Samenvatting obesitas
Wat is overgewicht?
Overgewicht wil zeggen dat het kind te zwaar is en te heel vet heeft. Je kunt dit bereken met het
BMI. Het BMI geeft aan of het kind een gezond gewicht heeft. Op dit moment hebben zo’n 2 miljard
mensen overgewicht waardoor we spreken van een epidemie. Het wordt gezien als een chronische
ziekte waarbij overmatige vetstapeling zodanig is dat dit aanleiding geeft tot gezondheidsrisico’s.
Nadelen van overgewicht bij een kind
- Het kind kan moeite hebben met bewegen en sporten. Het kind doet minder snel mee aan
spelletjes die veel energie kosten.
- Het kind schaamt zich misschien of wordt gepest. Daardoor kan het kind zich onzeker en
eenzaam voelen.
- Later kan het kind ook last houden van te zwaar zijn.
- Het kind heeft een grotere kans op klachten en ziektes, zoals:
Een hoge bloeddruk
Een ziekte van het hart of de bloedvaten
Diabetes (suikerziekte)
Gewrichtsklachten
Kanker
Astma
Moeilijker zwanger worden
Dit komt omdat er door te veel vet dingen in het lichaam veranderen. Vetcellen maken namelijk
hormonen en andere stoffen. Te veel hiervan kan ervoor zorgen dat belangrijke dingen in het lichaam
niet meer goed worden geregeld. Zoals de bloeddruk, de bloedsuiker, het gevoel dat je vol zit en de
verdediging tegen virussen en bacteriën.
Economische gevolgen
Wereldwijd zijn de kosten voor obesitas 1,6 biljoen euro. Veel geld gaat op aan chronische ziekten,
kosten voor het ziekteverzuim en kosten voor verminderde arbeidsproductiviteit. Mensen met
overgewicht bepalen ongeveer 27% van de ziektekosten.
Criteria overgewicht
Meetinstrumenten:
- Direct -> Dexa en MRI
- Indirect -> BMI, huidplooidikte en middelomtrek
Onder de 2 jaar maak je gebruik van de groeicurves. Leeftijd 0-1 jaar -> >P97=overgewicht. Leeftijd 1-
2 jaar -> 1-2 standaard deviaties = overgewicht en > 2 standaard deviaties = obesitas.
4 criteria wordt op gelet volgens de JGZ namelijk:
- lichaamsbouw
- Etniciteit
- Puberteit
- Vetverdeling
Als het kind overgewicht heeft volgens bovenstaande criteria bepaal je het GGR (gewicht
gerelateerde gezondheidsrisico).
Oorzaak van overgewicht
- Het kind eet meer dan nodig is.
- Het kind beweegt minder dan nodig is.
- Het kind heeft aanleg om zwaar te worden. Als de ouder(s) van het kind te zwaar zijn, is de
kans groter dat het kind ook zwaar wordt. Dit komt vaak door een combinatie van: aanleg in
de genen en de gewoonten in het gezin. Bijvoorbeeld vaak frisdrank, snacks en snoep eten.
, En geen gewoonte om elke dag veel te bewegen. 20-40% van het overgewicht wordt bepaald
door familiaire factoren.
- Het kind heeft een ziekte, waardoor het kind te zwaar is.
- Het kind voelt zich niet prettig en eet om zich beter te voelen.
- Het kind gebruikt medicijnen met als bijwerking zwaarder worden.
Maatschappelijke aanpak
- Nationale en lokale overheid (zoals meer speelplaatsen, suiker taks en goedkoper gezond
eten)
- Bedrijven (kantine aanpassen, gezond eten aanbieden en goedkoper maken)
- Restaurants (kleinere porties aanbieden)
- Media (reclames veranderen, promoten van gezond eten)
- Opvoeders (ouders, scholen, kinderdagopvang) (gezonde opties aanbieden zoals fruit i.p.v.
koek)
- Zorgaanbieders (informeren en adviseren d.m.v. folders, preventieve trainingen vergoeden)
- Individuen (gezond eten, meer bewegen, bewustwording)
Behandeling bij overgewicht
Maak samen met het kind en huisarts een plan.
- Vraag wat het kind zelf zou willen en wat het kind belangrijk vindt: waarom zou het kind
liever minder overgewicht hebben?
- Maak afspraken over wat het kind mag eten.
- Maak afspraken over hoe lang het kind tv mag kijken, mag gamen en op zijn mobiel mag.
- Het kind kan hulp krijgen van een diëtist om gezonder te gaan eten.
- Het kind kan hulp krijgen van een fysiotherapeut om meer te gaan bewegen.
- De praktijkondersteuner, jeugdverpleegkundige of een psycholoog kan adviezen geven bij de
opvoeding. Het kan best lastig zijn om het eten en bewegen in het gezin te veranderen.
Steun en hulp bij hoe je dat kunt doen, kan dan helpen.
- Sommige gemeenten hebben een speciaal programma voor kinderen met overgewicht. Met
beweeg-lessen en lessen over voeding in een groep met andere kinderen, en bijeenkomsten
voor ouders. De huisarts weet of dit ook in uw gemeente is.
- Soms stuurt de huisarts het kind voor het plan en de hulp bij overgewicht naar de jeugdarts
(op het consultatiebureau of op school).
- Licht verhoogd GGR: leefstijl adviezen en gezonde voeding
- Matig/sterk verhoogd GGR: gecombineerde leefstijl interventie in gezinsverband
- Extreem verhoogd GGR:
Risicofactoren
- Zwangerschapsdiabetes moeder
- Zwaar gewicht moeder
- Laag/hoog geboortegewicht
- Snelle toename gewicht
- Vroege puberteit
- Depressiviteit
- Genetische aanleg
- Ouders met overgewicht
- Voeding
- Inactiviteit
- Slaapduur
- Lage sociaal economische positie
- Etniciteit
Gezond eten met het hele gezin
Wat is overgewicht?
Overgewicht wil zeggen dat het kind te zwaar is en te heel vet heeft. Je kunt dit bereken met het
BMI. Het BMI geeft aan of het kind een gezond gewicht heeft. Op dit moment hebben zo’n 2 miljard
mensen overgewicht waardoor we spreken van een epidemie. Het wordt gezien als een chronische
ziekte waarbij overmatige vetstapeling zodanig is dat dit aanleiding geeft tot gezondheidsrisico’s.
Nadelen van overgewicht bij een kind
- Het kind kan moeite hebben met bewegen en sporten. Het kind doet minder snel mee aan
spelletjes die veel energie kosten.
- Het kind schaamt zich misschien of wordt gepest. Daardoor kan het kind zich onzeker en
eenzaam voelen.
- Later kan het kind ook last houden van te zwaar zijn.
- Het kind heeft een grotere kans op klachten en ziektes, zoals:
Een hoge bloeddruk
Een ziekte van het hart of de bloedvaten
Diabetes (suikerziekte)
Gewrichtsklachten
Kanker
Astma
Moeilijker zwanger worden
Dit komt omdat er door te veel vet dingen in het lichaam veranderen. Vetcellen maken namelijk
hormonen en andere stoffen. Te veel hiervan kan ervoor zorgen dat belangrijke dingen in het lichaam
niet meer goed worden geregeld. Zoals de bloeddruk, de bloedsuiker, het gevoel dat je vol zit en de
verdediging tegen virussen en bacteriën.
Economische gevolgen
Wereldwijd zijn de kosten voor obesitas 1,6 biljoen euro. Veel geld gaat op aan chronische ziekten,
kosten voor het ziekteverzuim en kosten voor verminderde arbeidsproductiviteit. Mensen met
overgewicht bepalen ongeveer 27% van de ziektekosten.
Criteria overgewicht
Meetinstrumenten:
- Direct -> Dexa en MRI
- Indirect -> BMI, huidplooidikte en middelomtrek
Onder de 2 jaar maak je gebruik van de groeicurves. Leeftijd 0-1 jaar -> >P97=overgewicht. Leeftijd 1-
2 jaar -> 1-2 standaard deviaties = overgewicht en > 2 standaard deviaties = obesitas.
4 criteria wordt op gelet volgens de JGZ namelijk:
- lichaamsbouw
- Etniciteit
- Puberteit
- Vetverdeling
Als het kind overgewicht heeft volgens bovenstaande criteria bepaal je het GGR (gewicht
gerelateerde gezondheidsrisico).
Oorzaak van overgewicht
- Het kind eet meer dan nodig is.
- Het kind beweegt minder dan nodig is.
- Het kind heeft aanleg om zwaar te worden. Als de ouder(s) van het kind te zwaar zijn, is de
kans groter dat het kind ook zwaar wordt. Dit komt vaak door een combinatie van: aanleg in
de genen en de gewoonten in het gezin. Bijvoorbeeld vaak frisdrank, snacks en snoep eten.
, En geen gewoonte om elke dag veel te bewegen. 20-40% van het overgewicht wordt bepaald
door familiaire factoren.
- Het kind heeft een ziekte, waardoor het kind te zwaar is.
- Het kind voelt zich niet prettig en eet om zich beter te voelen.
- Het kind gebruikt medicijnen met als bijwerking zwaarder worden.
Maatschappelijke aanpak
- Nationale en lokale overheid (zoals meer speelplaatsen, suiker taks en goedkoper gezond
eten)
- Bedrijven (kantine aanpassen, gezond eten aanbieden en goedkoper maken)
- Restaurants (kleinere porties aanbieden)
- Media (reclames veranderen, promoten van gezond eten)
- Opvoeders (ouders, scholen, kinderdagopvang) (gezonde opties aanbieden zoals fruit i.p.v.
koek)
- Zorgaanbieders (informeren en adviseren d.m.v. folders, preventieve trainingen vergoeden)
- Individuen (gezond eten, meer bewegen, bewustwording)
Behandeling bij overgewicht
Maak samen met het kind en huisarts een plan.
- Vraag wat het kind zelf zou willen en wat het kind belangrijk vindt: waarom zou het kind
liever minder overgewicht hebben?
- Maak afspraken over wat het kind mag eten.
- Maak afspraken over hoe lang het kind tv mag kijken, mag gamen en op zijn mobiel mag.
- Het kind kan hulp krijgen van een diëtist om gezonder te gaan eten.
- Het kind kan hulp krijgen van een fysiotherapeut om meer te gaan bewegen.
- De praktijkondersteuner, jeugdverpleegkundige of een psycholoog kan adviezen geven bij de
opvoeding. Het kan best lastig zijn om het eten en bewegen in het gezin te veranderen.
Steun en hulp bij hoe je dat kunt doen, kan dan helpen.
- Sommige gemeenten hebben een speciaal programma voor kinderen met overgewicht. Met
beweeg-lessen en lessen over voeding in een groep met andere kinderen, en bijeenkomsten
voor ouders. De huisarts weet of dit ook in uw gemeente is.
- Soms stuurt de huisarts het kind voor het plan en de hulp bij overgewicht naar de jeugdarts
(op het consultatiebureau of op school).
- Licht verhoogd GGR: leefstijl adviezen en gezonde voeding
- Matig/sterk verhoogd GGR: gecombineerde leefstijl interventie in gezinsverband
- Extreem verhoogd GGR:
Risicofactoren
- Zwangerschapsdiabetes moeder
- Zwaar gewicht moeder
- Laag/hoog geboortegewicht
- Snelle toename gewicht
- Vroege puberteit
- Depressiviteit
- Genetische aanleg
- Ouders met overgewicht
- Voeding
- Inactiviteit
- Slaapduur
- Lage sociaal economische positie
- Etniciteit
Gezond eten met het hele gezin
