Micro- en macro
economie
Liesbeth Vancuyck
1
,Inhoudstafel
Intro .......................................................................................................................................5
Hoofdstuk 1: Wat is economie? .............................................................................................5
1. Inleiding .................................................................................................................................5
2. Het economisch probleem** .................................................................................................5
2.1 Menselijke en maatschappelijke behoeften ................................................................................ 5
2.2 Schaarse middelen en de noodzaak te kiezen ............................................................................. 5
2.3 Het maken van keuzes en opportuniteitskosten Examenvraag (opportuniteitskosten) ............... 6
2.4 Economie: Een definitie.............................................................................................................. 6
3. De productiemogelijkheden van een land: de curve van de productiemogelijkheden ..........6
4. Het marktmechanisme versus centrale planning ...................................................................7
4.1 Centrale planning ............................................................................................................................... 7
4.2 Marktmechanisme**( een pure markteconomie) ....................................................................... 7
4.3 De moderne gemengde economie.............................................................................................. 8
Hoofdstuk 2: Het marktmechanisme .....................................................................................9
1. Inleidende cases ....................................................................................................................9
2. Inleiding .................................................................................................................................9
3. De marktvraag examen..........................................................................................................9
4. Het marktaanbod examen ...................................................................................................11
5. Het marktevenwicht. ...........................................................................................................13
6. De prijselasticiteit van vraag en aanbod. Examenvraag .......................................................15
6.1 Prijselasticiteit van de vraag ..................................................................................................... 16
6.2 De prijselasticiteit van het aanbod............................................................................................ 18
7. De markt- en overheidsinterventies ....................................................................................19
Hoofdstuk 3: Consumentengedrag ......................................................................................21
1. Inleidende cases ..................................................................................................................21
2. Inleiding ...............................................................................................................................21
3. Nut, marginaal nut en consumptiebeslissingen ...................................................................21
4. Preferenties en indifferentiecurven .....................................................................................22
5. De Budgetrestrictie ..............................................................................................................24
6. De optimale keuze van de consument .................................................................................25
7. Veranderingen van het consumentenevenwicht .................................................................26
8. Consumentengedrag in actie ...............................................................................................29
9. Afleiding van de marktvraag uit de individuele vraagcurven ...............................................29
Hoofdstuk 4: Productie en kosten van bedrijven..................................................................30
1. Inleidende cases ..................................................................................................................30
2
, 2. Inleiding ...............................................................................................................................30
3. Bedrijven en de organisatie van de productie .....................................................................30
4. Productie en kosten: enkele inleidende begrippen..............................................................31
5. Het gedrag van de producent: de optimale keuze van inputs in de productie .....................32
6. Productie en kosten op korte termijn ..................................................................................34
Hoofstuk 5: Prijsvorming onder verschillende marktstructuren ...........................................38
1. Inleidende cases ..................................................................................................................38
2. Inleiding ...............................................................................................................................38
3. Criteria voor het onderscheiden van verschillende marktvormen .......................................38
4. Winst maximaliserend gedrag .............................................................................................39
5. Zuivere mededinging ...........................................................................................................39
6. Monopolie ...........................................................................................................................42
7. Oligopolie ............................................................................................................................43
8. Monopolistische concurrentie .............................................................................................44
Hoofdstuk 6: Marktimperfecties en de rol van de overheid .................................................44
1. Inleidende cases ..................................................................................................................44
2. Inleiding ...............................................................................................................................44
3. Economische welvaart en de marktuitkomsten ...................................................................44
4. Oorzaken van de marktfaling en de rol van de overheid .....................................................46
Hoofdstuk 7: Productie, inkomens en bestedingen: De Macro-economische benadering. ..50
1. Inleidende cases .......................................................................................................................50
2. Inleiding ...................................................................................................................................50
3. Productie, toegevoegde waarde en vergoeding van de productiefactoren. .............................51
4. Voorraden ................................................................................................................................51
5. Soorten factorvergoeding ....................................................................................................52
6. Bruto- versus nettoproduct .................................................................................................52
7. Fundamentele gelijkheid van product, inkomen en bestedingen ........................................52
8. Macro-economische identiteiten voor een gesloten economie zonder overheid. ...............53
9. Eenvoudige economische kringloop .........................................................................................53
10. Bruto binnenlands product, nationaal inkomen, binnenlandse bestedingen en besteding van
het binnenlands product. .............................................................................................................54
11. Waarderingsprobleem ...........................................................................................................54
12. Uitschakeling van de prijsinvloed ...........................................................................................54
13. De impliciete prijsindex van het bbp ......................................................................................55
14. Vergelijking tussen landen .....................................................................................................55
Hoofdstuk 8: Economische groei ..........................................................................................55
3
, 1. Inleidende cases ..................................................................................................................55
2. Inleiding ...............................................................................................................................55
3. Definitie en maatslaven .......................................................................................................55
4. De langegolfbeweging .........................................................................................................55
5. Groeiboekhouding ...............................................................................................................56
6. De neoklassieke groeitheorie ..............................................................................................56
7. De nieuwe groeitheorie .......................................................................................................56
8. Waarom groeien en hoe? ....................................................................................................56
9. Groeibeleid ..........................................................................................................................56
10. Economische ontwikkeling ..............................................................................................56
Hoofdstuk 9: Macro-economisch evenwicht. .......................................................................57
1. Inleidende cases ..................................................................................................................57
2. Inleiding ...............................................................................................................................57
3. De aggregatieve vraag .........................................................................................................58
4. Het aggregatieve aanbod .....................................................................................................58
5. Macro-economisch evenwicht: vraag-en aanbodschokken .................................................60
Hoofdstuk 11: Beïnvloeding van de aggregatieve vraag: de budgettaire politiek. ..............63
1. Inleidende cases ..................................................................................................................63
2. Inleiding ...............................................................................................................................63
3. Macro-economische betekenis van de overheid .................................................................63
4. Economische kringloop en evenwichtsvoorwaarden ...........................................................63
5. Het evenwichtsinkomen ......................................................................................................65
6. Budgettaire politiek en de overheidsschuld.........................................................................66
Hoofdstuk 12: Geld, banken en de monetaire politiek. ........................................................66
1. Inleidende cases ..................................................................................................................66
2. Inleiding ...............................................................................................................................66
3. De geldhoeveelheid .............................................................................................................67
4. De geldcreatie......................................................................................................................67
5. De vraag naar geld ...............................................................................................................70
6. Geldmarktevenwicht ...........................................................................................................70
7. gezamenlijk evenwicht op de geld- en goederenmarkt ............................................................71
Hoofdstuk 13: Werkloosheid en inflatie ...............................................................................71
1. Inleidende cases .......................................................................................................................71
2. Inleiding ...................................................................................................................................71
3. Werkloosheid ...........................................................................................................................71
4. Inflatie. .....................................................................................................................................72
4
economie
Liesbeth Vancuyck
1
,Inhoudstafel
Intro .......................................................................................................................................5
Hoofdstuk 1: Wat is economie? .............................................................................................5
1. Inleiding .................................................................................................................................5
2. Het economisch probleem** .................................................................................................5
2.1 Menselijke en maatschappelijke behoeften ................................................................................ 5
2.2 Schaarse middelen en de noodzaak te kiezen ............................................................................. 5
2.3 Het maken van keuzes en opportuniteitskosten Examenvraag (opportuniteitskosten) ............... 6
2.4 Economie: Een definitie.............................................................................................................. 6
3. De productiemogelijkheden van een land: de curve van de productiemogelijkheden ..........6
4. Het marktmechanisme versus centrale planning ...................................................................7
4.1 Centrale planning ............................................................................................................................... 7
4.2 Marktmechanisme**( een pure markteconomie) ....................................................................... 7
4.3 De moderne gemengde economie.............................................................................................. 8
Hoofdstuk 2: Het marktmechanisme .....................................................................................9
1. Inleidende cases ....................................................................................................................9
2. Inleiding .................................................................................................................................9
3. De marktvraag examen..........................................................................................................9
4. Het marktaanbod examen ...................................................................................................11
5. Het marktevenwicht. ...........................................................................................................13
6. De prijselasticiteit van vraag en aanbod. Examenvraag .......................................................15
6.1 Prijselasticiteit van de vraag ..................................................................................................... 16
6.2 De prijselasticiteit van het aanbod............................................................................................ 18
7. De markt- en overheidsinterventies ....................................................................................19
Hoofdstuk 3: Consumentengedrag ......................................................................................21
1. Inleidende cases ..................................................................................................................21
2. Inleiding ...............................................................................................................................21
3. Nut, marginaal nut en consumptiebeslissingen ...................................................................21
4. Preferenties en indifferentiecurven .....................................................................................22
5. De Budgetrestrictie ..............................................................................................................24
6. De optimale keuze van de consument .................................................................................25
7. Veranderingen van het consumentenevenwicht .................................................................26
8. Consumentengedrag in actie ...............................................................................................29
9. Afleiding van de marktvraag uit de individuele vraagcurven ...............................................29
Hoofdstuk 4: Productie en kosten van bedrijven..................................................................30
1. Inleidende cases ..................................................................................................................30
2
, 2. Inleiding ...............................................................................................................................30
3. Bedrijven en de organisatie van de productie .....................................................................30
4. Productie en kosten: enkele inleidende begrippen..............................................................31
5. Het gedrag van de producent: de optimale keuze van inputs in de productie .....................32
6. Productie en kosten op korte termijn ..................................................................................34
Hoofstuk 5: Prijsvorming onder verschillende marktstructuren ...........................................38
1. Inleidende cases ..................................................................................................................38
2. Inleiding ...............................................................................................................................38
3. Criteria voor het onderscheiden van verschillende marktvormen .......................................38
4. Winst maximaliserend gedrag .............................................................................................39
5. Zuivere mededinging ...........................................................................................................39
6. Monopolie ...........................................................................................................................42
7. Oligopolie ............................................................................................................................43
8. Monopolistische concurrentie .............................................................................................44
Hoofdstuk 6: Marktimperfecties en de rol van de overheid .................................................44
1. Inleidende cases ..................................................................................................................44
2. Inleiding ...............................................................................................................................44
3. Economische welvaart en de marktuitkomsten ...................................................................44
4. Oorzaken van de marktfaling en de rol van de overheid .....................................................46
Hoofdstuk 7: Productie, inkomens en bestedingen: De Macro-economische benadering. ..50
1. Inleidende cases .......................................................................................................................50
2. Inleiding ...................................................................................................................................50
3. Productie, toegevoegde waarde en vergoeding van de productiefactoren. .............................51
4. Voorraden ................................................................................................................................51
5. Soorten factorvergoeding ....................................................................................................52
6. Bruto- versus nettoproduct .................................................................................................52
7. Fundamentele gelijkheid van product, inkomen en bestedingen ........................................52
8. Macro-economische identiteiten voor een gesloten economie zonder overheid. ...............53
9. Eenvoudige economische kringloop .........................................................................................53
10. Bruto binnenlands product, nationaal inkomen, binnenlandse bestedingen en besteding van
het binnenlands product. .............................................................................................................54
11. Waarderingsprobleem ...........................................................................................................54
12. Uitschakeling van de prijsinvloed ...........................................................................................54
13. De impliciete prijsindex van het bbp ......................................................................................55
14. Vergelijking tussen landen .....................................................................................................55
Hoofdstuk 8: Economische groei ..........................................................................................55
3
, 1. Inleidende cases ..................................................................................................................55
2. Inleiding ...............................................................................................................................55
3. Definitie en maatslaven .......................................................................................................55
4. De langegolfbeweging .........................................................................................................55
5. Groeiboekhouding ...............................................................................................................56
6. De neoklassieke groeitheorie ..............................................................................................56
7. De nieuwe groeitheorie .......................................................................................................56
8. Waarom groeien en hoe? ....................................................................................................56
9. Groeibeleid ..........................................................................................................................56
10. Economische ontwikkeling ..............................................................................................56
Hoofdstuk 9: Macro-economisch evenwicht. .......................................................................57
1. Inleidende cases ..................................................................................................................57
2. Inleiding ...............................................................................................................................57
3. De aggregatieve vraag .........................................................................................................58
4. Het aggregatieve aanbod .....................................................................................................58
5. Macro-economisch evenwicht: vraag-en aanbodschokken .................................................60
Hoofdstuk 11: Beïnvloeding van de aggregatieve vraag: de budgettaire politiek. ..............63
1. Inleidende cases ..................................................................................................................63
2. Inleiding ...............................................................................................................................63
3. Macro-economische betekenis van de overheid .................................................................63
4. Economische kringloop en evenwichtsvoorwaarden ...........................................................63
5. Het evenwichtsinkomen ......................................................................................................65
6. Budgettaire politiek en de overheidsschuld.........................................................................66
Hoofdstuk 12: Geld, banken en de monetaire politiek. ........................................................66
1. Inleidende cases ..................................................................................................................66
2. Inleiding ...............................................................................................................................66
3. De geldhoeveelheid .............................................................................................................67
4. De geldcreatie......................................................................................................................67
5. De vraag naar geld ...............................................................................................................70
6. Geldmarktevenwicht ...........................................................................................................70
7. gezamenlijk evenwicht op de geld- en goederenmarkt ............................................................71
Hoofdstuk 13: Werkloosheid en inflatie ...............................................................................71
1. Inleidende cases .......................................................................................................................71
2. Inleiding ...................................................................................................................................71
3. Werkloosheid ...........................................................................................................................71
4. Inflatie. .....................................................................................................................................72
4
