HOOFDSTUK 2: STRUCTUUR EN FUNCTIE
VAN DE CEL EN DE CELORGANELLEN
- Cytoplasma ≠ protoplasma (cel zonder celwand)
- Pro naar eukaryoten : mitochondriën
2.1. PROKARYOTE CEL
- Geen compartimentering
- Kapsel, celwand, celmembraan
- Mesosomen (voor opp vergroting)
- Thylakoïdstructuren (fotosynthetiserend)
- Kernzone
- Ribosomen
- Reservestofpartikels
- Periplasmatische ruimte (celwand - plasmalemma)
- Pilli en een flagel
- 1 µm
- Bol-, staaf-, langgerekt - of spiraalvormig
2.2. EUKARYOTE CEL
- Duidelijke compartimentering
- 10-20 µm (chloroplasten 5 µm, mitochondrien 1 µm)
- Kern
- Mitochondriën
- Golgi-apparaat
- SER
- RER
- Peroxisomen
- Planten:
o Vacuole
o Chloroplasten
o Celwand
o Glyoxisomen
- Dieren:
o Lysosomen
o Centriolen
o Glycocalyx
Structuren met DUBBEL membraan: kern, mitochondriën, chloroplasten
,FUNCTIES:
KERN
- Bevat DNA
- Replicatie & transcriptie
- Kernporiën : transport
- Nucleolus : synthese rRNA
MITOCHONDRIËN
- E productie
CHLOROPLASTEN
- Fotosynthese
PLASMAMEMBRAAN
- selectieve opname
- secretie
- chemische grens
GOLGI-APPARAAT
- secretievesikels
- onderdeel v secretieweg proteïnen
ENDOPLASMATISCH RETICULUM
- SER
o Synthese lipiden
o detoxificatiereacties
- RER
o Synthese proteïnen
LYSOSOMEN
- Afbraak
MICROTUBULI
- cytoskelet
- beweging intracellulair EN ciliën en flagella
PEROXISOMEN
- oxidatiereacties
- afbraak H2O2
GLYOXISOMEN
- glyoxylzuurcyclus
CENTRIOLEN
- spoelfiguur bij celdeling
, CELWAND
- omhulsel
GLYCOCALYX
- slijmerige laag
PARTIKELS V RESERVESTOFFEN
- voorraad
RIBOSOMEN
- proteïnesynthese
VACUOLE
- waterreserve
- afbraak macromoleculen
- reservestoffen
- …
OLIE- OF VETDRUPPELS
- Lipidereserve
CYTOSOL
- plaats voor meeste metabolische reacties
Differentiatie: cellen met specifieke functie
Spiercellen: veel mitochondriën
Fagocyterende cellen: veel lysosomen
Oude plantencellen: grote vacuole
Levercellen: veel glycogeenpartikels
Plantencellen: veel zetmeel
Vetcellen: 1 grote vetdruppel
Chloroplasten: in licht
Steunfunctie: plantencelwand (ouder plantencellen → dikke secundaire ~: soms zo dik dat
rest vd cel afsterft)
Epitheelcellen darm: sterk ontwikkelde glycocalyx
Rode bloedcellen: geen kern (slechts 1 enkele functie: O2-transport)
2.3. STRUCTUUR EN FUNCTIE BIJ VIRUSSEN EN ANDERE PRIMITIEVE
ORGANISMEN
- bacterieën 1µm
- virussen 0,02-0,2 µm
- mycoplasma’s 0,1 µm
VAN DE CEL EN DE CELORGANELLEN
- Cytoplasma ≠ protoplasma (cel zonder celwand)
- Pro naar eukaryoten : mitochondriën
2.1. PROKARYOTE CEL
- Geen compartimentering
- Kapsel, celwand, celmembraan
- Mesosomen (voor opp vergroting)
- Thylakoïdstructuren (fotosynthetiserend)
- Kernzone
- Ribosomen
- Reservestofpartikels
- Periplasmatische ruimte (celwand - plasmalemma)
- Pilli en een flagel
- 1 µm
- Bol-, staaf-, langgerekt - of spiraalvormig
2.2. EUKARYOTE CEL
- Duidelijke compartimentering
- 10-20 µm (chloroplasten 5 µm, mitochondrien 1 µm)
- Kern
- Mitochondriën
- Golgi-apparaat
- SER
- RER
- Peroxisomen
- Planten:
o Vacuole
o Chloroplasten
o Celwand
o Glyoxisomen
- Dieren:
o Lysosomen
o Centriolen
o Glycocalyx
Structuren met DUBBEL membraan: kern, mitochondriën, chloroplasten
,FUNCTIES:
KERN
- Bevat DNA
- Replicatie & transcriptie
- Kernporiën : transport
- Nucleolus : synthese rRNA
MITOCHONDRIËN
- E productie
CHLOROPLASTEN
- Fotosynthese
PLASMAMEMBRAAN
- selectieve opname
- secretie
- chemische grens
GOLGI-APPARAAT
- secretievesikels
- onderdeel v secretieweg proteïnen
ENDOPLASMATISCH RETICULUM
- SER
o Synthese lipiden
o detoxificatiereacties
- RER
o Synthese proteïnen
LYSOSOMEN
- Afbraak
MICROTUBULI
- cytoskelet
- beweging intracellulair EN ciliën en flagella
PEROXISOMEN
- oxidatiereacties
- afbraak H2O2
GLYOXISOMEN
- glyoxylzuurcyclus
CENTRIOLEN
- spoelfiguur bij celdeling
, CELWAND
- omhulsel
GLYCOCALYX
- slijmerige laag
PARTIKELS V RESERVESTOFFEN
- voorraad
RIBOSOMEN
- proteïnesynthese
VACUOLE
- waterreserve
- afbraak macromoleculen
- reservestoffen
- …
OLIE- OF VETDRUPPELS
- Lipidereserve
CYTOSOL
- plaats voor meeste metabolische reacties
Differentiatie: cellen met specifieke functie
Spiercellen: veel mitochondriën
Fagocyterende cellen: veel lysosomen
Oude plantencellen: grote vacuole
Levercellen: veel glycogeenpartikels
Plantencellen: veel zetmeel
Vetcellen: 1 grote vetdruppel
Chloroplasten: in licht
Steunfunctie: plantencelwand (ouder plantencellen → dikke secundaire ~: soms zo dik dat
rest vd cel afsterft)
Epitheelcellen darm: sterk ontwikkelde glycocalyx
Rode bloedcellen: geen kern (slechts 1 enkele functie: O2-transport)
2.3. STRUCTUUR EN FUNCTIE BIJ VIRUSSEN EN ANDERE PRIMITIEVE
ORGANISMEN
- bacterieën 1µm
- virussen 0,02-0,2 µm
- mycoplasma’s 0,1 µm
