Samenvatting Pathologie van de spraak-, stem- en gehoororganen
Deel 1: Anatomie GEHOOR orgaan
Anatomie gehoororgaan:
3 delen: buitenoor, middenoor en binnenoor
Buitenoor
1. Oorschelp (pinna):
Het kraakbeen bepaald de vorm van de plooien: helix, antihelix, tragus en antitragus
2. Uitwendige gehoorgang (meatus acousticus externus):
- vorm S en 2,5 cm
- 0,6 cm diameter
- 1/3 kraakbeen (lateraal): haren, talgklieren en cerumenklieren
- 2/3 been/schedelbot (mediaal)
Middenoor
1. Trommelvlies (membrana tympani):
- oppervlakte van 85 mm2
- dikte van 0,07 mm
- 3 lagen:
buiten: epidermis of huidlaag
midden: bindweefsel (collageen en elastisch)
binnen: mucosa of slijmlaag
- 2 grote delen: pars flaccida (bovenste kleinste deel + slap en geen collageen) en de
pars tensa (onderste stevige deel)
- annulus tympanicus: het bindweefsel van het vlies
2. Middenoorholte (cavum tympani):
- inhoud: 2 cm3
- grenzen:
lateraal: trommelvlies
mediaal: promontorium, voetplaat of ovaal venster en het ronde venster
dak: tegmen tympani
bodem: tuba
- verbinding met luchtcellen mastoid via atticus en antrum
- verbinding binnenoor via de vensters
- verbinding keel via buis van Eustachius
3. Buis van Eustachius (tuba auditiva)
- bekleed met slijmvlies
- 2/3 grenst aan pharynx = kraakbeen
- 1/3 botlaag: loopt in kanaal van schedelbot en is niet beweeglijk
- musculus tensor palatini: verhemeltespier aan de buis van Eustachius
in rust: buis gesloten
bij geeuwen of slikken: open
4. Gehoorbeentjes (ossiculi):
- hamer (malleus): hamersteel, uitsteeksel en caput
Samenvatting Pathologie van de spraak-, stem- en gehoororganen 1
, - aambeeld (incus): kort uitsteeksel (verbinding met hamer en aambeeld) en een lang
uitsteeksel (verbinding met aambeeld en stijgbeugel)
- stijgbeugel (stapes)
- Musculus stapedius: aan de stijgbeugel
- Musculus tensor tympani: aan de hamersteel
Functie: geluiden dempen/beschermen tegen luide geluiden spieren trekken
samen en trekken zo de gehoorbeentjes weg
Binnenoor (labyrint)
2 delen:
- Beenderig labyrint: omgeven door bot en gevuld met perilymfe (extracellulair vocht)
- Membraneus labyrint: omgeven door vlies en gevuld met endolymfe (intracellulair vocht)
1. Slakkenhuis (cochlea)
- spiraal: 2 en een halve winding + 35 mm lang
- apicale winding = kleinste
- apex = top
- modiolus = beenderige as (met gehoorzenuw)
- gehoorzenuw (nervus cochlearis)
- steuncellen (Deiter, Hensen, Claudius, pijlercellen)
- binnenste en buitenste haarcellen = receptorcellen:
binnenste: 1 rij ongeveer 3500
buitenste: 3 rijen ongeveer 12000
apicaal: stereocilia (buitenste) met cross links in lamina reticularis + kinocilium
basaal: synapsen van zenuwen
- lamina spiralis ossea (modiolus): 2 compartimenten:
scala vestibuli (ovaal venster)
scala tympani (rond venster) + apicale verbinding = helicotrema
- 3de compartiment in vliezig deel van cochlea: scala media
Perilymfe: scala vestibuli en scala tympani (membraneus)
Endolymfe (met bloedvaten): scala media = ductus cochlearis
- orgaan van Corti (in scala media): op basilair membraan en dak = tectoriele
membraan
2. Evenwichtsorgaan
- 3 halfcirkelvormige kanalen (canales semicirculares)
- vestibulum (sacculus en utriculus met receptorcellen)
- evenwichtszenuw (nervus vestibularis)
Innervatie van de cochlea:
1. Haarcel
2. basale synaps met zenuwvezel
3. modiolus ganglia = spirale ganglia
4. nervus cochlearis (40000 zenuwvezels)
5. inwendige gehoorgang (nervus vestibulo-cochlearis n. VIII)
6. centraal auditief systeem
Samenvatting Pathologie van de spraak-, stem- en gehoororganen 2
, 40 000 zenuwvezels: 95% afferent
- Afferente zenuwvezels (van cochlea naar hersenen): 95% uit IHC (inner hair cells) =
20 vezels per IHC en 5% uit OHC (outer hair cells) = 1 vezel per 10 OHC’s
- Efferente zenuwvezels (van hersenen naar cochlea): weinig; vooral naar OHC’s
Centraal auditief systeem
Info dan elk ook op vangt, gaat naar beide hersenhelften
Doof aan 1 oor = wel de beide hersenhelften bereikt
Groot deel kruist contralateraal naar de hersenen
(gyrus 6 Hessell)
Opvangen van geluid
1. luchttrilling in oorschelp
2. gehoorgang
3. trilling trommelvlies
4. gehoorbeentjes
5. voetplaat in ovaal venster
6. trilling vocht in cochlea
7. signaal van haarcel naar zenuw
8. signaal naar hersenen
3 obstakels:
- eerste obstakel: omzetting trilling in lucht (middenoor) naar trilling in vocht
(binnenoor) met verlies van geluidsenergie:
Luchttrilling heeft een lage impedantie (lage weerstand) en vloeistoftrilling heeft een
hoge impedantie (hoge weerstand) verlies van geluidsenergie bij overgang lucht-
vocht = 30dB
Daarom: versterking*
- tweede obstakel: trilling in vocht moet intensiteit (luidheid), frequentie en tijd
behouden
- derde obstakel: elektrische impuls na vocht omzetten
*Functie geleiden en versterken geluid:
oorschelp: opvangen en richten geluid
gehoorgang: geleiden van geluid van oorschelp naar trommelvlies (orgelpijp:
resonantie) versterking tussen 2 en 5 kHz (15 dB winst voor toon van 3 kHz)
trommelvlies: efficiënte doorgave van geluidstrillingen naar hamer
Middenoorholte: versterking op 2 wijzen:
1. oppervlakte verhouding trommelvlies met ovale venster (!):
trommelvlies 85 mm2/ovale venster 4 mm2 = 21/1
concentratie druk = winst van 25 dB
bij een perforatie van het trommelvlies verdwijnt de winst (gehoorverlies op lage frequenties)
2. hefboomwerking van de keten:
draaipunten ossiculi geven een drukstijging van 2 dB
Samenvatting Pathologie van de spraak-, stem- en gehoororganen 3
Deel 1: Anatomie GEHOOR orgaan
Anatomie gehoororgaan:
3 delen: buitenoor, middenoor en binnenoor
Buitenoor
1. Oorschelp (pinna):
Het kraakbeen bepaald de vorm van de plooien: helix, antihelix, tragus en antitragus
2. Uitwendige gehoorgang (meatus acousticus externus):
- vorm S en 2,5 cm
- 0,6 cm diameter
- 1/3 kraakbeen (lateraal): haren, talgklieren en cerumenklieren
- 2/3 been/schedelbot (mediaal)
Middenoor
1. Trommelvlies (membrana tympani):
- oppervlakte van 85 mm2
- dikte van 0,07 mm
- 3 lagen:
buiten: epidermis of huidlaag
midden: bindweefsel (collageen en elastisch)
binnen: mucosa of slijmlaag
- 2 grote delen: pars flaccida (bovenste kleinste deel + slap en geen collageen) en de
pars tensa (onderste stevige deel)
- annulus tympanicus: het bindweefsel van het vlies
2. Middenoorholte (cavum tympani):
- inhoud: 2 cm3
- grenzen:
lateraal: trommelvlies
mediaal: promontorium, voetplaat of ovaal venster en het ronde venster
dak: tegmen tympani
bodem: tuba
- verbinding met luchtcellen mastoid via atticus en antrum
- verbinding binnenoor via de vensters
- verbinding keel via buis van Eustachius
3. Buis van Eustachius (tuba auditiva)
- bekleed met slijmvlies
- 2/3 grenst aan pharynx = kraakbeen
- 1/3 botlaag: loopt in kanaal van schedelbot en is niet beweeglijk
- musculus tensor palatini: verhemeltespier aan de buis van Eustachius
in rust: buis gesloten
bij geeuwen of slikken: open
4. Gehoorbeentjes (ossiculi):
- hamer (malleus): hamersteel, uitsteeksel en caput
Samenvatting Pathologie van de spraak-, stem- en gehoororganen 1
, - aambeeld (incus): kort uitsteeksel (verbinding met hamer en aambeeld) en een lang
uitsteeksel (verbinding met aambeeld en stijgbeugel)
- stijgbeugel (stapes)
- Musculus stapedius: aan de stijgbeugel
- Musculus tensor tympani: aan de hamersteel
Functie: geluiden dempen/beschermen tegen luide geluiden spieren trekken
samen en trekken zo de gehoorbeentjes weg
Binnenoor (labyrint)
2 delen:
- Beenderig labyrint: omgeven door bot en gevuld met perilymfe (extracellulair vocht)
- Membraneus labyrint: omgeven door vlies en gevuld met endolymfe (intracellulair vocht)
1. Slakkenhuis (cochlea)
- spiraal: 2 en een halve winding + 35 mm lang
- apicale winding = kleinste
- apex = top
- modiolus = beenderige as (met gehoorzenuw)
- gehoorzenuw (nervus cochlearis)
- steuncellen (Deiter, Hensen, Claudius, pijlercellen)
- binnenste en buitenste haarcellen = receptorcellen:
binnenste: 1 rij ongeveer 3500
buitenste: 3 rijen ongeveer 12000
apicaal: stereocilia (buitenste) met cross links in lamina reticularis + kinocilium
basaal: synapsen van zenuwen
- lamina spiralis ossea (modiolus): 2 compartimenten:
scala vestibuli (ovaal venster)
scala tympani (rond venster) + apicale verbinding = helicotrema
- 3de compartiment in vliezig deel van cochlea: scala media
Perilymfe: scala vestibuli en scala tympani (membraneus)
Endolymfe (met bloedvaten): scala media = ductus cochlearis
- orgaan van Corti (in scala media): op basilair membraan en dak = tectoriele
membraan
2. Evenwichtsorgaan
- 3 halfcirkelvormige kanalen (canales semicirculares)
- vestibulum (sacculus en utriculus met receptorcellen)
- evenwichtszenuw (nervus vestibularis)
Innervatie van de cochlea:
1. Haarcel
2. basale synaps met zenuwvezel
3. modiolus ganglia = spirale ganglia
4. nervus cochlearis (40000 zenuwvezels)
5. inwendige gehoorgang (nervus vestibulo-cochlearis n. VIII)
6. centraal auditief systeem
Samenvatting Pathologie van de spraak-, stem- en gehoororganen 2
, 40 000 zenuwvezels: 95% afferent
- Afferente zenuwvezels (van cochlea naar hersenen): 95% uit IHC (inner hair cells) =
20 vezels per IHC en 5% uit OHC (outer hair cells) = 1 vezel per 10 OHC’s
- Efferente zenuwvezels (van hersenen naar cochlea): weinig; vooral naar OHC’s
Centraal auditief systeem
Info dan elk ook op vangt, gaat naar beide hersenhelften
Doof aan 1 oor = wel de beide hersenhelften bereikt
Groot deel kruist contralateraal naar de hersenen
(gyrus 6 Hessell)
Opvangen van geluid
1. luchttrilling in oorschelp
2. gehoorgang
3. trilling trommelvlies
4. gehoorbeentjes
5. voetplaat in ovaal venster
6. trilling vocht in cochlea
7. signaal van haarcel naar zenuw
8. signaal naar hersenen
3 obstakels:
- eerste obstakel: omzetting trilling in lucht (middenoor) naar trilling in vocht
(binnenoor) met verlies van geluidsenergie:
Luchttrilling heeft een lage impedantie (lage weerstand) en vloeistoftrilling heeft een
hoge impedantie (hoge weerstand) verlies van geluidsenergie bij overgang lucht-
vocht = 30dB
Daarom: versterking*
- tweede obstakel: trilling in vocht moet intensiteit (luidheid), frequentie en tijd
behouden
- derde obstakel: elektrische impuls na vocht omzetten
*Functie geleiden en versterken geluid:
oorschelp: opvangen en richten geluid
gehoorgang: geleiden van geluid van oorschelp naar trommelvlies (orgelpijp:
resonantie) versterking tussen 2 en 5 kHz (15 dB winst voor toon van 3 kHz)
trommelvlies: efficiënte doorgave van geluidstrillingen naar hamer
Middenoorholte: versterking op 2 wijzen:
1. oppervlakte verhouding trommelvlies met ovale venster (!):
trommelvlies 85 mm2/ovale venster 4 mm2 = 21/1
concentratie druk = winst van 25 dB
bij een perforatie van het trommelvlies verdwijnt de winst (gehoorverlies op lage frequenties)
2. hefboomwerking van de keten:
draaipunten ossiculi geven een drukstijging van 2 dB
Samenvatting Pathologie van de spraak-, stem- en gehoororganen 3
