Opvoedingsvragen en ouderbetrokkenheid
1. Samen met ouders opvoeden
Wat is opvoeden
Alledaags, complex gegeven
Consensus over transactioneel aspect : wisselwerking tussen factoren
o Factoren kind (temperament, gender,…)
o Factoren opvoeder/ouders (competenties, eigen opvoeding,…)
o Contextfactoren (sociale netwerken, woonsituatie,…)
Verschillende theoretische modellen
o Sociaal-ecologisch model van Bronfenbrenner
o Model van Hellinckx
o Balansmodel van Bakker
Sociaal-ecologisch model van Bronfenbrenner
Invloed directe en indirecte sociale omgevingen
5 subsystemen
1. Microsysteem
o Directe omgeving van het kind
o Intensieve contacten
o Vb. gezin, school, grootouders
2. Mesosysteem
o Beïnvloeding tussen verschillende microsystemen
o Vb. Ouders-leerkrachten, ouders-begeleiders
3. Exosysteem
o Sociale omgevingen die kind indirect beïnvloeden
o Vb. woonomgeving, werk- en financiële situatie
4. Macrosysteem
o Heersende gedeelde veronderstellingen in de maatschappij
o Vb. politiek, cultuur, wereldeconomie
5. Chronosysteem
o omgevingsveranderingen doorheen de tijd
o Vb. scheiding, oorlog, corona, internet
Opvoeders hebben belangrijke invloed op ontwikkeling van het kind
Context van opvoeding verdient aandacht belang van samenwerken met ouders
Ouderparticipatie en betrokkenheid is belangrijk
Als ondersteuner: rekening houden met brede context
2
,2. Ouderbetrokkenheid in het Vlaams Beleid
Opvang van baby’s en peuters
Participatie van ouders en kinderen = vanzelfsprekend
Ouderparticipatie in het belang van kinderen, ouders en begeleiders
MeMoQ
o Pedagogische raamwerk
Wat doet de kinderopvang voor ouders (opdrachten)
Samen opvoeding gestalte geven
Verbreden van de gezinsopvoeding
Maatschappelijke participatie mogelijk maken
Erkennen en bijdragen tot verbondenheid
Hoe kijkt de kinderopvang naar gezinnen (uitgangspunten)
Competente gezinnen
Wederkerige relaties
Mensen verbinden
Handelen ten aanzien van gezinnen
Medewerkers en gezinnen leren elkaar kennen
Inspraak van en systematisch overleg met gezinnen
o Zelfevaluatie-instrument
Hoe ga ik om met ouders en de diversiteit aan gezinnen in mijn opvang
Wederzijdse kennismaking
Wederkerige communicatie
Inspraak
Steun
Respect voor de maatschappelijke diversiteit
o Decreet preventieve gezinsondersteuning
Groepsopvang schoolkinderen
2019: decreet buitenschoolse opvang en activiteiten (BOA)
Memorie van toelichting
o Gedeelde opvoeding meerwaarde om ouders te betrekken
o Ouders krijgen kans tot participeren aan arbeidsmarkt, opleiding, vrijwilligerswerk of
mantelzorg
o Aanbod afstemmen op diversiteit van gezinnen
o Participatie bij ontwikkeling van aanbod in gemeente
Preventieve gezinsondersteuning
Opvoedingsondersteuning aan gezinnen
2
, Residentiële jeugdzorg
Ouders lange tijd geen inspraak, professional als expert
Jaren ’60: democratiseringsgolf (hulpvragers en hulpverleners meer als partners gezien
Jaren ’80: Verdrag inzake de rechten van het kind (kind niet van ouders weghalen) + inzichten
uit psychologie
Gevolg jaren ’90: rol ouders expliciet vermeld ouderparticipatie, beleidsdocumenten
gezinsgericht werken
Onderwijs
Verschillende vormen van ouderparticipatie
Ouderverenigingen en ouderraad weerspiegeling vaan schoolpopulatie (kansgroepen)
Cel ouderbetrokkenheid (COB)
Ouderbetrokkenheid: elke vorm van bezorgdheid om, interesse in en ondersteuning van het
eigen kind
Ouderparticipatie: veruitwendiging van het engagement van ouders met betrekking tot een
context of organisatie (vb. leesmoeder, lid ouderraad)
School verantwoordelijk randvoorwaarden scheppen en ouders stimuleren
Ouderbetrokkenheid voorwaarde voor ouderparticipatie (participatiehuis)
Ouderbetrokkenheid samenwerking en communicatie tussen school van het kind en de
ouders
o Meeleven
o Meeweten
o Meehelpen
o Meedenken
o Meebepalen
Jeugdwerk
Onderzoek relatie ouders-jeugdwerk
o Sociale functie voor kinderen en gezinnen
o Preventieve functie
o Opvangfunctie
o Jonge begeleiders, niet vertrouwd met diversiteit
o Ouderbetrokkenheid = meerdimensionaal begrip, wederkerige relatie
o >< ouders soms bewust niet betrokken
2
1. Samen met ouders opvoeden
Wat is opvoeden
Alledaags, complex gegeven
Consensus over transactioneel aspect : wisselwerking tussen factoren
o Factoren kind (temperament, gender,…)
o Factoren opvoeder/ouders (competenties, eigen opvoeding,…)
o Contextfactoren (sociale netwerken, woonsituatie,…)
Verschillende theoretische modellen
o Sociaal-ecologisch model van Bronfenbrenner
o Model van Hellinckx
o Balansmodel van Bakker
Sociaal-ecologisch model van Bronfenbrenner
Invloed directe en indirecte sociale omgevingen
5 subsystemen
1. Microsysteem
o Directe omgeving van het kind
o Intensieve contacten
o Vb. gezin, school, grootouders
2. Mesosysteem
o Beïnvloeding tussen verschillende microsystemen
o Vb. Ouders-leerkrachten, ouders-begeleiders
3. Exosysteem
o Sociale omgevingen die kind indirect beïnvloeden
o Vb. woonomgeving, werk- en financiële situatie
4. Macrosysteem
o Heersende gedeelde veronderstellingen in de maatschappij
o Vb. politiek, cultuur, wereldeconomie
5. Chronosysteem
o omgevingsveranderingen doorheen de tijd
o Vb. scheiding, oorlog, corona, internet
Opvoeders hebben belangrijke invloed op ontwikkeling van het kind
Context van opvoeding verdient aandacht belang van samenwerken met ouders
Ouderparticipatie en betrokkenheid is belangrijk
Als ondersteuner: rekening houden met brede context
2
,2. Ouderbetrokkenheid in het Vlaams Beleid
Opvang van baby’s en peuters
Participatie van ouders en kinderen = vanzelfsprekend
Ouderparticipatie in het belang van kinderen, ouders en begeleiders
MeMoQ
o Pedagogische raamwerk
Wat doet de kinderopvang voor ouders (opdrachten)
Samen opvoeding gestalte geven
Verbreden van de gezinsopvoeding
Maatschappelijke participatie mogelijk maken
Erkennen en bijdragen tot verbondenheid
Hoe kijkt de kinderopvang naar gezinnen (uitgangspunten)
Competente gezinnen
Wederkerige relaties
Mensen verbinden
Handelen ten aanzien van gezinnen
Medewerkers en gezinnen leren elkaar kennen
Inspraak van en systematisch overleg met gezinnen
o Zelfevaluatie-instrument
Hoe ga ik om met ouders en de diversiteit aan gezinnen in mijn opvang
Wederzijdse kennismaking
Wederkerige communicatie
Inspraak
Steun
Respect voor de maatschappelijke diversiteit
o Decreet preventieve gezinsondersteuning
Groepsopvang schoolkinderen
2019: decreet buitenschoolse opvang en activiteiten (BOA)
Memorie van toelichting
o Gedeelde opvoeding meerwaarde om ouders te betrekken
o Ouders krijgen kans tot participeren aan arbeidsmarkt, opleiding, vrijwilligerswerk of
mantelzorg
o Aanbod afstemmen op diversiteit van gezinnen
o Participatie bij ontwikkeling van aanbod in gemeente
Preventieve gezinsondersteuning
Opvoedingsondersteuning aan gezinnen
2
, Residentiële jeugdzorg
Ouders lange tijd geen inspraak, professional als expert
Jaren ’60: democratiseringsgolf (hulpvragers en hulpverleners meer als partners gezien
Jaren ’80: Verdrag inzake de rechten van het kind (kind niet van ouders weghalen) + inzichten
uit psychologie
Gevolg jaren ’90: rol ouders expliciet vermeld ouderparticipatie, beleidsdocumenten
gezinsgericht werken
Onderwijs
Verschillende vormen van ouderparticipatie
Ouderverenigingen en ouderraad weerspiegeling vaan schoolpopulatie (kansgroepen)
Cel ouderbetrokkenheid (COB)
Ouderbetrokkenheid: elke vorm van bezorgdheid om, interesse in en ondersteuning van het
eigen kind
Ouderparticipatie: veruitwendiging van het engagement van ouders met betrekking tot een
context of organisatie (vb. leesmoeder, lid ouderraad)
School verantwoordelijk randvoorwaarden scheppen en ouders stimuleren
Ouderbetrokkenheid voorwaarde voor ouderparticipatie (participatiehuis)
Ouderbetrokkenheid samenwerking en communicatie tussen school van het kind en de
ouders
o Meeleven
o Meeweten
o Meehelpen
o Meedenken
o Meebepalen
Jeugdwerk
Onderzoek relatie ouders-jeugdwerk
o Sociale functie voor kinderen en gezinnen
o Preventieve functie
o Opvangfunctie
o Jonge begeleiders, niet vertrouwd met diversiteit
o Ouderbetrokkenheid = meerdimensionaal begrip, wederkerige relatie
o >< ouders soms bewust niet betrokken
2
