Reflectie – en leervaardigheden
Hoofdstuk 1: Kennis, wat is leren?
1.1 Verschillende vormen van kennis
Kennis uit formele bronnen
Vakliteratuur (boeken, artikels): theorieën, modellen, methodes,… MAAR ook internet!
Kennis uit informele bronnen
Media, collega’s, van horen zeggen = niet altijd gebaseerd op onderzoek
Kennis uit eigen ervaringen
In je opleiding of in het dagelijks leven
Verborgen kennis
Onbewust kennis bezitten door bv. onbewust opgeslagen informatie en observaties
Intuïtie = ook verborgen kennis = buikgevoel = super belangrijk!
1.2 Leercirkel van Kolb
1. Concreet ervaren
Begint meestal met een concrete ervaring (bv. cliënt die op je schoot komt zitten)
2. Reflectief observeren
Automatisch ga je naar de volgende stap: je gaat nadenken over wat er is gebeurt, wat voel
jij hierbij, waarom doet de client dit? …
3. Abstract conceptualiseren
Wat ga je hier nu mee doen?
Bv. De cliënten of collega’s kijken raar en je voelt hier zelf niet zo goed bij, je gaat vragen aan
je collega’s wat je hiermee moet doen of je zoekt hier dingen over op het internet, tips
worden gevraagd of opgezocht (grensoverschrijdend gedrag)
4. Actief experimenteren
De tips die je hebt gekregen toepassen om na te gaan of je dit beter vind of je beter bij voelt
Het begint niet altijd bij stap 1. Misschien leer je bepaalde dingen in de les die je kan
toepassen in het werkveld (stap 3). Je gaat dit toepassen in het werkveld, hoe voel jij je en de
anderen zich hierbij en nadenken over hoe alles is verlopen.
, Dus steeds iedere stappen overlopen! Geen overslaan!
1.3 Transformationeel leren
Drie niveaus van leren:
Doen: leren van actie (Wat doe ik)
Denken: leren door bewust te worden van opvattingen (Wat vind ik?)
Willen: leren door keuzes te maken (Wat wil ik?)
1. Single-loop leren (enkelslag leren)
= Je handelt, evalueert, ontvangt feedback en stelt je handelen bij
Je vraagt naar de kwaliteit van je actie: doe ik het goed?
Verwerven van nieuwe vaardigheden
2. Double-loop leren (dubbelslag leren)
= Je zoekt een passende oplossing voor een actueel probleem. Dmv eigen opvattingen,
gedachten en mentale denkkaders ga je reflecteren over wat je hebt gedaan.
Niet enkel ‘doe ik het goed?’ maar ook ‘doe ik het GOEDE?’
3. Triple-loop leren (tripleslag leren)
= Transformeren/ bewustzijnsverruiming
Je gaat bij jezelf stilstaan bij de patronen, waarden en normen die je mee hebt gekregen en
je gaat zelf transformeren naar wat je er echt zelf van vind
‘Doe ik het om de goede redenen?’
Hoofdstuk 2: Reflecteren
, Reflecteren = terugblikken op een ervaring (denken, voelen, willen en handelen), evenals op de
context waarin deze plaatsvindt, je bewust worden van die ervaring en deze verbinden aan
bestaande kennis, er betekenis aan verlenen en daarvan leren.
2.1 Reflecteren nader verkend
Terugblikken op ervaringen (zie hoofdstuk 5: Denken, voelen, willen) Reflecteren als
PERSOON
Betekenis verlenen aan de context:
Je ervaringen als professional vinden plaats binnen een werksituatie. Je team, de
organisatie, de beroepsgroep maar ook de maatschappelijke context beïnvloeden je
persoonlijke ervaringen.
Bovenste driehoek = 1e niveau van reflecteren: je reflecteert op je handelen als persoon
vanuit je eigen denken, willen, voelen.
Onderste driehoek = 2e niveau van reflecteren: beroepskracht in concrete werksituatie
Cirkel rond de 2 driehoeken= maatschappelijk- culturele invloed: deze beïnvloed bijde
driehoeken
Bewust worden en betekenis verlenen:
Veel van ons handelen is onbewust, door erover te reflecteren (er op terug te blikken)
worden we bewust van dat handelen (en denken, voelen en willen). Vervolgens kan je
betekenis verlenen aan die ervaringen vanuit professionele invalshoek of vanuit je
persoonlijke invalshoek
Verbinden aan bestaande kennis:
Kennis uit werkpraktijk + kennis uit theorieën
2.2 Opbrengsten van (leren) reflecteren: Waarom leren reflecteren?
1. Vergroten van zelfkennis
Vb. je gevoelens leren kennen
2. Ontwikkelen van adequate attitude en vaardigheden
Hoofdstuk 1: Kennis, wat is leren?
1.1 Verschillende vormen van kennis
Kennis uit formele bronnen
Vakliteratuur (boeken, artikels): theorieën, modellen, methodes,… MAAR ook internet!
Kennis uit informele bronnen
Media, collega’s, van horen zeggen = niet altijd gebaseerd op onderzoek
Kennis uit eigen ervaringen
In je opleiding of in het dagelijks leven
Verborgen kennis
Onbewust kennis bezitten door bv. onbewust opgeslagen informatie en observaties
Intuïtie = ook verborgen kennis = buikgevoel = super belangrijk!
1.2 Leercirkel van Kolb
1. Concreet ervaren
Begint meestal met een concrete ervaring (bv. cliënt die op je schoot komt zitten)
2. Reflectief observeren
Automatisch ga je naar de volgende stap: je gaat nadenken over wat er is gebeurt, wat voel
jij hierbij, waarom doet de client dit? …
3. Abstract conceptualiseren
Wat ga je hier nu mee doen?
Bv. De cliënten of collega’s kijken raar en je voelt hier zelf niet zo goed bij, je gaat vragen aan
je collega’s wat je hiermee moet doen of je zoekt hier dingen over op het internet, tips
worden gevraagd of opgezocht (grensoverschrijdend gedrag)
4. Actief experimenteren
De tips die je hebt gekregen toepassen om na te gaan of je dit beter vind of je beter bij voelt
Het begint niet altijd bij stap 1. Misschien leer je bepaalde dingen in de les die je kan
toepassen in het werkveld (stap 3). Je gaat dit toepassen in het werkveld, hoe voel jij je en de
anderen zich hierbij en nadenken over hoe alles is verlopen.
, Dus steeds iedere stappen overlopen! Geen overslaan!
1.3 Transformationeel leren
Drie niveaus van leren:
Doen: leren van actie (Wat doe ik)
Denken: leren door bewust te worden van opvattingen (Wat vind ik?)
Willen: leren door keuzes te maken (Wat wil ik?)
1. Single-loop leren (enkelslag leren)
= Je handelt, evalueert, ontvangt feedback en stelt je handelen bij
Je vraagt naar de kwaliteit van je actie: doe ik het goed?
Verwerven van nieuwe vaardigheden
2. Double-loop leren (dubbelslag leren)
= Je zoekt een passende oplossing voor een actueel probleem. Dmv eigen opvattingen,
gedachten en mentale denkkaders ga je reflecteren over wat je hebt gedaan.
Niet enkel ‘doe ik het goed?’ maar ook ‘doe ik het GOEDE?’
3. Triple-loop leren (tripleslag leren)
= Transformeren/ bewustzijnsverruiming
Je gaat bij jezelf stilstaan bij de patronen, waarden en normen die je mee hebt gekregen en
je gaat zelf transformeren naar wat je er echt zelf van vind
‘Doe ik het om de goede redenen?’
Hoofdstuk 2: Reflecteren
, Reflecteren = terugblikken op een ervaring (denken, voelen, willen en handelen), evenals op de
context waarin deze plaatsvindt, je bewust worden van die ervaring en deze verbinden aan
bestaande kennis, er betekenis aan verlenen en daarvan leren.
2.1 Reflecteren nader verkend
Terugblikken op ervaringen (zie hoofdstuk 5: Denken, voelen, willen) Reflecteren als
PERSOON
Betekenis verlenen aan de context:
Je ervaringen als professional vinden plaats binnen een werksituatie. Je team, de
organisatie, de beroepsgroep maar ook de maatschappelijke context beïnvloeden je
persoonlijke ervaringen.
Bovenste driehoek = 1e niveau van reflecteren: je reflecteert op je handelen als persoon
vanuit je eigen denken, willen, voelen.
Onderste driehoek = 2e niveau van reflecteren: beroepskracht in concrete werksituatie
Cirkel rond de 2 driehoeken= maatschappelijk- culturele invloed: deze beïnvloed bijde
driehoeken
Bewust worden en betekenis verlenen:
Veel van ons handelen is onbewust, door erover te reflecteren (er op terug te blikken)
worden we bewust van dat handelen (en denken, voelen en willen). Vervolgens kan je
betekenis verlenen aan die ervaringen vanuit professionele invalshoek of vanuit je
persoonlijke invalshoek
Verbinden aan bestaande kennis:
Kennis uit werkpraktijk + kennis uit theorieën
2.2 Opbrengsten van (leren) reflecteren: Waarom leren reflecteren?
1. Vergroten van zelfkennis
Vb. je gevoelens leren kennen
2. Ontwikkelen van adequate attitude en vaardigheden
