Hogeschool Gent
Basiswetenschappen 2
NKO pathologie
2021 - 2022
,Inhoud
1. Het buitenoor ............................................................................................................................................................ 3
1.1. DE OORSCHELP (AURICULA, PINNA). ..................................................................................................................... 3
1.1.1 Vormanomalieën.............................................................................................................................................. 3
1.1.1. Huidziekten ............................................................................................................................................... 3
1.1.2. Reumatologische afwijkingen ................................................................................................................... 4
1.1.3. Traumata ................................................................................................................................................... 5
1.2. De uitwendige gehoorgang ............................................................................................................................... 5
1.2.1. Congenitale afwijkingen: aurale atresie.......................................................................................................... 5
1.2.1. Huidziekten ............................................................................................................................................... 6
1.2.2. Overdreven oorsmeervorming ................................................................................................................. 7
1.2.3. Vreemde voorwerpen ............................................................................................................................... 7
1.2.4. Otorrhagie = bloedverlies via het oor ....................................................................................................... 8
2. Het middenoor .......................................................................................................................................................... 8
2.1. Het trommelvlies............................................................................................................................................... 8
2.1.1. Bulleuze myringitis .......................................................................................................................................... 8
2.1.1. Littekens .................................................................................................................................................... 8
2.1.2. Tympanosclerose ...................................................................................................................................... 9
2.1.3. Granulaties van het trommelvlies ............................................................................................................. 9
2.1.4. Perforaties ................................................................................................................................................. 9
2.2. Het middenoor ................................................................................................................................................ 10
2.2.1. Aangeboren ............................................................................................................................................. 10
2.2.2. Verworven ............................................................................................................................................... 10
3. het binnenoor en vestibulair stelsel ........................................................................................................................... 14
3.1. het binnenoor ...................................................................................................................................................... 14
3.1.1. Neurosensorieel gehoorverlies ..................................................................................................................... 14
3.2. het vestibulair stelsel ........................................................................................................................................... 16
1. De neus en neusbijholten ....................................................................................................................................... 22
1.1. De neusholte ................................................................................................................................................... 22
1.1.1. Afwijking aanwezig bij de geboorte: choanale atresie: niet-open neusholte......................................... 22
1.1.2. Afwijking aanwezig bij de geboorte of later ontstaan ............................................................................ 22
1.1.3. Ontstekingen ........................................................................................................................................... 23
1.2. Neusbijholten .................................................................................................................................................. 23
1.2.1. Infecties ................................................................................................................................................... 23
1.2.2. Inflammaties ........................................................................................................................................... 24
1.3. Tumoren van neus en neusbijholten .............................................................................................................. 24
2. De rhinofarynx ........................................................................................................................................................ 25
2.1. Adenoïden of neusamandelen ........................................................................................................................ 25
1
, 2.2. Angiofibroom .................................................................................................................................................. 26
2.3. Nasopharyngaal carcinoom ............................................................................................................................ 26
3. De mond en de orofarynx ....................................................................................................................................... 26
3.1. De mond .......................................................................................................................................................... 26
3.1.1. Congenitale misvormingen ..................................................................................................................... 26
3.1.2. Ontstekingen ........................................................................................................................................... 27
3.1.3. Afwijkingen van de tong.......................................................................................................................... 27
3.1.4. Gezwellen van de mondholte ................................................................................................................. 28
3.2. De mesofarynx ................................................................................................................................................ 31
3.2.1. Traumata ................................................................................................................................................. 31
3.2.2. Vreemde voorwerpen ............................................................................................................................. 31
3.2.3. Ontstekingen ........................................................................................................................................... 32
3.2.4. Gezwellen ................................................................................................................................................ 32
3.3. Traumata ......................................................................................................................................................... 33
4. De hypofarynx en de larynx .................................................................................................................................... 34
4.1. Congenitale afwijkingen van de larynx ........................................................................................................... 34
4.2. Vreemde voorwerpen ..................................................................................................................................... 35
4.3. Vebrandingen .................................................................................................................................................. 35
4.4. Functiestoornissen .......................................................................................................................................... 36
4.4.1. Het faryngeaal divertikel of divertikel van Zenker .................................................................................. 36
4.4.2. Globus hystericus .................................................................................................................................... 36
4.4.3. Stembandparalysis ...................................................................................................................................... 36
4.4.4. De psychogene (‘functionele’) afonie ..................................................................................................... 38
4.4.5. Functionele dysfonie ............................................................................................................................... 38
4.4.6. Mutatiefalsetstem................................................................................................................................... 38
4.5. Ontstekingen van de larynx en de epiglottis................................................................................................... 39
4.5.1. Laryngitis ................................................................................................................................................. 39
4.5.2. Epiglottitis ............................................................................................................................................... 40
4.5.3. Laryngo-tracheobronchitis ...................................................................................................................... 40
4.6. Premaligne slijmvliesafwijkingen .................................................................................................................... 40
4.7. Tumoren van de hypofarynx en de larynx ...................................................................................................... 40
4.7.1. Tumoren van de hypofarynx ................................................................................................................... 40
4.7.2. Tumoren van de larynx ........................................................................................................................... 41
2
,Pathologie NKO
Deel 1: input: gehoor en gehoorgangen
1. Het buitenoor
1.1. DE OORSCHELP (AURICULA, PINNA).
1.1.1 Vormanomalieën
− AANHANGSELS: extra knobbeltjes, die meestal kraakbeen bevatten.
o Ze kunnen tussen de hoek van de mond en de tragus voorkomen.
o Chirurgisch verwijderen
− PRE-AURICULAIRE SINUS: dit is een blind eindigende fistel, die gewoonlijk voor de aanhechting van de helix
voorkomt.
o Het kan een familiaal curiosum zijn en men treft het soms bilateraal aan.
− MICROTIE EN ATRESIE:
o Microtie = te kleine oorschelp
o Atresie = afwezige oorschelp
o Dit kan geassocieerd zijn met een atresie van het oorkanaal.
− AFSTAAND OOR:
o Weinig ontwikkelde antihelix; indien dit te veel psychische problemen geeft kan operatief
ingegrepen worden. Dit na de leeftijd van 4 jaar.
1.1.1. Huidziekten
− PSORIASIS: atypische huidontsteking waarvan de oorzaak nog niet bekend is
o Kenmerken: schilferende huid, roodheid, lichte zwelling en soms pijn heeft.
o Het treedt op aan de ellebogen, de knieën of op plaatsen met grote wrijving zoals handpalmen en
voetzolen. Soms, in extreme gevallen, over het hele lichaam.
o Behandeling:
▪ U.V.-straling
▪ Cortisone bij opstoten
3
, − ECZEEM: ontstekingsreactie
o Komt vrij regelmatig voor.
o Er zijn twee vormen:
▪ De droge vorm geeft symptomen van zwelling, roodheid, schilfers en klachten van pijn en
warmtegevoel in de elleboogplooi, de knieholte, de halsplooien, de liezen, de oksels (dunne
huid) of in het oor.
▪ De natte vorm is de droge vorm met bijbesmetting (etter) → broeihaard voor bacteriën
o Er heerst een blijvende voorbeschiktheid
o Vermijden in contact te komen met de stoffen die de allergie veroorzaken (= allergenen).
o Symptomatisch kan men het wel bestrijden, bv. met cortisonezalf en/of anti-allergische medicatie.
− GOEDAARDIGE EN KWAADAARIDE TUMOREN:
o Tumor is een abnormaal snelle deling van cellen, waardoor er een gezwel ontstaat.
o Twee soorten:
▪ Goedaardig (keloid): normale cellen voelen niet meer aan hoeveel ze moeten delen met het
gevolg dat ze teveel delen.
▪ Kwaadaardig (melanoom):
• idem, maar de cellen zijn abnormaal, delen nog sneller en brokkelen af.
• Ze komen via de lymfe of de bloedbaan terecht in de lymfeklieren of in de longen,
de lever, de hersenen en het bot → delen de cellen zich verder (= uitzaaiing of
metastase).
• Door de woekering van de huidcellen in die andere organen, worden de cellen van
het orgaan zelf in hun functie verhinderd en sterven af.
• Genezing, mits behandeling, is afhankelijk van het soort kanker, de mate van
uitzaaiing, de plaats van het optreden, de algemene gezondheid en de leeftijd van
de patiënt. Huidkankers zijn vrij agressief, metastaseren zeer gemakkelijk.
• Ze komen vooral voor bij hoge blootstelling aan de zon en meer bij bleke huidtypes,
vaak ook bij relatief jonge mensen.
o Behandeling:
o Chirurgische ingreep: het wegnemen van het gezwel met een ruime marge om zeker te zijn
dat alle maligne cellen weg zijn.
o Chemotherapie
1.1.2. Reumatologische afwijkingen
CHONDRODERMATITIS NODULARIS HELICIS:
− Chondro = kraakbeen, (derma)titis = (huid)ontsteking,
nodularis = knobbel, helicis = buitenrand oorschelp
− Huid- en kraakbeenontsteking die enkel op de oorschelp
voorkomt.
− Grijswitte bolletjes op de buitenrand, die af en toe
ontsteken. Deze knobbeltjes bevatten sebum (= talg).
− Symptomen: pijn.
− Behandeling: heelkundig wegsnijden van de knobbeltjes.
4
Basiswetenschappen 2
NKO pathologie
2021 - 2022
,Inhoud
1. Het buitenoor ............................................................................................................................................................ 3
1.1. DE OORSCHELP (AURICULA, PINNA). ..................................................................................................................... 3
1.1.1 Vormanomalieën.............................................................................................................................................. 3
1.1.1. Huidziekten ............................................................................................................................................... 3
1.1.2. Reumatologische afwijkingen ................................................................................................................... 4
1.1.3. Traumata ................................................................................................................................................... 5
1.2. De uitwendige gehoorgang ............................................................................................................................... 5
1.2.1. Congenitale afwijkingen: aurale atresie.......................................................................................................... 5
1.2.1. Huidziekten ............................................................................................................................................... 6
1.2.2. Overdreven oorsmeervorming ................................................................................................................. 7
1.2.3. Vreemde voorwerpen ............................................................................................................................... 7
1.2.4. Otorrhagie = bloedverlies via het oor ....................................................................................................... 8
2. Het middenoor .......................................................................................................................................................... 8
2.1. Het trommelvlies............................................................................................................................................... 8
2.1.1. Bulleuze myringitis .......................................................................................................................................... 8
2.1.1. Littekens .................................................................................................................................................... 8
2.1.2. Tympanosclerose ...................................................................................................................................... 9
2.1.3. Granulaties van het trommelvlies ............................................................................................................. 9
2.1.4. Perforaties ................................................................................................................................................. 9
2.2. Het middenoor ................................................................................................................................................ 10
2.2.1. Aangeboren ............................................................................................................................................. 10
2.2.2. Verworven ............................................................................................................................................... 10
3. het binnenoor en vestibulair stelsel ........................................................................................................................... 14
3.1. het binnenoor ...................................................................................................................................................... 14
3.1.1. Neurosensorieel gehoorverlies ..................................................................................................................... 14
3.2. het vestibulair stelsel ........................................................................................................................................... 16
1. De neus en neusbijholten ....................................................................................................................................... 22
1.1. De neusholte ................................................................................................................................................... 22
1.1.1. Afwijking aanwezig bij de geboorte: choanale atresie: niet-open neusholte......................................... 22
1.1.2. Afwijking aanwezig bij de geboorte of later ontstaan ............................................................................ 22
1.1.3. Ontstekingen ........................................................................................................................................... 23
1.2. Neusbijholten .................................................................................................................................................. 23
1.2.1. Infecties ................................................................................................................................................... 23
1.2.2. Inflammaties ........................................................................................................................................... 24
1.3. Tumoren van neus en neusbijholten .............................................................................................................. 24
2. De rhinofarynx ........................................................................................................................................................ 25
2.1. Adenoïden of neusamandelen ........................................................................................................................ 25
1
, 2.2. Angiofibroom .................................................................................................................................................. 26
2.3. Nasopharyngaal carcinoom ............................................................................................................................ 26
3. De mond en de orofarynx ....................................................................................................................................... 26
3.1. De mond .......................................................................................................................................................... 26
3.1.1. Congenitale misvormingen ..................................................................................................................... 26
3.1.2. Ontstekingen ........................................................................................................................................... 27
3.1.3. Afwijkingen van de tong.......................................................................................................................... 27
3.1.4. Gezwellen van de mondholte ................................................................................................................. 28
3.2. De mesofarynx ................................................................................................................................................ 31
3.2.1. Traumata ................................................................................................................................................. 31
3.2.2. Vreemde voorwerpen ............................................................................................................................. 31
3.2.3. Ontstekingen ........................................................................................................................................... 32
3.2.4. Gezwellen ................................................................................................................................................ 32
3.3. Traumata ......................................................................................................................................................... 33
4. De hypofarynx en de larynx .................................................................................................................................... 34
4.1. Congenitale afwijkingen van de larynx ........................................................................................................... 34
4.2. Vreemde voorwerpen ..................................................................................................................................... 35
4.3. Vebrandingen .................................................................................................................................................. 35
4.4. Functiestoornissen .......................................................................................................................................... 36
4.4.1. Het faryngeaal divertikel of divertikel van Zenker .................................................................................. 36
4.4.2. Globus hystericus .................................................................................................................................... 36
4.4.3. Stembandparalysis ...................................................................................................................................... 36
4.4.4. De psychogene (‘functionele’) afonie ..................................................................................................... 38
4.4.5. Functionele dysfonie ............................................................................................................................... 38
4.4.6. Mutatiefalsetstem................................................................................................................................... 38
4.5. Ontstekingen van de larynx en de epiglottis................................................................................................... 39
4.5.1. Laryngitis ................................................................................................................................................. 39
4.5.2. Epiglottitis ............................................................................................................................................... 40
4.5.3. Laryngo-tracheobronchitis ...................................................................................................................... 40
4.6. Premaligne slijmvliesafwijkingen .................................................................................................................... 40
4.7. Tumoren van de hypofarynx en de larynx ...................................................................................................... 40
4.7.1. Tumoren van de hypofarynx ................................................................................................................... 40
4.7.2. Tumoren van de larynx ........................................................................................................................... 41
2
,Pathologie NKO
Deel 1: input: gehoor en gehoorgangen
1. Het buitenoor
1.1. DE OORSCHELP (AURICULA, PINNA).
1.1.1 Vormanomalieën
− AANHANGSELS: extra knobbeltjes, die meestal kraakbeen bevatten.
o Ze kunnen tussen de hoek van de mond en de tragus voorkomen.
o Chirurgisch verwijderen
− PRE-AURICULAIRE SINUS: dit is een blind eindigende fistel, die gewoonlijk voor de aanhechting van de helix
voorkomt.
o Het kan een familiaal curiosum zijn en men treft het soms bilateraal aan.
− MICROTIE EN ATRESIE:
o Microtie = te kleine oorschelp
o Atresie = afwezige oorschelp
o Dit kan geassocieerd zijn met een atresie van het oorkanaal.
− AFSTAAND OOR:
o Weinig ontwikkelde antihelix; indien dit te veel psychische problemen geeft kan operatief
ingegrepen worden. Dit na de leeftijd van 4 jaar.
1.1.1. Huidziekten
− PSORIASIS: atypische huidontsteking waarvan de oorzaak nog niet bekend is
o Kenmerken: schilferende huid, roodheid, lichte zwelling en soms pijn heeft.
o Het treedt op aan de ellebogen, de knieën of op plaatsen met grote wrijving zoals handpalmen en
voetzolen. Soms, in extreme gevallen, over het hele lichaam.
o Behandeling:
▪ U.V.-straling
▪ Cortisone bij opstoten
3
, − ECZEEM: ontstekingsreactie
o Komt vrij regelmatig voor.
o Er zijn twee vormen:
▪ De droge vorm geeft symptomen van zwelling, roodheid, schilfers en klachten van pijn en
warmtegevoel in de elleboogplooi, de knieholte, de halsplooien, de liezen, de oksels (dunne
huid) of in het oor.
▪ De natte vorm is de droge vorm met bijbesmetting (etter) → broeihaard voor bacteriën
o Er heerst een blijvende voorbeschiktheid
o Vermijden in contact te komen met de stoffen die de allergie veroorzaken (= allergenen).
o Symptomatisch kan men het wel bestrijden, bv. met cortisonezalf en/of anti-allergische medicatie.
− GOEDAARDIGE EN KWAADAARIDE TUMOREN:
o Tumor is een abnormaal snelle deling van cellen, waardoor er een gezwel ontstaat.
o Twee soorten:
▪ Goedaardig (keloid): normale cellen voelen niet meer aan hoeveel ze moeten delen met het
gevolg dat ze teveel delen.
▪ Kwaadaardig (melanoom):
• idem, maar de cellen zijn abnormaal, delen nog sneller en brokkelen af.
• Ze komen via de lymfe of de bloedbaan terecht in de lymfeklieren of in de longen,
de lever, de hersenen en het bot → delen de cellen zich verder (= uitzaaiing of
metastase).
• Door de woekering van de huidcellen in die andere organen, worden de cellen van
het orgaan zelf in hun functie verhinderd en sterven af.
• Genezing, mits behandeling, is afhankelijk van het soort kanker, de mate van
uitzaaiing, de plaats van het optreden, de algemene gezondheid en de leeftijd van
de patiënt. Huidkankers zijn vrij agressief, metastaseren zeer gemakkelijk.
• Ze komen vooral voor bij hoge blootstelling aan de zon en meer bij bleke huidtypes,
vaak ook bij relatief jonge mensen.
o Behandeling:
o Chirurgische ingreep: het wegnemen van het gezwel met een ruime marge om zeker te zijn
dat alle maligne cellen weg zijn.
o Chemotherapie
1.1.2. Reumatologische afwijkingen
CHONDRODERMATITIS NODULARIS HELICIS:
− Chondro = kraakbeen, (derma)titis = (huid)ontsteking,
nodularis = knobbel, helicis = buitenrand oorschelp
− Huid- en kraakbeenontsteking die enkel op de oorschelp
voorkomt.
− Grijswitte bolletjes op de buitenrand, die af en toe
ontsteken. Deze knobbeltjes bevatten sebum (= talg).
− Symptomen: pijn.
− Behandeling: heelkundig wegsnijden van de knobbeltjes.
4
