Socio-economische thema’s
Sociologie
Les 1: Wat doen sociologen?
è Sociologen bestuderen de samenleving en de sociale relaties tussen mensen over wat
mensen met elkaar bindt en wat hen van mekaar scheidt, de problemen en conflicten
die een samenleving met zich meebrengt
Centraal uitgangspunt
wie we zijn, wat we doen en wat we denken wordt beïnvloed door de samenleving
Mens is een sociaal wezen
= niet bekommerd om het lot van de medemens, wel in interactie met anderen -> posities,
rollen, status…
Sociaal handelen
= handelen dat (on)rechtstreeks wordt beïnvloed door het handelen van anderen
è Ons sociaal handelen gebeurt in een sociale omgeving en ondergaat de kenmerken
van die omgeving (vb: eten in restaurant VS eten in een familiekring)
è ‘asociaal’ gedrag (terrorisme, belastingontduiking) = sociaal handelen, want het
gedrag is gericht op de andere en valt in een maatschappelijke context qua genese en
verklaring
Hedendaagse Vlaamse sociologen + thema’s
- Mark Elchardus (VUB) artikel lezen
- Luc Huyse (KU Leuven) artikel lezen
- Dirk Geldof (UA) artikel lezen
- Ben Caudron (Erasmus hogeschool Brussel, technologiesocioloog):
voor- en nadelen van online communities
ARBEID
Latente (verborgen) functies arbeid (volgens Marie Jahoda)
- belangrijke bron van sociale contacten
- het dwingt je tot activiteit -> competenties ontwikkelen
- het structureert je tijd
- het verbindt het individu met doeleinden die de persoonlijke preferenties overstijgt
- het zorgt voor status en identiteit
è komen vooral aan bod als arbeid wegvalt
,INDIVIDU VS MAATSCHAPPIJ
Menselijke conditie
Mensen worden geworpen in de maatschappij, ze hebben niet voor hun bestaan gekozen,
maar ze kunnen en moeten de wereld veranderen
Hikikomori (Japan)
= neurologische sociale conditie waarbij een persoon zich sociaal volledig terugtrekt (=
sociaal probleem in de wereld)
è meer dan 1 miljoen in Japan
è sinds 1990 toen Japanse eco in recessie was
è 8050 problem: mensen van boven de 50 die bij hun ouders wonen
Nature VS nurture
- nature = het zit in je DNA, erfelijke eigenschappen
- nurture = wordt bepaald door omgeving en sociale interacties
LIEFDE EN SOCIALE DRUK
è sociale druk: Romeo & Julia/West Side Story
ZELFDODIG (DURKHEIM)
è teveel/gebrek aan sociale integratie + uiteenvallen van een groep
Wetenschap van moderne mens
è sterrenkunde, natuurkunde, biologie
è late 17e eeuw: psychologie
è 18e - 19e eeuw: sociologie onderzoekt de sociale voorwaarden waaronder men mens
wordt
De moderne mens
= zijn zich meer dan vorige generaties bewust van dat hun lot afhangt van anderen, hoe ze
ook denken over de sociale banden tussen mensen, niemand is ooit meer geconfronteerd
met het feit dat die banen bestaan
(1895 American Journal of Sociology)
Crisistijden en revoluties
Franse Revolutie – ‘democratische’ omwenteling
Industriële Revolutie
bestaande sociale orde verworpen – standenmaatschappij vervaagt
, Sociologisch perspectief
1. natuurlijke distantie
2. ontluisteren/op ontdekkingsreis gaan (nieuwsgierig zijn)
Kenmerken sociologisch perspectief
1. sociologen maken deel uit van wat we bestuderen
2. sociologische kennis wordt deel vd maatschappij (kennis moet actueel gehouden
worden)
3. grenzen aan de objectiviteit (of de waardengebondenheid vd sociologie)
4. sociologie veronderstelt ‘democratie’
Het sociaal probleem
= bron van sociologische benadering (sociale ongelijkheid, armoede)
Voorwaarden voor sociaal probleem
1. feiten (bv: werkloosheid)
2. als problematisch ervaren (bv: #metoo)
3. bepaalde groepen moeten het als probleem ervaren
4. oplosbaar zijn/lijken (bv: doodgaan is geen sociaal probleem)
Sociologische verbeelding
è Amerikaanse socioloog C. Wright Mills:
het vermogen om verbanden tussen individuele klachten en sociale omstandigheden
te zien en afstand te nemen van ons dagelijks leven
Indeling sociologie
1. niveau: micro, meso en macro
2. grondleggers/pioniers
- Max Weber (stelde dat mensen via religie betekenis geven aan hun handelen
waardoor het handelen dimensie krijgt, hij gaat uit van ideaaltypen vh
protestantisme & kapitalisme)
- Emile Durkheim (functionalisme + studie zelfmoord)
3. bouwstenen: rol, positie, status, waarde, regels en normen…
Sociologie
Les 1: Wat doen sociologen?
è Sociologen bestuderen de samenleving en de sociale relaties tussen mensen over wat
mensen met elkaar bindt en wat hen van mekaar scheidt, de problemen en conflicten
die een samenleving met zich meebrengt
Centraal uitgangspunt
wie we zijn, wat we doen en wat we denken wordt beïnvloed door de samenleving
Mens is een sociaal wezen
= niet bekommerd om het lot van de medemens, wel in interactie met anderen -> posities,
rollen, status…
Sociaal handelen
= handelen dat (on)rechtstreeks wordt beïnvloed door het handelen van anderen
è Ons sociaal handelen gebeurt in een sociale omgeving en ondergaat de kenmerken
van die omgeving (vb: eten in restaurant VS eten in een familiekring)
è ‘asociaal’ gedrag (terrorisme, belastingontduiking) = sociaal handelen, want het
gedrag is gericht op de andere en valt in een maatschappelijke context qua genese en
verklaring
Hedendaagse Vlaamse sociologen + thema’s
- Mark Elchardus (VUB) artikel lezen
- Luc Huyse (KU Leuven) artikel lezen
- Dirk Geldof (UA) artikel lezen
- Ben Caudron (Erasmus hogeschool Brussel, technologiesocioloog):
voor- en nadelen van online communities
ARBEID
Latente (verborgen) functies arbeid (volgens Marie Jahoda)
- belangrijke bron van sociale contacten
- het dwingt je tot activiteit -> competenties ontwikkelen
- het structureert je tijd
- het verbindt het individu met doeleinden die de persoonlijke preferenties overstijgt
- het zorgt voor status en identiteit
è komen vooral aan bod als arbeid wegvalt
,INDIVIDU VS MAATSCHAPPIJ
Menselijke conditie
Mensen worden geworpen in de maatschappij, ze hebben niet voor hun bestaan gekozen,
maar ze kunnen en moeten de wereld veranderen
Hikikomori (Japan)
= neurologische sociale conditie waarbij een persoon zich sociaal volledig terugtrekt (=
sociaal probleem in de wereld)
è meer dan 1 miljoen in Japan
è sinds 1990 toen Japanse eco in recessie was
è 8050 problem: mensen van boven de 50 die bij hun ouders wonen
Nature VS nurture
- nature = het zit in je DNA, erfelijke eigenschappen
- nurture = wordt bepaald door omgeving en sociale interacties
LIEFDE EN SOCIALE DRUK
è sociale druk: Romeo & Julia/West Side Story
ZELFDODIG (DURKHEIM)
è teveel/gebrek aan sociale integratie + uiteenvallen van een groep
Wetenschap van moderne mens
è sterrenkunde, natuurkunde, biologie
è late 17e eeuw: psychologie
è 18e - 19e eeuw: sociologie onderzoekt de sociale voorwaarden waaronder men mens
wordt
De moderne mens
= zijn zich meer dan vorige generaties bewust van dat hun lot afhangt van anderen, hoe ze
ook denken over de sociale banden tussen mensen, niemand is ooit meer geconfronteerd
met het feit dat die banen bestaan
(1895 American Journal of Sociology)
Crisistijden en revoluties
Franse Revolutie – ‘democratische’ omwenteling
Industriële Revolutie
bestaande sociale orde verworpen – standenmaatschappij vervaagt
, Sociologisch perspectief
1. natuurlijke distantie
2. ontluisteren/op ontdekkingsreis gaan (nieuwsgierig zijn)
Kenmerken sociologisch perspectief
1. sociologen maken deel uit van wat we bestuderen
2. sociologische kennis wordt deel vd maatschappij (kennis moet actueel gehouden
worden)
3. grenzen aan de objectiviteit (of de waardengebondenheid vd sociologie)
4. sociologie veronderstelt ‘democratie’
Het sociaal probleem
= bron van sociologische benadering (sociale ongelijkheid, armoede)
Voorwaarden voor sociaal probleem
1. feiten (bv: werkloosheid)
2. als problematisch ervaren (bv: #metoo)
3. bepaalde groepen moeten het als probleem ervaren
4. oplosbaar zijn/lijken (bv: doodgaan is geen sociaal probleem)
Sociologische verbeelding
è Amerikaanse socioloog C. Wright Mills:
het vermogen om verbanden tussen individuele klachten en sociale omstandigheden
te zien en afstand te nemen van ons dagelijks leven
Indeling sociologie
1. niveau: micro, meso en macro
2. grondleggers/pioniers
- Max Weber (stelde dat mensen via religie betekenis geven aan hun handelen
waardoor het handelen dimensie krijgt, hij gaat uit van ideaaltypen vh
protestantisme & kapitalisme)
- Emile Durkheim (functionalisme + studie zelfmoord)
3. bouwstenen: rol, positie, status, waarde, regels en normen…
