1 Overzicht zintuigen
Onze zintuigen kan je in verschillende categorieën indelen. Bespreek
deze twee categorieën kort en benoem welke aspecten er worden
waargenomen. Hanteer hierbij de juiste terminologie.
Algemene zintuigen (somatische zintuigen)
De algemene zintuigen zijn: temperatuur, pijn, aanraking, druk, trilling en
proprioceptie (lichaamshouding). De zintuigcellen van de somatische zintuigen
liggen door het hele lichaam verspreidt. Geen complexe structuren. P385
Specifieke zintuigen
De speciale zintuigen zijn: olfactie (reuk), gustatie (smaak), gezichtsvermogen,
evenwicht en gehoor. De zintuigcellen van de 5 speciale zintuigen liggen in het
hoofd bij de gespecialiseerde organen.
2 Het oog
Het oog is een waarnemingsorgaan (zintuig) dat, indien het geprikkeld wordt
door licht, specifieke informatie naar de hersenen stuurt. Vele diersoorten
hebben ogen, variërend van losse lichtgevoelige cellen tot kuiltjes met
lichtgevoelige cellen tot organen met een lens of de facetogen van insecten. In
tegenstelling tot de ogen van andere primaten is bij de mens ook het oogwit
(harde oogrok) zichtbaar. Hierdoor is bij een mens gemakkelijk waar te nemen in
welke richting hij kijkt. Het oog heeft een gemiddelde doorsnee van ongeveer 2,5
cm en weegt gemiddeld 7,5 gram. De oogrok van een oog heeft een gemiddeld
oppervlak van 17 vierkante cm.
, Martini H, Bartholomew E., Anatomie en fysiologie, een inleiding, Amsterdam, Pearson, 2021.
Blz. 396, figuur 9-10 (c).
A. De wand van het oog
De wand van het oog bestaat uit drie duidelijk te onderscheiden lagen of tunica.
We bespreken telkens grondig één laag aan de hand van enkele opdrachten of
invuloefeningen.
De tunica fibrosa bulbi is de buitenste laag van het oog. Deze
bestaat uit de sclera en de cornea.
Wat is de functie van de sclera (harde oogvlies)? P397
De sclera vormt samen met de cornea de tunica fibrosa bulbi. Deze heeft 3
functies:
1. mechanische ondersteuning bieden en een geringe fysieke bescherming
2. aanhechtingsplaats voor de 6 extrinsieke oogspieren
1
, 3. speelt een rol bij het scherpstellen
Waarom is dit vlies zo wit? P397
De sclera of het oogwit bestaat uit dicht, vezelig bindweefsel dat zowel collagene
als elastische vezels bevat. Ook bevat het oogwit kleine bloedvaten en zenuwen
die door de sclera heen naar inwendige delen van het oog lopen. Omdat dit
netwerk van haarvaten niet genoeg bloed vervoert om de sclera te kleuren is de
witte kleur van de collagene vezels zichtbaar.
De sclera gaat aan de voorkant over in de (doorzichtige) cornea / hoornvlies
Welke functie heeft dit vlies?
De cornea bestaat uit een reeks collagene vezel lagen waardoor het licht
ongehinderd kan passeren (1 ste laag waardoor het licht passeert). Het bevat geen
bloedvaten en bestaat uit epitheelcellen die O2 en voedingstoffen opnemen uit
het traanvocht.
Sclera is cornea aan voorkant en is doorzichtig aan pupil.
Hoe komt het dat dragers van contactlenzen niet de gehele dag hun
contactlenzen mogen dragen?
Omdat het oog O2 nodig heeft voor een gezonde werking van het vlies
Het bevat geen bloedvaten en bestaat uit epitheelcellen en mist daardoor de
aanvoer van O2 en voedingsstoffen. Deze halen de epitheelcellen van het
hoornvlies uit het traanvocht en dus uit de buitenlucht. Bij het dragen van lenzen
op hoornvlies is het dan belangrijk dat O2 opname uit te buitenlucht nog mogelijk
is.
De tunica vasculosa bulbi is de middelste laag van het oog. Deze
bestaat uit de iris, het straalvormig lichaam en het vaatvlies of
choroïd.
Wat zijn de functies van de middelste laag van het oog? P398
Transport (bloed- en lymfevaten voedingstoffen en O2)
Regulering van de binnenkomende hoeveelheid licht
Afgifte en reabsorptie van het kamervocht
Regulering van de vorm van de ooglens (scherpstellen)
2
Onze zintuigen kan je in verschillende categorieën indelen. Bespreek
deze twee categorieën kort en benoem welke aspecten er worden
waargenomen. Hanteer hierbij de juiste terminologie.
Algemene zintuigen (somatische zintuigen)
De algemene zintuigen zijn: temperatuur, pijn, aanraking, druk, trilling en
proprioceptie (lichaamshouding). De zintuigcellen van de somatische zintuigen
liggen door het hele lichaam verspreidt. Geen complexe structuren. P385
Specifieke zintuigen
De speciale zintuigen zijn: olfactie (reuk), gustatie (smaak), gezichtsvermogen,
evenwicht en gehoor. De zintuigcellen van de 5 speciale zintuigen liggen in het
hoofd bij de gespecialiseerde organen.
2 Het oog
Het oog is een waarnemingsorgaan (zintuig) dat, indien het geprikkeld wordt
door licht, specifieke informatie naar de hersenen stuurt. Vele diersoorten
hebben ogen, variërend van losse lichtgevoelige cellen tot kuiltjes met
lichtgevoelige cellen tot organen met een lens of de facetogen van insecten. In
tegenstelling tot de ogen van andere primaten is bij de mens ook het oogwit
(harde oogrok) zichtbaar. Hierdoor is bij een mens gemakkelijk waar te nemen in
welke richting hij kijkt. Het oog heeft een gemiddelde doorsnee van ongeveer 2,5
cm en weegt gemiddeld 7,5 gram. De oogrok van een oog heeft een gemiddeld
oppervlak van 17 vierkante cm.
, Martini H, Bartholomew E., Anatomie en fysiologie, een inleiding, Amsterdam, Pearson, 2021.
Blz. 396, figuur 9-10 (c).
A. De wand van het oog
De wand van het oog bestaat uit drie duidelijk te onderscheiden lagen of tunica.
We bespreken telkens grondig één laag aan de hand van enkele opdrachten of
invuloefeningen.
De tunica fibrosa bulbi is de buitenste laag van het oog. Deze
bestaat uit de sclera en de cornea.
Wat is de functie van de sclera (harde oogvlies)? P397
De sclera vormt samen met de cornea de tunica fibrosa bulbi. Deze heeft 3
functies:
1. mechanische ondersteuning bieden en een geringe fysieke bescherming
2. aanhechtingsplaats voor de 6 extrinsieke oogspieren
1
, 3. speelt een rol bij het scherpstellen
Waarom is dit vlies zo wit? P397
De sclera of het oogwit bestaat uit dicht, vezelig bindweefsel dat zowel collagene
als elastische vezels bevat. Ook bevat het oogwit kleine bloedvaten en zenuwen
die door de sclera heen naar inwendige delen van het oog lopen. Omdat dit
netwerk van haarvaten niet genoeg bloed vervoert om de sclera te kleuren is de
witte kleur van de collagene vezels zichtbaar.
De sclera gaat aan de voorkant over in de (doorzichtige) cornea / hoornvlies
Welke functie heeft dit vlies?
De cornea bestaat uit een reeks collagene vezel lagen waardoor het licht
ongehinderd kan passeren (1 ste laag waardoor het licht passeert). Het bevat geen
bloedvaten en bestaat uit epitheelcellen die O2 en voedingstoffen opnemen uit
het traanvocht.
Sclera is cornea aan voorkant en is doorzichtig aan pupil.
Hoe komt het dat dragers van contactlenzen niet de gehele dag hun
contactlenzen mogen dragen?
Omdat het oog O2 nodig heeft voor een gezonde werking van het vlies
Het bevat geen bloedvaten en bestaat uit epitheelcellen en mist daardoor de
aanvoer van O2 en voedingsstoffen. Deze halen de epitheelcellen van het
hoornvlies uit het traanvocht en dus uit de buitenlucht. Bij het dragen van lenzen
op hoornvlies is het dan belangrijk dat O2 opname uit te buitenlucht nog mogelijk
is.
De tunica vasculosa bulbi is de middelste laag van het oog. Deze
bestaat uit de iris, het straalvormig lichaam en het vaatvlies of
choroïd.
Wat zijn de functies van de middelste laag van het oog? P398
Transport (bloed- en lymfevaten voedingstoffen en O2)
Regulering van de binnenkomende hoeveelheid licht
Afgifte en reabsorptie van het kamervocht
Regulering van de vorm van de ooglens (scherpstellen)
2
