11 Durf denken
1 Instap met krantenartikel HB p.168: discussie ‘niets is zonder reden’
We zijn geneigd om deskundigen aan te stellen en oorzaken te achterhalen.
<-> in het Ancien Régime: zij geloofden in God en het noodlot om een heleboel
dingen te verklaren.
‘Niets is zonder reden’, alles kan met ons verstand verklaard worden < de
verlichting (denkstroming in de 18e eeuw), vooral de filosofen
Vraag aan leerlingen: ‘Van welk principe zijn jullie, ‘niets is zonder reden’ of
‘sommige dingen gebeuren nu eenmaal door het lot of omdat God dit beslist
heeft’?
2 Uitleg ‘Wat was de verlichting?’
1 Wat was de verlichting?
18e eeuw = eeuw van de rede / eeuw van de verlichting
Men geloofde dat men met behulp van het menselijk verstand alle problemen
zou kunnen oplossen. Ze gingen de hele samenleving verstandelijk of rationeel
bekijken: economie, opvoeding, onderwijs, geloof. Elk ‘waarom’ moest een
‘daarom’ krijgen: de rede was het enige criterium om dingen te
verantwoorden. Ze geloofden dat rationele kennis zou leiden tot een betere
wereld met vrede en geluk voor iedereen.
Het licht van verstand zou onwetendheid, vooroordelen en bijgeloof doen
verdwijnen = verlichting.
3 Leerlingen maken oef. 1&2
4 Uitleg ‘Hoe ontstond de verlichting’?
2 Hoe ontstond de verlichting?
Al van in de 17e eeuw begonnen filosofen en wetenschappers meer de
voorkeur te geven aan rationele argumenten boven gezag & traditie.
Het geloof in het verstand < 3 langetermijnevoluties
1) de contacten met andere continenten zetten vraagtekens bij het gezag & de
tradities die in Europa als zelfsprekend werden beschouwd
2) religieuze verscheidenheid: er ontstonden denkregels tijdens discussies
tussen mensen met een verschillend geloof waarover beide gesprekspartners
het eens waren -> Republiek der Verenigde Provinciën werd toevluchtsoord
voor kritische filosofen
1
1 Instap met krantenartikel HB p.168: discussie ‘niets is zonder reden’
We zijn geneigd om deskundigen aan te stellen en oorzaken te achterhalen.
<-> in het Ancien Régime: zij geloofden in God en het noodlot om een heleboel
dingen te verklaren.
‘Niets is zonder reden’, alles kan met ons verstand verklaard worden < de
verlichting (denkstroming in de 18e eeuw), vooral de filosofen
Vraag aan leerlingen: ‘Van welk principe zijn jullie, ‘niets is zonder reden’ of
‘sommige dingen gebeuren nu eenmaal door het lot of omdat God dit beslist
heeft’?
2 Uitleg ‘Wat was de verlichting?’
1 Wat was de verlichting?
18e eeuw = eeuw van de rede / eeuw van de verlichting
Men geloofde dat men met behulp van het menselijk verstand alle problemen
zou kunnen oplossen. Ze gingen de hele samenleving verstandelijk of rationeel
bekijken: economie, opvoeding, onderwijs, geloof. Elk ‘waarom’ moest een
‘daarom’ krijgen: de rede was het enige criterium om dingen te
verantwoorden. Ze geloofden dat rationele kennis zou leiden tot een betere
wereld met vrede en geluk voor iedereen.
Het licht van verstand zou onwetendheid, vooroordelen en bijgeloof doen
verdwijnen = verlichting.
3 Leerlingen maken oef. 1&2
4 Uitleg ‘Hoe ontstond de verlichting’?
2 Hoe ontstond de verlichting?
Al van in de 17e eeuw begonnen filosofen en wetenschappers meer de
voorkeur te geven aan rationele argumenten boven gezag & traditie.
Het geloof in het verstand < 3 langetermijnevoluties
1) de contacten met andere continenten zetten vraagtekens bij het gezag & de
tradities die in Europa als zelfsprekend werden beschouwd
2) religieuze verscheidenheid: er ontstonden denkregels tijdens discussies
tussen mensen met een verschillend geloof waarover beide gesprekspartners
het eens waren -> Republiek der Verenigde Provinciën werd toevluchtsoord
voor kritische filosofen
1
