SAMENVATTING INLEIDING PSYCHOLOGIE
VOOR MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN
Inhoud
HOORCOLLEGE 1 – algemene introductie...............................................................................................2
HOORCOLLEGE 2 – ons eigen gedrag verklaren......................................................................................9
2.1. Zelfconcept..................................................................................................................................9
2.2. Zelfvertrouwen en zelfverbetering............................................................................................10
2.3. Gebeurtenissen verklaren..........................................................................................................12
2.4. Zelfpresentatie...........................................................................................................................13
HOORCOLLEGE 3...................................................................................................................................15
3.1. Informatie presenteren.............................................................................................................15
3.2. Informatie verwerken................................................................................................................15
3.3. Waarnemen van gedrag............................................................................................................17
3.4. Attributie van gedrag.................................................................................................................18
HOORCOLLEGE 4 – attitudes en gedrag................................................................................................21
4.1 Wat zijn attitudes........................................................................................................................21
4.4 Hoe beïnvloedt gedrag onze attitudes?......................................................................................23
HOORCOLLEGE 5 – Beïnvloeding, overtuiging & gehoorzaamheid.......................................................26
5.1 Attitudeverandering...................................................................................................................26
5.2 beïnvloedingstrategieën.............................................................................................................28
5.2 Conformeren..............................................................................................................................30
5.4 Gehoorzamen.............................................................................................................................31
HOORCOLLEGE 6 Aantrekkingskracht en relaties................................................................................33
6.1 Het belang van relaties...............................................................................................................33
6.2 Hechtingsstijlen..........................................................................................................................34
6.3 De perfecte partner....................................................................................................................36
6.4 De vonk slaat over......................................................................................................................37
6.5 De ontwikkeling van een relatie.................................................................................................38
HOORCOLLEGE 7 - agressie en helpen..................................................................................................40
7.1 Theorieën over agressie..............................................................................................................40
7.2 Situaties die agressie voorspellen...............................................................................................42
7.3 De doelen van helpen.................................................................................................................43
7.3 Wanneer helpen we wel, en wanneer niet?...............................................................................45
HOORCOLLEGE 8 – groepsgedrag.........................................................................................................48
1
, 8.1 Groepsproductiviteit...................................................................................................................48
8.2 Sociale dillemma’s......................................................................................................................51
8.3 Groepsbesluitvorming................................................................................................................52
..........................................................................................................................................................54
8.4 De macht van het individu..........................................................................................................54
HOORCOLLEGE 9...................................................................................................................................55
9.1 Sociale identiteit.........................................................................................................................55
9.2 minimal group paradigm............................................................................................................56
9.3 Sociale categorisatie...................................................................................................................57
9.4 Lid zijn v/e minderheidsgroep....................................................................................................60
HOORCOLLEGE 10.................................................................................................................................62
10.1 De context van vooroordelen...................................................................................................62
10.2 Extreem groepsgedrag..............................................................................................................63
10.3 Verborgen in de groep..............................................................................................................64
10.4 De harmonie herstellen............................................................................................................65
HOORCOLLEGE 11 Toegepaste psychologie.........................................................................................68
11.1 Communicatie...........................................................................................................................68
11.2 Rechten.....................................................................................................................................69
11.3 gezondheid...............................................................................................................................69
11.4 Daten........................................................................................................................................70
EXTRA BEGRIPPEN – SAMENVATTING BOEK.........................................................................................71
HOORCOLLEGE 1 – algemene introductie
2
,PSYCHOLOGIE: Wetenschappelijke studie v/d geest (mentale processen) en het gedrag v/d mens
Doel -> algemene uitspraken formuleren over psychologische processen
(! Objectief en controleerbaar)
SOCIALE PSYCHOLOGIE: wetenschappelijk onderzoek naar hoe mensen over elkaar denken,
beïnvloeden, en relaties met elkaar vormen (nadruk op groep)
individuen worden beïnvloed door aanwezigheid impliciet (= ingebeelde aanwezigheid) en
expliciet (werkelijke aanwezigheid) van anderen
impliciet: iemand denkt bv aan haar moeder -> niet aanwezig -> wel invloed op gedrag
SUBDICIPLINES:
1 social thinking (mentale processen, hoe denken wij over onszelf / anderen)
construeren van eigen sociale realiteit. Sociale intuïties krachtig, soms gevaarlijk + attitudes vormen/
worden gevormd door gedrag.
o Individu, sociale overtuigingen en oordelen, attitudes + gedrag.
2 social influence (sociale beïnvloeding, hoe beïnvloeden wij/worden wij beïnvloedt)
Disposities maken gedrag + gedrag wordt bepaald door sociale groepslidmaatschappen.
o Overreding, eendracht + gehoorzaamheid.
3 sociale relaties (elkaar helpen, relaties)
groepen en identiteit (bij welke groepen willen wij horen, waarom hebben er hekel aan elkaar,..)
sociaal gedrag is biologisch gedrag.
Gevoelens + acties richting mensen soms positief, soms negatief – worden gevormd door
4 intra groep- + inter groepsrelaties (agressie, aantrekkingskracht, helpen, intimiteit etc.)
3
, BELANGRIJKE PERSPECTIEVEN (elke slaat brug naar bep tak v/d psychologie)
1- SOCIAAL COGNITIEF
= theoretisch perspectief wat zich richt op mentale processen – aandacht, interpreteren en het
onthouden van sociale ervaringen
: manier informatie sociale wereld interpreteren, analyseren, onthouden + gebruiken.
- cognitieve processen = afspelen in brein (waar aandacht op richten?).
1. EXPLICIETE COGNITIE: gewogen beslissingen, zijn we bewust van (inspannend, relatief
moeiteloos denken)
2. IMPLICIETE COGNITIE: beslissingen die onder controle zijn van automatisch geactiveerde
evaluaties die zonder bewustzijn voorkomen (moeiteloos denken)
2- EVOLUTIONAIR
= theoretisch perspectief dat sociaal gedrag verklaart vanuit fysieke en psychologische kenmerken
die over de eeuwen zijn aangepast om kansen op overleven / voortplanten te vergroten
hoe wij ons vandaag gedragen -> eeuwenlange aanpassing/evolutie
Charles Darwin -> natuurlijke selectie (belangrijke eigensch die helpen bij overleven
doorgegeven aan volgende generatie, niet hulpvolle sterven uit
Verklaard dier gedrag VB: wilde guppy’s survival of the fittest
4
VOOR MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN
Inhoud
HOORCOLLEGE 1 – algemene introductie...............................................................................................2
HOORCOLLEGE 2 – ons eigen gedrag verklaren......................................................................................9
2.1. Zelfconcept..................................................................................................................................9
2.2. Zelfvertrouwen en zelfverbetering............................................................................................10
2.3. Gebeurtenissen verklaren..........................................................................................................12
2.4. Zelfpresentatie...........................................................................................................................13
HOORCOLLEGE 3...................................................................................................................................15
3.1. Informatie presenteren.............................................................................................................15
3.2. Informatie verwerken................................................................................................................15
3.3. Waarnemen van gedrag............................................................................................................17
3.4. Attributie van gedrag.................................................................................................................18
HOORCOLLEGE 4 – attitudes en gedrag................................................................................................21
4.1 Wat zijn attitudes........................................................................................................................21
4.4 Hoe beïnvloedt gedrag onze attitudes?......................................................................................23
HOORCOLLEGE 5 – Beïnvloeding, overtuiging & gehoorzaamheid.......................................................26
5.1 Attitudeverandering...................................................................................................................26
5.2 beïnvloedingstrategieën.............................................................................................................28
5.2 Conformeren..............................................................................................................................30
5.4 Gehoorzamen.............................................................................................................................31
HOORCOLLEGE 6 Aantrekkingskracht en relaties................................................................................33
6.1 Het belang van relaties...............................................................................................................33
6.2 Hechtingsstijlen..........................................................................................................................34
6.3 De perfecte partner....................................................................................................................36
6.4 De vonk slaat over......................................................................................................................37
6.5 De ontwikkeling van een relatie.................................................................................................38
HOORCOLLEGE 7 - agressie en helpen..................................................................................................40
7.1 Theorieën over agressie..............................................................................................................40
7.2 Situaties die agressie voorspellen...............................................................................................42
7.3 De doelen van helpen.................................................................................................................43
7.3 Wanneer helpen we wel, en wanneer niet?...............................................................................45
HOORCOLLEGE 8 – groepsgedrag.........................................................................................................48
1
, 8.1 Groepsproductiviteit...................................................................................................................48
8.2 Sociale dillemma’s......................................................................................................................51
8.3 Groepsbesluitvorming................................................................................................................52
..........................................................................................................................................................54
8.4 De macht van het individu..........................................................................................................54
HOORCOLLEGE 9...................................................................................................................................55
9.1 Sociale identiteit.........................................................................................................................55
9.2 minimal group paradigm............................................................................................................56
9.3 Sociale categorisatie...................................................................................................................57
9.4 Lid zijn v/e minderheidsgroep....................................................................................................60
HOORCOLLEGE 10.................................................................................................................................62
10.1 De context van vooroordelen...................................................................................................62
10.2 Extreem groepsgedrag..............................................................................................................63
10.3 Verborgen in de groep..............................................................................................................64
10.4 De harmonie herstellen............................................................................................................65
HOORCOLLEGE 11 Toegepaste psychologie.........................................................................................68
11.1 Communicatie...........................................................................................................................68
11.2 Rechten.....................................................................................................................................69
11.3 gezondheid...............................................................................................................................69
11.4 Daten........................................................................................................................................70
EXTRA BEGRIPPEN – SAMENVATTING BOEK.........................................................................................71
HOORCOLLEGE 1 – algemene introductie
2
,PSYCHOLOGIE: Wetenschappelijke studie v/d geest (mentale processen) en het gedrag v/d mens
Doel -> algemene uitspraken formuleren over psychologische processen
(! Objectief en controleerbaar)
SOCIALE PSYCHOLOGIE: wetenschappelijk onderzoek naar hoe mensen over elkaar denken,
beïnvloeden, en relaties met elkaar vormen (nadruk op groep)
individuen worden beïnvloed door aanwezigheid impliciet (= ingebeelde aanwezigheid) en
expliciet (werkelijke aanwezigheid) van anderen
impliciet: iemand denkt bv aan haar moeder -> niet aanwezig -> wel invloed op gedrag
SUBDICIPLINES:
1 social thinking (mentale processen, hoe denken wij over onszelf / anderen)
construeren van eigen sociale realiteit. Sociale intuïties krachtig, soms gevaarlijk + attitudes vormen/
worden gevormd door gedrag.
o Individu, sociale overtuigingen en oordelen, attitudes + gedrag.
2 social influence (sociale beïnvloeding, hoe beïnvloeden wij/worden wij beïnvloedt)
Disposities maken gedrag + gedrag wordt bepaald door sociale groepslidmaatschappen.
o Overreding, eendracht + gehoorzaamheid.
3 sociale relaties (elkaar helpen, relaties)
groepen en identiteit (bij welke groepen willen wij horen, waarom hebben er hekel aan elkaar,..)
sociaal gedrag is biologisch gedrag.
Gevoelens + acties richting mensen soms positief, soms negatief – worden gevormd door
4 intra groep- + inter groepsrelaties (agressie, aantrekkingskracht, helpen, intimiteit etc.)
3
, BELANGRIJKE PERSPECTIEVEN (elke slaat brug naar bep tak v/d psychologie)
1- SOCIAAL COGNITIEF
= theoretisch perspectief wat zich richt op mentale processen – aandacht, interpreteren en het
onthouden van sociale ervaringen
: manier informatie sociale wereld interpreteren, analyseren, onthouden + gebruiken.
- cognitieve processen = afspelen in brein (waar aandacht op richten?).
1. EXPLICIETE COGNITIE: gewogen beslissingen, zijn we bewust van (inspannend, relatief
moeiteloos denken)
2. IMPLICIETE COGNITIE: beslissingen die onder controle zijn van automatisch geactiveerde
evaluaties die zonder bewustzijn voorkomen (moeiteloos denken)
2- EVOLUTIONAIR
= theoretisch perspectief dat sociaal gedrag verklaart vanuit fysieke en psychologische kenmerken
die over de eeuwen zijn aangepast om kansen op overleven / voortplanten te vergroten
hoe wij ons vandaag gedragen -> eeuwenlange aanpassing/evolutie
Charles Darwin -> natuurlijke selectie (belangrijke eigensch die helpen bij overleven
doorgegeven aan volgende generatie, niet hulpvolle sterven uit
Verklaard dier gedrag VB: wilde guppy’s survival of the fittest
4
