Samenvatting
Communicatie
Docent: Glenn Willemssens
Karel de Grote hogeschool
, Hoofdstuk I: Relatiegericht werken in de
begeleiding
LSD = Luisteren (actief luisteren), Samenvatten en Doorvragen
1.1. Kwaliteiten van de begeleider
• De natuurlijke neiging om te willen helpen bij beginnende begeleiders moet
• nog bijgeschaafd worden.
• De begeleider ontwikkeld houdingsaspecten en begeleiders aspecten.
• Het integreren van aangeleerde vaardigheden met eigen persoonlijkheid.
• Begeleiders onderzoeken mogelijkheden, kijken naar gedachten en gevoelens,
• zowel van zichzelf als van anderen.
Enkele belangrijke algemene kwaliteiten van beginnende begeleiders
• Betrokkenheid.
• Kennis en inzichten.
• Leergierigheid.
• Warmte en vriendelijkheid.
• Zorgzaamheid.
Wat heeft Wampold (2009) onderzocht?
Uit Amerikaans onderzoek door Wampold in 2009 stelt dat effectieve begeleiders beschikken
over vaardigheden en houdingsaspecten:
• Goede en verbale kwaliteiten.
• Een juiste afstemming.
• Gedachten en gevoelens kunnen benoemen en deze kunnen verhelderen.
• Persoonlijk inzicht.
• Affectie aan de cliënt laten zien.
• Warmte en acceptatie.
• Empathie.
• Gerichtheid op de ander.
Wanneer een begeleider deze vaardigheden en houdingsaspecten laat zien, voelen cliënten zich
begrepen, hebben meer vertrouwen in de begeleider en geloven dat de begeleider hun kan
helpen en ondersteunen. Ze stellen de cliënt gerust.
,1.2. Contact maken
• Vanuit de professionele hulpverlening en begeleiding wordt er gekeken naar hoe de cliënt
omgaat met zijn problemen of vraagstukken.
• Het gaat om de verhouding tussen de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de cliënt.
Draagkracht De balans tussen de persoonskenmerken en vaardigheden
Draaglast De balans tussen de belastbaarheid en de ontwikkelingstaken
weegschaalmodel (balansmodel van Bakker)
DRAAGKRACHT
Contact maken met de cliënt is
als het ware een uitnodiging om
DRAAGLAST
samen een begeleidingsproces
aan te gaan
Cliënten hebben het recht om te begrijpen wat de intenties en de strategieën zijn in de helpende
en ondersteunende relatie.
à Ze mogen geen verborgen agende hebben: begeleiders hebben een ethische
verantwoordelijkheid om cliënten volledig te informeren over het begeleidingsproces.
Hoe kan je als begeleider op 2 manieren contact maken? Formeel & informeel
Formeel Informeel
◊ De begeleiders vertellen op voorhand wat ze ◊ Sneller en gezamenlijk contact
doen, wat hun taken zijn, hoe het contact ◊ Er ontstaat openheid
eruit gaat zien en wat de cliënt van hen kan ◊ Er wordt een basis voor een
verwachten vertrouwensband gelegd
◊ Vaak is het een monoloog
◊ Contact is eenzijdijg
• Contact maken en elkaar leren kennen kost tijd.
à Er is niet altijd veel tijd beschikbaar in veel organisaties.
• Dat vraagt om een creatieve manier om met weinig middelen toch het beste resultaat te
bereiken.
Voorbeeld: Als maar 1 kennismakingsgesprek mogelijk is, dan is het van belang om op een andere
wijze het contact te verstevigen. Door actief en snel te handelen naar aanleiding van de gemaakte
afspraken. à Bijvoorbeeld: Er is afgesproken om een andere woonvorm te zoeken of een
gezinsvoogd moet worden ingeschakeld, dan is het belangrijk om daar direct achterna te gaan,
actie te nemen en niet een week te wachten.
, 1.3. Eigen inbreng bij begeleiden
Een bepaalde eigenheid en subjectiviteit die je aan je begeleiding
Persoonlijke bijdrage
meegeeft
Inhoudelijke bijdrage In welke zin je inhoudelijk kunt voldoen aan de vraag of behoefte van
de cliënt en hoe je wilt samenwerken aan het gestelde gedrag
o Elke organisatie heeft een eigen bepaalde methodiek à beïnvloedt visie in begeleiding.
o Afspraken en methodiek van de organisatie versus discretionaire ruimte
Ruimte waarin je vrij en zelfstandig kunt beoordelen en handelen. De
Discretionaire ruimte
bewegingsruimte waarin de begeleider zijn eigen beslissingen neemt.
à Je hebt te maken met richtlijnen, beroepscodes en de voorgeschreven procedures als met
jouw eigen mensbeeld, jouw ervaring, kennis en vaardigheden + de behoefte van de cliënt.
Wanneer de cliënt komt met een probleem, waarna de begeleider
het probleem zo goed mogelijk gaat onderzoeken. Hij biedt
mogelijkheden aan de cliënt en er wordt een oplossing gezocht voor
Diagnose-receptmodel het probleem van de cliënt.
Voorbeeld: Ik heb last van mijn maag, het kan van alles zijn. Ik ga naar
de dokter en ik doe mijn verhaal, de dokter stelt een diagnose en
schrijft een recept voor.
Je wordt wederzijds beïnvloedt in een relatie. Veel van je gedrag
wordt veroorzaakt door een wisselwerking in het contact.
Circulaire verbinding
Voorbeeld: Je moet durven vertragen of stappen terug kunnen
zetten wanneer je te snel gaat voor je cliënt.
1.4. Waarom zoeken mensen ondersteuning?
Er zijn globaal drie soorten begeleiding:
1) Vrijwillige begeleiding of hulpverlening
2) Voorwaardelijke begeleiding of hulpverlening
3) Onvrijwillige begeleiding of hulpverlening
1.4.1. Vrijwillige begeleiding of hulpverlening
Mensen zoeken begeleiding omdat er zich een probleem voordoet waar zij niet zelfstandig mee
om kunnen gaan, vaak is dit een opstapeling van problemen (multiproblematiek).
Voorbeeld: De huisarts, een maatschappelijk werker, …
Communicatie
Docent: Glenn Willemssens
Karel de Grote hogeschool
, Hoofdstuk I: Relatiegericht werken in de
begeleiding
LSD = Luisteren (actief luisteren), Samenvatten en Doorvragen
1.1. Kwaliteiten van de begeleider
• De natuurlijke neiging om te willen helpen bij beginnende begeleiders moet
• nog bijgeschaafd worden.
• De begeleider ontwikkeld houdingsaspecten en begeleiders aspecten.
• Het integreren van aangeleerde vaardigheden met eigen persoonlijkheid.
• Begeleiders onderzoeken mogelijkheden, kijken naar gedachten en gevoelens,
• zowel van zichzelf als van anderen.
Enkele belangrijke algemene kwaliteiten van beginnende begeleiders
• Betrokkenheid.
• Kennis en inzichten.
• Leergierigheid.
• Warmte en vriendelijkheid.
• Zorgzaamheid.
Wat heeft Wampold (2009) onderzocht?
Uit Amerikaans onderzoek door Wampold in 2009 stelt dat effectieve begeleiders beschikken
over vaardigheden en houdingsaspecten:
• Goede en verbale kwaliteiten.
• Een juiste afstemming.
• Gedachten en gevoelens kunnen benoemen en deze kunnen verhelderen.
• Persoonlijk inzicht.
• Affectie aan de cliënt laten zien.
• Warmte en acceptatie.
• Empathie.
• Gerichtheid op de ander.
Wanneer een begeleider deze vaardigheden en houdingsaspecten laat zien, voelen cliënten zich
begrepen, hebben meer vertrouwen in de begeleider en geloven dat de begeleider hun kan
helpen en ondersteunen. Ze stellen de cliënt gerust.
,1.2. Contact maken
• Vanuit de professionele hulpverlening en begeleiding wordt er gekeken naar hoe de cliënt
omgaat met zijn problemen of vraagstukken.
• Het gaat om de verhouding tussen de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de cliënt.
Draagkracht De balans tussen de persoonskenmerken en vaardigheden
Draaglast De balans tussen de belastbaarheid en de ontwikkelingstaken
weegschaalmodel (balansmodel van Bakker)
DRAAGKRACHT
Contact maken met de cliënt is
als het ware een uitnodiging om
DRAAGLAST
samen een begeleidingsproces
aan te gaan
Cliënten hebben het recht om te begrijpen wat de intenties en de strategieën zijn in de helpende
en ondersteunende relatie.
à Ze mogen geen verborgen agende hebben: begeleiders hebben een ethische
verantwoordelijkheid om cliënten volledig te informeren over het begeleidingsproces.
Hoe kan je als begeleider op 2 manieren contact maken? Formeel & informeel
Formeel Informeel
◊ De begeleiders vertellen op voorhand wat ze ◊ Sneller en gezamenlijk contact
doen, wat hun taken zijn, hoe het contact ◊ Er ontstaat openheid
eruit gaat zien en wat de cliënt van hen kan ◊ Er wordt een basis voor een
verwachten vertrouwensband gelegd
◊ Vaak is het een monoloog
◊ Contact is eenzijdijg
• Contact maken en elkaar leren kennen kost tijd.
à Er is niet altijd veel tijd beschikbaar in veel organisaties.
• Dat vraagt om een creatieve manier om met weinig middelen toch het beste resultaat te
bereiken.
Voorbeeld: Als maar 1 kennismakingsgesprek mogelijk is, dan is het van belang om op een andere
wijze het contact te verstevigen. Door actief en snel te handelen naar aanleiding van de gemaakte
afspraken. à Bijvoorbeeld: Er is afgesproken om een andere woonvorm te zoeken of een
gezinsvoogd moet worden ingeschakeld, dan is het belangrijk om daar direct achterna te gaan,
actie te nemen en niet een week te wachten.
, 1.3. Eigen inbreng bij begeleiden
Een bepaalde eigenheid en subjectiviteit die je aan je begeleiding
Persoonlijke bijdrage
meegeeft
Inhoudelijke bijdrage In welke zin je inhoudelijk kunt voldoen aan de vraag of behoefte van
de cliënt en hoe je wilt samenwerken aan het gestelde gedrag
o Elke organisatie heeft een eigen bepaalde methodiek à beïnvloedt visie in begeleiding.
o Afspraken en methodiek van de organisatie versus discretionaire ruimte
Ruimte waarin je vrij en zelfstandig kunt beoordelen en handelen. De
Discretionaire ruimte
bewegingsruimte waarin de begeleider zijn eigen beslissingen neemt.
à Je hebt te maken met richtlijnen, beroepscodes en de voorgeschreven procedures als met
jouw eigen mensbeeld, jouw ervaring, kennis en vaardigheden + de behoefte van de cliënt.
Wanneer de cliënt komt met een probleem, waarna de begeleider
het probleem zo goed mogelijk gaat onderzoeken. Hij biedt
mogelijkheden aan de cliënt en er wordt een oplossing gezocht voor
Diagnose-receptmodel het probleem van de cliënt.
Voorbeeld: Ik heb last van mijn maag, het kan van alles zijn. Ik ga naar
de dokter en ik doe mijn verhaal, de dokter stelt een diagnose en
schrijft een recept voor.
Je wordt wederzijds beïnvloedt in een relatie. Veel van je gedrag
wordt veroorzaakt door een wisselwerking in het contact.
Circulaire verbinding
Voorbeeld: Je moet durven vertragen of stappen terug kunnen
zetten wanneer je te snel gaat voor je cliënt.
1.4. Waarom zoeken mensen ondersteuning?
Er zijn globaal drie soorten begeleiding:
1) Vrijwillige begeleiding of hulpverlening
2) Voorwaardelijke begeleiding of hulpverlening
3) Onvrijwillige begeleiding of hulpverlening
1.4.1. Vrijwillige begeleiding of hulpverlening
Mensen zoeken begeleiding omdat er zich een probleem voordoet waar zij niet zelfstandig mee
om kunnen gaan, vaak is dit een opstapeling van problemen (multiproblematiek).
Voorbeeld: De huisarts, een maatschappelijk werker, …
