SAMENVATTING MEDISCHE TECHNOLOGIE
Gwen Peeters
VOT23
Openingscollege Schriftelijke toets:
Medische techniek op OK
- 60 gesloten juist/onjuist
vragen (60%)
- 2 open vragen (40%)
Veiligheid op de OK:
- Bodemcijfer 5.5
- Patiënt (meest kwetsbare)
- Medewerker
- Ruimte/apparaten
Convenant = regelgeving over veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis.
- Veilige toepassing van medische technologie betekent:
• Een veilig product
• In handen van een getrainde gebruiker in een omgeving die veilig gebruik kan
garanderen
- Ziekenhuis heeft een procedure waarin de bevoegdheid en bekwaamheid van gebruikers in
staat
EPA’s= Entrustable professional activities
- Aantonen van zelfstandigheid en competenties
- Zitten gradaties in.
EPA’s van deze module:
- Klaarzetten en controleren van medische hulpmiddelen voor laagcomplexe operatieve zorg
- Bedrijfsklaar maken van de OK voor anesthesiologische zorg
- Aansluiten en bedienen van medische apparatuur bij laagcomplexe operatieve zorg
- Klaarzetten en controleren van medische hulpmiddelen voor basis anesthesiologische zorg
- Aansluiten en bedienen van monitoring en interpreteren van vitale parameters van
patiënten in laagcomplexe anesthesiologische zorgsituaties
Wat zijn fysische basisfenomenen?
- Elektriciteit
- Licht
- Geluid
- Gassen en dampen (drukken)
- Warmte
- Straling
Soort fenomeen Grootheid Eenheid
Spanning U V (volt)
Stroom I A (ampère)
Weerstand R Ω (ohm)
Vermogen P W (watt)
Energie E J (joule)
Tijd t s (seconde)
1
, SAMENVATTING MEDISCHE TECHNOLOGIE
Gwen Peeters
VOT23
Elektrische veiligheid
Deel 1
Veiligheid:
- Patiënt
- Medewerker
- Ruimte, apparatuur
NEN normblad = voorwaarden, richtlijnen en eisen met betrekking tot elektrische veiligheid. GEEN
wetten.
Nieuwe apparaten moeten aan deze NEN normen voldoen, voordat deze gebruikt kunnen worden.
Gevaren elektriciteit:
- Ruimte: brand en explosie (met name door gassen, vocht en elektriciteit)
- Patiënt en medewerker: elektrocutie en verbranding
Patiëntveiligheid
- Basis voor alle eisen en normen
- Stroom kan door het lichaam lopen
- Stroom kan door het hart lopen
Hart heeft ook elektriciteit: denk aan wat je meet bij het ECG
Te veel elektriciteit kan leiden tot een hartstilstand!
Stroomsterkte in Ampère. Stroom loopt door spanning (volt).
Stroom > 10mA door het hart dodelijk → kan leiden tot hartstilstand of fibrilleren
Veiligheidsmaatregelen OK:
- Voorkomen dat stroom van 20 uA of meer door het hart zou kunnen lopen
(ventrikelfibrillatie)
- Voorkomen 0,5 mA of meer door het lichaam zou kunnen lopen (0,5 V bij 1000 Ω )
mA= microampère (x 103)
uA= milliampère ( x 106)
Ω= Ohm = weerstand
Aanname: weerstand lichaam 1000 Ω
Dit alles bij een wisselspanning van 50Hz. (Betekend dat dit 50 keer per seconde wisselspanning
plaatsvindt)
Hz = frequentie
U
Wet van ohm: U= I x R
U= spanning in Volt (V) → het gene wat je geeft/aansluit
2
I R
, SAMENVATTING MEDISCHE TECHNOLOGIE
Gwen Peeters
VOT23
I= stroom in Ampère (A) → hoeveelheid stroom
R= weerstand in Ohm (Ω) → lichaam
De weerstand kan veranderen door bijv. hyperthermie, vochtverlies, bloedverlies.
Hoe lager de weerstand, hoe hoger de stroom (dus hoe groter het risico)
Cruciaal is de stroom die door het hart loopt!
Opzettelijk: Toegevoerde stromen zijn in de regel functioneel, elektrisch stimuleren (pacemakers,
spierstimulators) of diathermie (snijden en coaguleren)
Onopzettelijk: Toegevoerde stromen kunnen voortkomen uit defecten in apparatuur of installatie
(directe aanraking), lekstromen (indirecte aanraking) of manipulatiefouten (incorrecte menselijke
handelingen)
Effecten van stroom door het lichaam zijn afhankelijk van:
- Stroomsterkte en stroomdichtheid (veel ampère op een klein gebied of weinig ampère op
een groot gebied)
- Frequentie van de stroom (aantal impulsen)
- Tijdsduur van de stroomdoorgang
- Plaats van het elektrische contact
- Lichaamsimpedantie (weerstand)
Gevaren tijdens OK:
- Patiënt veelal een lagere fysieke weerstand, kwetsbaarder, gevoeliger en vertraagd
reactievermogen
- Abnormale toestand (narcose, vastgemaakt aan bed, medicatie-invloed, shocktoestand)
- Verbinding met elektrisch medische apparatuur door elektroden op de huid (sEMG),
elektroden door de huid (EMG) of katheterelektroden (bloedvaten of hart)
- Verbinding met een vitale levensfunctie vervullend apparaat (hart-longmachine,
beademingsapparaat)
Randaarde:
In de meterkast zitten groepen. Je hebt een hoofdschakelaar. Hiermee kun je de spanning aan en uit
zetten. Je hebt ook groepsschakelaar. Je hebt ook zekeringen en aardlekschakelaar (=
aardverbinding)
Zekering:
- Smeltzekering, smeltveiligheid of stop
- Groepszekering valt bij > 16 A uit
- Hoofdzekering > 25A
- Uitvallen → door overbelasting en kortsluiting
Overbelasting en kortsluiting P
P= vermogen in Watt
3
U
I
, SAMENVATTING MEDISCHE TECHNOLOGIE
Gwen Peeters
VOT23
U = spanning in Volt
I = stroomsterkte in Ampère
P= U x I
Kortsluiting:
- Kapot isolatiemateriaal
- Kleine weerstand
- Stroomsterkte (I) heel groot
Draden:
- Fasedraad (f) bruin 230V
- Nuldraad (n) blauw
- Aarde geel/groen (randaarde) → zorgt ervoor dat als er toch een lek is de stroom naar de
aarde gaat i.p.v. naar jou. Stroom kiest altijd de weg met de minste weerstand.
- Schakeldraad zwart = aan en uit
Aardlekschakelaar:
- Kijkt of er verschil is tussen de fasedraad en de nuldraad
- Bij verschil van 30mA (stroomsterkte (I)) schakelt binnen 0,2 de huisinstallatie uit
➔ Onderbreking van zowel de f als de n dragen
- Testknop
- Dient ter beveiliging
Aardlekautomaat:
- Aardlekschakelaar ( lekstroom)
- Installatie automaat (overbelasting)
- Testknop
Randaarde:
- Beveiliging tegen lekstroom
- Voorwaarde: eerste contact met de aarde en laatste contact
- Zorg ervoor dat bijv. andere impulsen de ECG niet beïnvloeden
- Overig:
• Metalen oppervlakten > 100 mm2 moeten van aarde voorzien worden, aardweerstand
kleiner dan 0,1 Ω
• Kleurcodering contacten o.a. krachtstroom (nieuwe groep, krachtiger dan die 230V)
- Equipotentiaal aarde
4
Gwen Peeters
VOT23
Openingscollege Schriftelijke toets:
Medische techniek op OK
- 60 gesloten juist/onjuist
vragen (60%)
- 2 open vragen (40%)
Veiligheid op de OK:
- Bodemcijfer 5.5
- Patiënt (meest kwetsbare)
- Medewerker
- Ruimte/apparaten
Convenant = regelgeving over veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis.
- Veilige toepassing van medische technologie betekent:
• Een veilig product
• In handen van een getrainde gebruiker in een omgeving die veilig gebruik kan
garanderen
- Ziekenhuis heeft een procedure waarin de bevoegdheid en bekwaamheid van gebruikers in
staat
EPA’s= Entrustable professional activities
- Aantonen van zelfstandigheid en competenties
- Zitten gradaties in.
EPA’s van deze module:
- Klaarzetten en controleren van medische hulpmiddelen voor laagcomplexe operatieve zorg
- Bedrijfsklaar maken van de OK voor anesthesiologische zorg
- Aansluiten en bedienen van medische apparatuur bij laagcomplexe operatieve zorg
- Klaarzetten en controleren van medische hulpmiddelen voor basis anesthesiologische zorg
- Aansluiten en bedienen van monitoring en interpreteren van vitale parameters van
patiënten in laagcomplexe anesthesiologische zorgsituaties
Wat zijn fysische basisfenomenen?
- Elektriciteit
- Licht
- Geluid
- Gassen en dampen (drukken)
- Warmte
- Straling
Soort fenomeen Grootheid Eenheid
Spanning U V (volt)
Stroom I A (ampère)
Weerstand R Ω (ohm)
Vermogen P W (watt)
Energie E J (joule)
Tijd t s (seconde)
1
, SAMENVATTING MEDISCHE TECHNOLOGIE
Gwen Peeters
VOT23
Elektrische veiligheid
Deel 1
Veiligheid:
- Patiënt
- Medewerker
- Ruimte, apparatuur
NEN normblad = voorwaarden, richtlijnen en eisen met betrekking tot elektrische veiligheid. GEEN
wetten.
Nieuwe apparaten moeten aan deze NEN normen voldoen, voordat deze gebruikt kunnen worden.
Gevaren elektriciteit:
- Ruimte: brand en explosie (met name door gassen, vocht en elektriciteit)
- Patiënt en medewerker: elektrocutie en verbranding
Patiëntveiligheid
- Basis voor alle eisen en normen
- Stroom kan door het lichaam lopen
- Stroom kan door het hart lopen
Hart heeft ook elektriciteit: denk aan wat je meet bij het ECG
Te veel elektriciteit kan leiden tot een hartstilstand!
Stroomsterkte in Ampère. Stroom loopt door spanning (volt).
Stroom > 10mA door het hart dodelijk → kan leiden tot hartstilstand of fibrilleren
Veiligheidsmaatregelen OK:
- Voorkomen dat stroom van 20 uA of meer door het hart zou kunnen lopen
(ventrikelfibrillatie)
- Voorkomen 0,5 mA of meer door het lichaam zou kunnen lopen (0,5 V bij 1000 Ω )
mA= microampère (x 103)
uA= milliampère ( x 106)
Ω= Ohm = weerstand
Aanname: weerstand lichaam 1000 Ω
Dit alles bij een wisselspanning van 50Hz. (Betekend dat dit 50 keer per seconde wisselspanning
plaatsvindt)
Hz = frequentie
U
Wet van ohm: U= I x R
U= spanning in Volt (V) → het gene wat je geeft/aansluit
2
I R
, SAMENVATTING MEDISCHE TECHNOLOGIE
Gwen Peeters
VOT23
I= stroom in Ampère (A) → hoeveelheid stroom
R= weerstand in Ohm (Ω) → lichaam
De weerstand kan veranderen door bijv. hyperthermie, vochtverlies, bloedverlies.
Hoe lager de weerstand, hoe hoger de stroom (dus hoe groter het risico)
Cruciaal is de stroom die door het hart loopt!
Opzettelijk: Toegevoerde stromen zijn in de regel functioneel, elektrisch stimuleren (pacemakers,
spierstimulators) of diathermie (snijden en coaguleren)
Onopzettelijk: Toegevoerde stromen kunnen voortkomen uit defecten in apparatuur of installatie
(directe aanraking), lekstromen (indirecte aanraking) of manipulatiefouten (incorrecte menselijke
handelingen)
Effecten van stroom door het lichaam zijn afhankelijk van:
- Stroomsterkte en stroomdichtheid (veel ampère op een klein gebied of weinig ampère op
een groot gebied)
- Frequentie van de stroom (aantal impulsen)
- Tijdsduur van de stroomdoorgang
- Plaats van het elektrische contact
- Lichaamsimpedantie (weerstand)
Gevaren tijdens OK:
- Patiënt veelal een lagere fysieke weerstand, kwetsbaarder, gevoeliger en vertraagd
reactievermogen
- Abnormale toestand (narcose, vastgemaakt aan bed, medicatie-invloed, shocktoestand)
- Verbinding met elektrisch medische apparatuur door elektroden op de huid (sEMG),
elektroden door de huid (EMG) of katheterelektroden (bloedvaten of hart)
- Verbinding met een vitale levensfunctie vervullend apparaat (hart-longmachine,
beademingsapparaat)
Randaarde:
In de meterkast zitten groepen. Je hebt een hoofdschakelaar. Hiermee kun je de spanning aan en uit
zetten. Je hebt ook groepsschakelaar. Je hebt ook zekeringen en aardlekschakelaar (=
aardverbinding)
Zekering:
- Smeltzekering, smeltveiligheid of stop
- Groepszekering valt bij > 16 A uit
- Hoofdzekering > 25A
- Uitvallen → door overbelasting en kortsluiting
Overbelasting en kortsluiting P
P= vermogen in Watt
3
U
I
, SAMENVATTING MEDISCHE TECHNOLOGIE
Gwen Peeters
VOT23
U = spanning in Volt
I = stroomsterkte in Ampère
P= U x I
Kortsluiting:
- Kapot isolatiemateriaal
- Kleine weerstand
- Stroomsterkte (I) heel groot
Draden:
- Fasedraad (f) bruin 230V
- Nuldraad (n) blauw
- Aarde geel/groen (randaarde) → zorgt ervoor dat als er toch een lek is de stroom naar de
aarde gaat i.p.v. naar jou. Stroom kiest altijd de weg met de minste weerstand.
- Schakeldraad zwart = aan en uit
Aardlekschakelaar:
- Kijkt of er verschil is tussen de fasedraad en de nuldraad
- Bij verschil van 30mA (stroomsterkte (I)) schakelt binnen 0,2 de huisinstallatie uit
➔ Onderbreking van zowel de f als de n dragen
- Testknop
- Dient ter beveiliging
Aardlekautomaat:
- Aardlekschakelaar ( lekstroom)
- Installatie automaat (overbelasting)
- Testknop
Randaarde:
- Beveiliging tegen lekstroom
- Voorwaarde: eerste contact met de aarde en laatste contact
- Zorg ervoor dat bijv. andere impulsen de ECG niet beïnvloeden
- Overig:
• Metalen oppervlakten > 100 mm2 moeten van aarde voorzien worden, aardweerstand
kleiner dan 0,1 Ω
• Kleurcodering contacten o.a. krachtstroom (nieuwe groep, krachtiger dan die 230V)
- Equipotentiaal aarde
4
