose n=6
2) Sachariden kunnen indelen in mono-, oligo- en polysachariden.
Monosachariden
enkelvoudige suikers
niet meer te splitsen, oplosbaar in water, zoete smaak
Oligosachariden
korte ketensuikers (van 2-10 monosachariden)
kunnen gesplitst worden, oplosbaar in water, zoete smaak
disachariden (=> 2 monosachariden)
Polysachariden
lange ketensuikers = natuurlijke polymeren (vele monosachariden)
niet oplosbaar in water, geen zoete smaak
3) De ketenisomerie bij sachariden kunnen duiden.
Glucose & fructose zelfde brutoformule, andere structuurformule
C 6 H 12 O6
(zijn hexosen)
4) Sachariden kunnen indelen op basis van hun aantal C-atomen.
Triosen = 3 C-atomen
Pentosen = 5 C-atomen
Hexosen = 6 C-atomen
(monosachariden)
5) Eigenschappen kunnen weergeven van glucose, fructose en galactose.
Glucose
= dextrose = druivensuiker
Aanwezig in vruchten & honing
Belangrijkste energiebron
Bouwsteen van vele polysachariden (vb. zetmeel)
Fructose
= vruchtensuiker = levulose
Aanwezig in vruchten & nectar
Belangrijke energiebron
Galactose
Ontstaat bij afbraak (vertering) van melk & melkproducten
Belangrijke energiebron
Komt altijd in gebonden vorm voor
Zijn monosachariden
1
, 6) De opbouw van glyceraldehyde en dihydroxyaceton kunnen beschrijven.
Glyceraldehyde (aanwezigheid ve aldehyde)
3 C-atomen
Nummering: begin bij carbonylgroep
Op plaatsnr 2: chiraal C-atoom
Maar OH-groep kan links of rechts geplaatst worden
Twee vormen van glyceraldehyde mogelijk
Dihydroxyaceton (aanwezigheid ve keton)
3 C-atomen
Nummering: zo dicht mogelijk bij carbonylgroep
geen chirale koolstof
1 vorm mogelijk
Zijn monosachariden
7) De verlenging van aldosen tot 6 C-atomen kunnen bespreken.
van C 3 H 6 O3 C 4 H 8 O 4 C 5 H 10 O 5 C 6 H 12 O 6
Verlenging v C-keten = inbouwen ve nieuw C-atoom onmiddellijk na functionele groep
Hier C toevoegen (met een H en OH-groep)
8) De verlenging van ketosen tot 6 C-atomen kunnen bespreken.
2