Samenvatting Module 11 - onderzoeksopzet - descriptief onderzoek

Onderzoeksmethoden en dataverwerking 2021-2022



Module 11 - Onderzoeksopzet: descriptief onderzoek
Descriptief of kwalitatief onderzoek (we zijn niet opzoek naar inferentiële satistiek, maar we willen
gewoon beschrijven)

Descriptief onderzoek
- Doel: beschrijven van populaties, gedrag, toestand van individuelen,….

- Karakteristieken
o Kan kwantitatief en kwalitatief zijn
o Het is altijd observationeel (=geen interventie of manipulatie)
o Het kan prospectief en retrospectief zijn
o Het kan cross sectioneel of longitudinaal zijn
o Vaak gebruikte data bronnen
 Vragenlijsten
 Klinische database
o Guiding questions  basis van hypothesen die onderzocht zullen worden
o Subtypes: developmental research, normative research, case reports, historical
research




Ontwikkelingsonderzoek
= studies over de menselijke ontwikkeling (vb.: motorische ontwikkeling van kinderen, ontwikkeling
van cognitief functioneren,…)



- Longitudinaal onderzoek = beschrijven van ontwikkeling over de tijd (je meet dezelfde
groep mensen bijvoorbeeld elke 10 jaar)
o voorbeeld: ontwikkel van BMI over de tijd  vb.: een groep mensen waarbij je elk
jaar een keertje hun BMI meet (over de tijd, het verloop bekijken)

- Cross-sectioneel onderzoek (vb.: fitheid, fysiek functioneren, BMI, score op een
submaximale fitheidstest,…) = je kijkt op 1 punt in de tijd binnen bijvoorbeeld verschillende
leeftijdsgroepen
o Waarom kunnen de waarden variëren?
 Leeftijdseffect  veranderingen die puur gelinkt zijn aan de leeftijd
 Cohort effect  veranderingen die gelinkt zijn aan de generatie (vb.: vroeger
niet genoeg eten tijdens oorlog  slecht voor ontwikkeling  ouderen
hebben nu slechtere gezondheid  …)
 Period effect  externe factoren die voor elke persoon in de groep op een
bepaald moment even erg zijn (vb.: covid-19, hongersnood, economische
crisis,….)



Belangrijk: we manipuleren niet, we doen geen interventies, we observeren gewoon!


1

, Onderzoeksmethoden en dataverwerking 2021-2022


Normatieve studies
Doel: normwaarden of standaardwaarden opstellen voor een populatie

- Deze normwaarden worden gebruikt voor…
o Om te vergelijken of iemand zijn functie normaal is tegenover de normwaarde
o Gestandaardiseerde scores om te bekijken of iets normaal is of niet


Karakteristieken:

- Normwaarden, vaak voor bepaalde groepen (gender, leeftijd,…)
- Representatieve steekproeven, zodat we het kunnen vertalen naar de populatie
- Wordt vaak uitgedrukt als gemiddelde of percentielen
- Grote studies met grote steekproeven, random steekproeven die wel representatief zijn



Verschil tussen normreferentiewaarden en criteria waarden (zie module
8)

- Normreferentietest
o Gestandaardiseerde test die gemaakt is om mensen te vergelijken en rangschikken
in een bepaalde populatie
o Laat zien waar een bepaalde persoon zit binnen de populatie (rang/percentielen)

- Criterion-referenced test
o Een gefixeerde standaard om aan te duiden wat een acceptabele waarde is (vb.: je
moet 10/20 halen om erdoor te zijn)
o De validiteit van de criteria referentie score hangt af van de validiteit van de criteria



Descriptieve onderzoeken
Beschrijving van een groep zijn karakteristieken, gedrag,…

- Doel = beschrijving van karakteristieken of risicofactoren voor ziektes
- Data is vaak verzameld in grote enquêtes (vb.: in België bijvoorbeeld sciensano)



Case report
= beschrijving van een individueel of een heel klein groepje bij bijvoorbeeld een aandoening of
reactie op een behandeling, zeer nauwkeurige beschrijving

- Karakteristieken
o Interne validiteit  heel laag (geen randomisatie van proefpersonen, geen controle)
o Externe validiteit  heel laag
o Kan retrospectief en prospectief zijn

- Doelen van case reports
o Ongewone patiënten (niet random, de patiënten worden zorgvuldig uitgekozen)
o Nieuwe innovatieve behandelingen bekijken


2