Begrippenlijst
Onderzoek
Researcher
Doet een beroep op een groot aantal mensen, die we proefpersonen noemen. De researcher
heeft als doel op zoek te gaan naar wetmatigheden.
Therapeut
Hierbij is maar één proefpersoon betrokken nl. de cliënt. De therapeut tracht hulp te bieden
voor het probleem van de cliënt.
EBP
De integratie van het meest betrouwbare momenteel beschikbare wetenschappelijke bewijs
met eigen klinische expertise, en met de voorkeuren en waarden van de cliënt.
Onderzoek
Doelgericht proces waarbij men op een systematische manier op basis van een
onderzoeksontwerp, data verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en valide wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een probleemstelling.
- Doelgericht: onderzoeksvragen over en bepaald onderwerp beantwoorden. Dit
onderwerp is afgebakend door een probleemstelling op te stellen.
- Onderzoeksontwerp: hiermee kan een dataverzameling en -analyse plaatsvinden.
Soorten onderzoek
Doel
Fundamenteel onderzoek
Oog op kennisvermeerdering om algemeen geldende kennis te ontwikkelen.
Gewoon om meer te weten te komen over iets of een bepaald fenomeen. Eerder
theoretische relevantie (universiteit)
Praktijkgericht onderzoek
Vragen uit de praktijk beantwoorden. Praktijk gericht oz levert kennis op die mensen
in staat stelt om maatschappelijke verschijnselen in de werkelijkheid te analyseren
en eventueel ook te beïnvloeden en te veranderen.
Vb: onderzoek over pestgedrag op school om zo tips te bekomen die dit kunnen
tegen gaan.
Actieonderzoek: wanneer een onderzoeker zelf mee wordt betrokken in de
uitvoering van zijn aanbevelingen.
, Grondvorm
Kwantitatief onderzoek
Onderzoeker verzamelt veel verschillende info over onderwerp, zonder er echt op in
te gaan. De bedoeling is om ideeën, attitudes en/of gedragingen van de bevraagde
mensen te beschrijven. Alle info wordt omgezet in cijfermateriaal en de verwerking
gebeurt adhv statistische analyses.
Kwalitatief onderzoek
Thema wordt in de diepte onderzocht om zo op zoek te gaan naar belevingen,
betekenissen, gedragingen, gebeurtenissen… Dit levert geen cijfermateriaal op maar
‘taal’. De steekproef is hierbij vaak eerder klein.
Tijdsperspectief
Cross-sectioneel oz
Veel verschillende mensen worden eenmalig op een bepaald tijdstip onderzocht. Zo
moet de odz niet wachten tot de pps zijn geëvolueerd tot een bepaalde leeftijd.
Longitudinaal oz
Loop langer doorheen de tijd, er worden dan meerdere onderzoeksmomenten
ingelast.
o Trendonderzoek
Op regelmatige tijdstippen wordt onderzoek gedaan, maar niet telkens bij
dezelfde doelgroep.
o Panelonderzoek
Op regelmatige tijdstippen onderzoek gedaan, bij dezelfde doelgroep.
Doel: veranderingen binnen een groep vaststellen.
Retrospectief oz
Blikt terug in de tijd. Ideeën, attitudes, veranderingen worden verbonden met
gebeurtenissen uit het verleden van respondenten.
Vb: onderzoeker peilt bij 100 volwassenen naar hun zelfwaardering, hij vraagt ook of
ze in hun kindertijd gepest werden. Hij gaat daarna verbanden zoeken.
Prospectief oz
Kijkt vooruit in de tijd. Hierbij vinden meerdere onderzoeken op verschillende
tijdstippen plaats. De resultaten van de verschillende oz probeert men met elkaar te
verbinden.
, Vb: een onderzoeker ondervraagt 200 jongeren over pesten. 10 jaar later onderzoekt
hij deze mensen opnieuw en vraagt hun naar hun zelfwaardering. Hij gaat na of de
gepeste van 10 jaar geleden op deze moment een lagere waardering hebben.
Eisen aan onderzoek
WETENSCHAPPELIJKE EISEN
Empirisch
Moet gericht zijn op onderwerpen die zintuiglijk waarneembaar zijn in de
werkelijkheid.
Vb: bestaan van God is niet empirisch
Hypothese
Een hypothese toetsen via een oz houdt in dat deze veronderstelling falsifieerbaar of
weerlegbaar moet zijn.
De empirische cyclus
Schetst verband tussen theorie of ideeën enerzijds, en empirie anderzijds.
o Deductie
= vertrekt vanuit theorie of idee. Om antwoord op onderzoeksvraag of
hypothese te krijgen wordt gekeken naar gegevens (data) uit de realiteit.
o Inductie
= vertrekt vanuit empirische realiteit, de data. In waarnemingen is de
onderzoeker op zoek naar wetmatigheden (verschillen, verbanden…) Vinden ze
deze, zoeken ze er een verklaring voor.
Bedenkingen van de empirische cyclus
1. ‘Wetmatigheden’
o Deterministische wetm. = hierop is geen uitzondering mogelijk
o Probabilistische werm.= de kans is groot dat een fenomeen zich voordoet, of
dat er een verband is tussen bepaalde factoren.
Beseffen dat we altijd over kansen spreken, en dat uitzonderingen altijd mogelijk zijn.
2. Empirische cyclus kan zowel vanuit theorie, als vanuit data starten.
Onafhankelijk
Moet zowel onafhankelijk van de opdrachtgever als van de onderzoeker zijn.
Vb: ziekenhuis directie geeft opdracht voor een onderzoek naar de tevredenheid van
de patiënten en beïnvloed de onderzoeker om meer vragen te stellen waarvan ze
weet dat deze goed gaan zijn.
De onderzoeker moet ook afstand houden van het onderwerp, hij mag zijn
persoonlijke mening zo’n minmogelijke rol laten spelen.
, Betrouwbaar
Verwijst naar de exactheid van het onderzoek. Een oz is betrouwbaar als het bij
herhaaldelijke uitvoering telkens dezelfde of gelijkaardige resultaten oplevert.
Kan in gevaar komen door toevalsfouten. Oz moet dus heel nauwkeurig tewerk gaan.
Valide
Geldigheid van de onderzoeksresultaten. Met het onderzoek wat het zou moeten
meten?
Vb: onderzoek bij jongeren of ze wel eens afval achterlaten op school. Uit de
resultaten blijkt dat de meerderheid dit nooit doet. Toch stellen lkr iets anders vast.
De lln hebben sociaal wenselijk geantwoord. Dit is een vb van een systematische fout.
Systematische fouten
Deze kunnen resultaten in een bepaalde richting sturen en op die manier voor
vertekening (bias) zorgen van de resultaten.
ETHISCHE EISEN
Recht op informatie
Deelnemers hebben recht op correcte info over de studie waaraan ze deelnemen. Ze
moet en weten wie de opdrachtgever, onderzoeker en wat het doel van het
onderzoek is.
Vrijwilligheid
Je mag mensen motiveren of stimuleren tot deelname, maar elke vorm van dwang is
uit den boze.
Anonimiteit en vertrouwelijkheid
Belangrijk dat je na de dataverzameling niet kunt achterhalen wie wat heeft
ingevuld. Ook moet je garanderen dat de resultaten bij de onderzoeker blijven en
niet zullen worden doorgegeven aan derden.
PRAKTISCHE EISEN
Onderzoek
Researcher
Doet een beroep op een groot aantal mensen, die we proefpersonen noemen. De researcher
heeft als doel op zoek te gaan naar wetmatigheden.
Therapeut
Hierbij is maar één proefpersoon betrokken nl. de cliënt. De therapeut tracht hulp te bieden
voor het probleem van de cliënt.
EBP
De integratie van het meest betrouwbare momenteel beschikbare wetenschappelijke bewijs
met eigen klinische expertise, en met de voorkeuren en waarden van de cliënt.
Onderzoek
Doelgericht proces waarbij men op een systematische manier op basis van een
onderzoeksontwerp, data verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en valide wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een probleemstelling.
- Doelgericht: onderzoeksvragen over en bepaald onderwerp beantwoorden. Dit
onderwerp is afgebakend door een probleemstelling op te stellen.
- Onderzoeksontwerp: hiermee kan een dataverzameling en -analyse plaatsvinden.
Soorten onderzoek
Doel
Fundamenteel onderzoek
Oog op kennisvermeerdering om algemeen geldende kennis te ontwikkelen.
Gewoon om meer te weten te komen over iets of een bepaald fenomeen. Eerder
theoretische relevantie (universiteit)
Praktijkgericht onderzoek
Vragen uit de praktijk beantwoorden. Praktijk gericht oz levert kennis op die mensen
in staat stelt om maatschappelijke verschijnselen in de werkelijkheid te analyseren
en eventueel ook te beïnvloeden en te veranderen.
Vb: onderzoek over pestgedrag op school om zo tips te bekomen die dit kunnen
tegen gaan.
Actieonderzoek: wanneer een onderzoeker zelf mee wordt betrokken in de
uitvoering van zijn aanbevelingen.
, Grondvorm
Kwantitatief onderzoek
Onderzoeker verzamelt veel verschillende info over onderwerp, zonder er echt op in
te gaan. De bedoeling is om ideeën, attitudes en/of gedragingen van de bevraagde
mensen te beschrijven. Alle info wordt omgezet in cijfermateriaal en de verwerking
gebeurt adhv statistische analyses.
Kwalitatief onderzoek
Thema wordt in de diepte onderzocht om zo op zoek te gaan naar belevingen,
betekenissen, gedragingen, gebeurtenissen… Dit levert geen cijfermateriaal op maar
‘taal’. De steekproef is hierbij vaak eerder klein.
Tijdsperspectief
Cross-sectioneel oz
Veel verschillende mensen worden eenmalig op een bepaald tijdstip onderzocht. Zo
moet de odz niet wachten tot de pps zijn geëvolueerd tot een bepaalde leeftijd.
Longitudinaal oz
Loop langer doorheen de tijd, er worden dan meerdere onderzoeksmomenten
ingelast.
o Trendonderzoek
Op regelmatige tijdstippen wordt onderzoek gedaan, maar niet telkens bij
dezelfde doelgroep.
o Panelonderzoek
Op regelmatige tijdstippen onderzoek gedaan, bij dezelfde doelgroep.
Doel: veranderingen binnen een groep vaststellen.
Retrospectief oz
Blikt terug in de tijd. Ideeën, attitudes, veranderingen worden verbonden met
gebeurtenissen uit het verleden van respondenten.
Vb: onderzoeker peilt bij 100 volwassenen naar hun zelfwaardering, hij vraagt ook of
ze in hun kindertijd gepest werden. Hij gaat daarna verbanden zoeken.
Prospectief oz
Kijkt vooruit in de tijd. Hierbij vinden meerdere onderzoeken op verschillende
tijdstippen plaats. De resultaten van de verschillende oz probeert men met elkaar te
verbinden.
, Vb: een onderzoeker ondervraagt 200 jongeren over pesten. 10 jaar later onderzoekt
hij deze mensen opnieuw en vraagt hun naar hun zelfwaardering. Hij gaat na of de
gepeste van 10 jaar geleden op deze moment een lagere waardering hebben.
Eisen aan onderzoek
WETENSCHAPPELIJKE EISEN
Empirisch
Moet gericht zijn op onderwerpen die zintuiglijk waarneembaar zijn in de
werkelijkheid.
Vb: bestaan van God is niet empirisch
Hypothese
Een hypothese toetsen via een oz houdt in dat deze veronderstelling falsifieerbaar of
weerlegbaar moet zijn.
De empirische cyclus
Schetst verband tussen theorie of ideeën enerzijds, en empirie anderzijds.
o Deductie
= vertrekt vanuit theorie of idee. Om antwoord op onderzoeksvraag of
hypothese te krijgen wordt gekeken naar gegevens (data) uit de realiteit.
o Inductie
= vertrekt vanuit empirische realiteit, de data. In waarnemingen is de
onderzoeker op zoek naar wetmatigheden (verschillen, verbanden…) Vinden ze
deze, zoeken ze er een verklaring voor.
Bedenkingen van de empirische cyclus
1. ‘Wetmatigheden’
o Deterministische wetm. = hierop is geen uitzondering mogelijk
o Probabilistische werm.= de kans is groot dat een fenomeen zich voordoet, of
dat er een verband is tussen bepaalde factoren.
Beseffen dat we altijd over kansen spreken, en dat uitzonderingen altijd mogelijk zijn.
2. Empirische cyclus kan zowel vanuit theorie, als vanuit data starten.
Onafhankelijk
Moet zowel onafhankelijk van de opdrachtgever als van de onderzoeker zijn.
Vb: ziekenhuis directie geeft opdracht voor een onderzoek naar de tevredenheid van
de patiënten en beïnvloed de onderzoeker om meer vragen te stellen waarvan ze
weet dat deze goed gaan zijn.
De onderzoeker moet ook afstand houden van het onderwerp, hij mag zijn
persoonlijke mening zo’n minmogelijke rol laten spelen.
, Betrouwbaar
Verwijst naar de exactheid van het onderzoek. Een oz is betrouwbaar als het bij
herhaaldelijke uitvoering telkens dezelfde of gelijkaardige resultaten oplevert.
Kan in gevaar komen door toevalsfouten. Oz moet dus heel nauwkeurig tewerk gaan.
Valide
Geldigheid van de onderzoeksresultaten. Met het onderzoek wat het zou moeten
meten?
Vb: onderzoek bij jongeren of ze wel eens afval achterlaten op school. Uit de
resultaten blijkt dat de meerderheid dit nooit doet. Toch stellen lkr iets anders vast.
De lln hebben sociaal wenselijk geantwoord. Dit is een vb van een systematische fout.
Systematische fouten
Deze kunnen resultaten in een bepaalde richting sturen en op die manier voor
vertekening (bias) zorgen van de resultaten.
ETHISCHE EISEN
Recht op informatie
Deelnemers hebben recht op correcte info over de studie waaraan ze deelnemen. Ze
moet en weten wie de opdrachtgever, onderzoeker en wat het doel van het
onderzoek is.
Vrijwilligheid
Je mag mensen motiveren of stimuleren tot deelname, maar elke vorm van dwang is
uit den boze.
Anonimiteit en vertrouwelijkheid
Belangrijk dat je na de dataverzameling niet kunt achterhalen wie wat heeft
ingevuld. Ook moet je garanderen dat de resultaten bij de onderzoeker blijven en
niet zullen worden doorgegeven aan derden.
PRAKTISCHE EISEN
