Samenvatting Economie - examenuitslag: 19/20

Economie

Hoofdstuk 0: Inleiding

1. Doel van de economische wetenschap

Mensen hebben veelvuldig behoeften, maar er middelen kunnen schaars zijn en voor de ene meer
nut hebben dan voor een ander

 Leidt tot een keuzeprobleem
 = met gegeven middelen een maximale behoeftebevrediging bereiken
 = economisch principe

1.1 Behoefte (Pyramide van Maslow)
= het aanvoelen van een tekort en het streven dit tekort te
bevredigen

- Primaire of levensnoodzakelijke behoeften
o Voeding, kleding, huisvesting
o Kan materieel en immaterieel zijn
- Immateriële behoefte
o Onderwijs, ontspanning, geneeskundige verzorging
- Collectieve behoefte:
= behoeften die gelijkaardig zijn voor een groot aantal
personen en deze worden normaal door de gemeenschap als
geheel bevredigd
o Onderwijs, wegen, bejaardenzorg, recreatiezones
- Individuele behoeften
o Subjectiever + normaalgezien bevredigd dankzij de inspanningen van personen of
van hun gezin
o Voeding, kleding, huisvesting, ontspanning

1.2 Schaarse middelen
! schaars ≠ zeldzaam
= middelen (goederen en diensten) waarover de consument beschikt om zijn talrijke behoeften te
bevredigen, zijn maar in beperkte mate beschikbaar
 Economische goederen = schaarse goederen (! Niet zeldzaam)
 Als je producten gratis zou geven zou je niet meer kunnen volgen met productie =
schaarste µ

Schaars middel
= een middel waarvan de verlangde hoeveelheid de beschikbare hoeveelheid zou overtreffen indien
het gratis ter beschikking stond

= Goed waarvan de gevraagde hoeveelheid groter is dan de beschikbare hoeveelheid als het gratis
ter beschikking staat

Schaarsheid

 Wijst niet op hoeveelheid goederen en diensten
 Wijst op beperktheid van ons inkomen

1|Pagina

,1.3 Nuttigheid en keuzeprobleem

Nuttigheid
We kopen enkel zaken die nuttig zijn
 Goederen zijn nuttig omdat ze bepaalde behoeften bevredigen
 Niet voor iedereen hetzelfde

Economisch principe
 Keuzeprobleem: de consument zal volgens de graad van bevrediging of nuttigheid een
voorkeurschema opstellen afhankelijk van zijn subjectief nut
 Om met de beschikbare middelen een maximale behoeftebevrediging proberen na te
streven
 Heeft geen financieel luik

Economisch principe:
 Je hebt geen overvloed aan middelen: je moet er het maximale uithalen en daarvoor moet je
keuzes maken
 Economisch (keuze)probleem = er is wel een financieel luik

! Gebeurd ook in
- bedrijven: kiezen waar een werknemer actief is
- overheid: of een stuk grond voor wegenaanleg of natuurgebied gebruikt zal worden…



 ECONOMIE
= de studie van het menselijk streven naar bevrediging van behoeften et behulp van schaarse middelen


2. Welvaart en welzijn

Welvaart
= De mate waarin mensen met de beschikbare schaarse middelen in hun behoeften kunnen voorzien

- De welvaart is gestegen = de schaarste is verminderd
- Gaat om geld (inkomen) & vrije tijd, kwaliteit van het leefmilieu, humanisering van arbeid en
opheffing van discriminatie
- Bv. 3 keer per jaar op reis kunnen gaan

Welzijn (ruimer dan welvaart)
= je gevoel van ‘welbevinden’ + bevrediging van verlangens (vriendschap, liefde, gezondheid) die
geen beslag leggen op schaarse middelen

- Bv. liever thuis in je tuin je favoriete boek lezen
3. Soorten goederen

Vrije goederen
= niet-schaarse goederen (je moet er niets voor doen, niet voor betalen)
 Bv.: lucht, zon en warmte
! vanaf je economisch iets moet doen worden het economische goederen


Economische goederen = schaarse middelen (zowel goederen en diensten)
2|Pagina

,1ste manier van onderverdelen
 Zuiver individuele goederen (waterbed)
 Zuiver collectieve goederen
Collectieve
 Quasicollectieve goederen


Zuiver individuele goederen
 Wel Rivaliteit onder consumenten
o Als je een fiets koopt, dan kan iemand anders niet ook nog eens die fiets kopen
 Wel Producent kan consumenten uitsluiten van gebruik
o Als je een pintje uitdrinkt kan niemand anders het nog uitdrinken
 Marktprijs dekt kost

Zuiver collectieve goederen
 Niet rivaliserend = geen concurrentie
o Bescherming van ene persoon door politie hindert de bescherming van een andere
persoon niet
 Niet uitsluitbaar = mag geen mensen uitsluiten: moeten voor iedereen dienen
o Politie zijn er voor iedereen
 Iedereen betaalt mee in kosten via belastingheffing

Quasicollectieve goederen (onderwijs)
 Wel realiserend = zowel de overheid als de privé kan het aanbieden
o Aantal leerlingen per klas is beperkt
 Wel uitsluitbaar
o Privéscholen: enkel diegenen die ervoor betalen
o Wegennet in Frankrijk  tolwegen  worden uitgebaat door een onderneming => je
laat niet iedereen toe want niet iedereen kan dit betalen

2e manier van onderverdelen
 Consumptiegoederen
 Investeringsgoederen

Consumptiegoederen
 Bevredigen onmiddellijk de behoeften van gezinshuishoudingen
o Verbruiksgoederen = niet-duurzame consumptiegoederen (brood)
 = kan men slechts éénmaal verbruiken
o Gebruiksgoederen = duurzame consumptiegoederen (smartphone))
 = goederen die verschillende malen voor de bevrediging van dezelfde
behoefte kan aanwenden

Investeringsgoederen
 Dienen om andere goederen (consumptie-/investerings-) te produceren
o Kapitaalgoederen = productiegoederen (gebouwen)
 duurzaam
 Hebben een levensduur van min. 1 jaar
o Vlottende investeringsgoederen (grondstoffen)
 Worden tijdens het productieproces verwerkt of vernietigd

3|Pagina

, Verschil tussen investeringsgoederen en consumptiegoederen
 Vaak moelijk
 Het gebruik is vaak bepalend voor het verschil (niet de aard): is het voor een businessmodel?
o Auto
 Onderneming: investeringsgoed - kapitaalgoed
 Particulier: consumptiegoed – gebruiksgoed
 ! woonhuizen, scholen, wegen, ziekenhuizen = kapitaalgoederen (dienen eveneens om een
dienst voort te brengen)

4. Consumptie en productie

Consumptie
= de aanwending van economische goederen voor niet-productieve doeleinden
orspronkelijke productiefactoren
 Gaat gepaard met een besteding van inkomen

Productie
= het scheppen of toevoegen van waarde (=nuttigheden) aan de economische goederen
 Gaat gepaard met verwerven van inkomen

Productiefactoren
= middelen die vereist zijn voor de productie

 Natuur: natuurlijke rijkdommen: grondstoffen, alles wat je in de natuur vindt om te
produceren
 Arbeid: alle mogelijke arbeidsprestaties: fysieke en intellectuele aard
o Speciale vorm: management: arbeid die gericht is op het leiden en coördineren van
het productieproces
o Ondernemingscapaciteit: geen afzonderlijke factor
 Arbeid gericht op het ondernemen = op het dragen van economische risico’s
geproduceerde productiefactor in een bedrijf
 Kapitaal: de reële kapitaalgoederen = het geheel van door mensen geproduceerde
productiemiddelen
o Constanter dan arbeid (mensen worden ziek en vallen uit en zijn vrij duur in België)
o Kapitaalgoederen:
 Dragen slechts indirect (langs een omweg) bijdragen tot uiteindelijke
behoeftebevrediging  = omwegproductie
 Afgeleide (=geproduceerde) productiefactor
 Daar het kapitaal door samenwerking van natuur en arbeid (=
oorspronkelijke of primaire productiefactoren) wordt gevormd




4|Pagina