Samenvatting Krachtlijn: meertaligheid

Taal en Meertaligheid
Krachtlijn: Meertaligheid
Wat is taal?
- Kenmerken v taal:
o Voor algemenen communicatie  verschillend jargon
o Bepaalde structuur  de grammatica  3 verschillende volgordes vr elementen
mogelijk
o Talen verschillen wat betreft regels
o Heel divers qua structuur  wel gemeenschappelijke basis
- Universele eigenschappen  universalia
o Alle talen bestaan uit kleien elementen
o Alle gesproken talen hebben klinkers & mede klinkers
o Taalgebruikers ontkennende bewerking uitdrukken, vragen stellen, bevelen
doorgeven
o Complexe zinnen
o Zich verwijst naar iemand
o Woorden vr zwart – wit & donker – licht
- Dubbele articulatie
o Kenmerk v menselijke, natuurlijke talen
o Woorden los v bepaalde betekenis, in combinatie met andere woorden 
complexe boodschap

- Woorden verworven middels interacties met de omgeving en zo van generatie op
generatie overgedragen
o Taaluitingen hebben meerdere betekenissen
o Aantal klanken is gelimiteerd van taal (skj bestaat bv. niet in Nederlands)
o Taal is arbitrair (boek-book-livre)
o (Menselijke) taal kan ideeën / personen / voorwerpen buiten de huidige tijd en
ruimte benoemen of ernaar verwijzen
o Taal is generatief: letters, woorden kunnen een ongelimiteerd aantal zinnen
genereren
- Gebarentaal
o Nim & Mij  naar dezelfde persoon
- Mensen taal vs bijen taal
o Mensentaal
 Interactie  samen handelen
 Spontaan
 Onafhankelijk v hier & nu
 Willekeurig of arbitrair  realtiet ss vorm en betekenis
o Onomatopeeën
 Klanknabootsende woorden
- Kunsttalen
o Talen door mens bewust ontworpen/geconstrueerd
o Bv Esperanto
o Kenmerken
 Dubbele articulatie

1

,  Willekeurigheid v taalteken
o Verschillen v natuurlijke/menselijke talen
 Veranderen niet in verloop v.d. tijd
 Worden niet natuurlijk verwerft  WEL het Esperanto
- Computertalen
- Non-verbale communicatie
Taal als leven organisme
- Talen worden geboren & sterven
o Talen worden geboren:
 Pidgin-talen
 Vereenvoudigde mengtalen
 Handelscontacten tss 2 groepen  geïmproviseerde mengvorm
 In beperkte handelssituaties
 Eenvoudige structuur & min. Woordenschat
 = hulptaal
 Creools
 = door kinderen geleerd wordt als 1ste taal
 Product v Europese koloniale expansie
 Eigen grammaticale structuur
o Talen sterven
 Zorgen vr afname taaldiversiteit
 Ramp voor volk en zijn cultuur  toegang tot verleden weg
 Voorkomen:
 Kinderen!!!  Een generatie kinderen een taal NIET leert  einde v.d.
taal  geleidelijk proces
 Aantal sprekers bekijken
 Meer prestige & sociaaleconomische kansen bieden
 Verlies v leefomgeving  talen gebruiken in verschillende contexten
- Taalvariatie, registers & repertoires
o Dialect
 Taalvariëteit gebonden aan specifieke regio
 Onderlinge verstaanbaarheid  moeilijk te bepalen
o Taal = dialect met een leger
o Handvest vr Regionale Talen of Talen v Minderheden
o Sociolinguïsten
 = Sociologen v taalkunde
 Taalvariatie verklaren o.b.v. verdeling v.d. samenleving in sociale groepen
o Standaardtaal
 Niet democratisch gekozen
 Taal vd elite (meest prestige)
 Proces v standaardisatie
 Eeuwen duren, door sociolect v groep machthebbers tot officiële regel
verheven
o Taalverandering
 In contact met andere taalvariëteiten  taalverandering
o V/m – taal
 Mannen & vrouwen kunnen zich onderscheiden in taal

2

,  Yanyuwa  mannen – lect in Noord-Australië
o Jongerentaal
 Manier om zich af te zetten tegen iedereen ouder
 Bestaande woorden  nieuwe betekenis geven
 Verandert heel snel
 Kenmerkende schrijftaal
 Onbelangrijke woorden weglaten
 Afkortingen
 Veel sms – taal  leesvaardiger
 Fonetisch bewust zijn
 Taalbeheersing:
 Wnr je woorden & grammatica regels kent + op
gesprekspartner/situatie afstemmen
 Nieuwe taalvariëteit  straattaal
o Nederlands v mensen met een migratieachtergrond
 Herkenning door uitspraak, woordkeuze, zinsbouw
 Etnolecten
 Nieuwe Nederlandsen
 Variëteiten ontwikkeld worden in groep met bepaalde
etnische/culturele achtergrond
o Mensen met andere moedertaal
o Elementen later overgenomen door andere groepen in
taalgemeenschap
o Bevatten element uit eigen moedertaal, omliggende inheemse
dialecten of regiolecten
o Elementen eigen aan 2de taalverwerving
o Koloniaal van aard of door immigratie ontstaan
o “Zeg, wollah hetta, jee gaat niet weg”: Marokkaans-Nederlands
 Weglaten v functionele elementen
 ‘sj – klank’
- Taal en cultuur
o Taalverschillen kunnen samenhangen met cultuurverschillen
o Cultuur
 Gehele waarden- en normenpatroon ve samenleving, v opvattingen over
recht & onrecht tot ideeën over opvoeding v kinderen
o Materiele cultuur
 Alles wat om ons heen bestaat + wat door de mens gemaakt is
o Verband taal & cultuur
 Duidelijk door woordenschat
 Verschillende woorden voor verschillende soorten zeehonden in
verschillende omstandigheden.
 Het Nederlands kent een groot aantal molens (meelmolen, windmolen,
wipmolen, poldermolen ...)
 Vaak in spreekwoorden gebruikt  veel niet meer gekend, molens
niet meer zo vaak gebruikt
o Verwantschapssystemen
 Familierelaties worden aangeduid

3