Samenvatting lokale, regionale & internationale fiscaliteit 2022

Lokale belastingen

Definitie belasting
2 hoofdkenmerken:
 Financieel doel: inkomsten verwerven om de openbare dienstverlening te financieren
 Dwingend karakter: wordt éénzijdig opgelegd & niet vrijwillig. Afdwingbaar via
administratieve of strafrechtelijke sancties

Retributies =/ belastingen
 Bij een retributie is er een individuele tegenprestatie, bij een belasting niet
 bij een retributie kiest men vrijwillig om gebruik te maken van een bepaalde dienst

Gemeentebelastingen
= de door de gemeente zelf geheven belastingen waarvan de opbrengst ook aan de
gemeente toekomt

 Concurrerende belastingen
o Belastingen waarvan het object ook door een andere overheid belast wordt
o Bvb: opcentiemen op de pb, OV, sommige gewestbelastingen
 Eigen gemeentebelastingen
o De gemeenteraad moet de financiële behoefte/financiële doel
verantwoorden
o Kleinere belastingen

Fiscale autonomie
Art 41 GW
 Gemeentelijke of provinciale belangen worden door de gemeenteraden (of
provincieraden) geregeld volgens de beginselen die bij de Grondwet werden
vastgesteld

Art 162 GW
 De wet verzekert de toepassing vd volgende beginselen:
o De bevoegdheid vd gemeenteraden & provincieraden voor alles wat van
provinciaal en van gemeentelijk belang is
o Het optreden vd toezichthoudende overheid of vd federale wetgevende
macht om te beletten dat de wet wordt geschonden

Art 170 GW
 Geen belasting ten behoeve vd Staat kan worden ingevoerd dan door een wet
 Geen belasting ten behoeve vd gemeenschap/gewest kan worden ingevoerd dan
door een decreet
 Geen belasting kan door de provincie worden ingevoerd dan door een beslissing van
haar raad
 Geen belasting kan door de agglomeratie, de federatie van gemeenten en de
gemeente worden ingevoerd dan door een beslissing van hun raad

, Algemene regel: de gemeente heeft de volledige vrijheid om belastingen te heffen, het
verbod is de uitzondering
 De gemeenteraad bepaalt:
 de aard vd belasting,
 de belastbare materie,
 de toepassingsvoorwaarden
 evt vrijstellingen
 hierdoor bestaan er veel verschillende gemeentebelastingen

Beperkingen van deze vrijheid:
Grondwettelijke bevoegdheidsbeperkingen

 Fiscaal gelijkheidsbeginsel: art 172 GW: “alle Belgen zijn gelijk voor de wet”
o Eenieder die zich in eenzelfde situatie bevindt moet op dezelfde wijze worden
belast
o Nagaan of de ingestelde ongelijkheid aan een aantal criteria voldoet:
 Objectief zijn
 Kennelijk en redelijkserwijze relevant gelet op en in functie van de
aard en het doel vd belasting
 Rekening houden met de gevolgen vd belasting en met aspecten van
vergelijkbaarheid & evenredigheid

 Territoriale beperkingen = de gemeente heeft slechts de vrijheid om belastingen te
heffen binnen de grenzen van de eigen gemeente

 Fiscaal legaliteitsbeginsel
o Formeel legaliteitsbeginsel = alleen het verkozen orgaan (=gemeenteraad) kan
belastingen instellen, de gemeenteraad kan deze bevoegdheid niet
overdragen aan het uitvoerend orgaan (= college van burgemeester &
schepenen)
o Materieel legaliteitsbeginsel = de gemeentebelasting moet in lijn zijn met alle
grondwettelijke en wettelijke bepalingen/beperkingen

Wettelijke bevoegdheidsbeperkingen

 Eenjarigheidsbeginsel
o Voor de gemeentebelasting bestaat geen grondwettelijk
eenjarigheidsbeginsel, wel voor de federale en regionale belastingen
o De fiscale eenjarigheid
 = de regels die door de belastingen worden ingevoerd zijn slecht voor
één jaar geldig, ze moeten jaarlijks door de wetgever worden verlengd
o De begrotingstechnische eenjarigheid
 =de begroting moet voor het volgende jaar jaarlijks door de
gemeenteraad/provincieraad worden goedgekeurd
o De gemeentebelastingen moeten niet jaarlijks gestemd worden
o De geschatte ontvangsten moeten jaarlijks in de begroting geraamd worden

,  Wettelijke beperkingen opgenomen in het WIB of WIGB: Art 162 GW: de wetgever
kan bepaalde belastingen verbieden indien deze de wet schenden of het algemeen
belang schaden:
o De gemeenten mogen geen belastingen heffen op de materies die
onderworpen zijn aan inkomstenbelastingen (pb, VenB, rechtspersonenbel,
bel op niet-verblijfhouders) + ook niet het ki gebruiken als
berekeningsgrondslag
 2 uitzonderingen: de opcentiemen op de OV & de aanvullende pb
o Geen belastingen heffen op vee
o Geen belastingen op invoer, uitvoer, doorvoer, opslag & productie van
goederen
o Geen opcentiemen heffen op de verkeersbelasting
o Geen gemeentebelastingen op spelen en weddenschappen (muv
paardenwedrennen)

 Subjectieve bevoegdheidsbeperkingen = bepaalde belpl (subjecten) worden niet aan
gemeentebelastingen onderworpen:
o Diplomaten en consulaire agenten
o Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
o Sommige overheidsinstellingen door hun oprichtingswet (bvb NMBS-holding,
infrabel, RSZ, RIZIV, RVA
o Openbare instellingen die door hun oprichtingswet gelijkgesteld zijn met de
staat (Fonds voor Arbeidsongevallen, Rijksdienst voor Pensioenen, Bpost,
VRT, MIVB)
o Sommige overheidsinstellingen zijn alleen vrijgesteld van belastingen die
verband houden met hun activiteiten (De Lijn, Watergroep,…)

 Beperkingen omwille van Europese en supranationale normen
o Verdragen ter vermijding van dubbele belasting bepalingen ivm de
gemeentelijke opcentiemen
o Gemeentelijke opcentiemen toegelaten op de pb ook te heffen op de bij
verdrag vrijgestelde beroepsinkomsten
 Verdrag met Nederland, Frankrijk, Duitsland & UK

Beperking omwille van het bestuurlijk toezicht
 Lokale overheden staan onder toezicht van de hogere overheden

Ontstaan van de gemeentebelasting
De belasting kan slecht ingevoerd worden door een beslissing vd raad
 er moet dus gestemd worden door de leden om een goedkeuring te hebben

Een belastingsreglement moet minstens de volgende gegevens bevatten:
 Belastbaar feit of de belastbare grondslag
 Het aj (of jaren) waarop de belasting betrekking heeft
 Aanwijzing vd belastingplichtige
 De aanslagvoet en de berekeningsbasis (x euro fft, per toestel, per woning,…)
 De wijze van inning (kohieren of contant)