TIJDLIJN
7de E v.Chr. Hesiodes = Griekse dichter
H1: Wat is filosofie
• Geschiedenis: Beweerde dat de werking van de Griekse samenleving is nauw vervlochten met de
familiekroniek van de Griekse goden.
6de E v.Chr. Thales, Anaximander, Anaximenes = ‘allereerste filosofen’
H1: Wat is filosofie
• Geschiedenis: Zij worden meestal beschouwd als de allereerste filosofen. Ze staan bekend als
‘natuurfilosofen’. Zij zagen de wereld als een natuurlijke ordening die vanuit zichzelf moet worden begrepen,
eerder dan vanuit allerlei vage bovennatuurlijke interventies.
- Thales: Beweerde dat alles bestond uit water en dat de aarde als een gigantisch vlot op de kosmische
zeeën dreef.
- Anaximander: Visualiseerde de aarde als een ton, een ongedefinieerde substantie.
- Anaximenes: Beweerde dat de lucht de oorsprong is van alles en dat de aarde als een ufo zweefde op
omringende luchtstromen.
427 – 347 v.Chr. Plato = filosoof
H1: Wat is filosofie
• geschiedenis: overtuigd dat de zintuigelijke wereld te veranderlijk is om echte kennis te leveren. Dat de
mogelijk van echte kennis ons ertoe aanspoort om te veronderstellen dat er naast deze wereld ook nog een
andere wereld moet bestaan = ideeënwereld
H4: seksuele geaardheid
• soorten van soorten: typologisch denken; levende soorten zijn eeuwig en onveranderlijk. Individuen zijn
daarentegen vergankelijk. Er bestaat volgens Plato zoiets als de essentie van een levende soort.
384 – 322 v.Chr. Aristoteles = naturalist
H1: Wat is filosofie
• geschiedenis: was een naturalist. Beweerde dat alles wat we nodig hebben om de natuur te beschrijven en
te verklaren, aanwezig is in de natuur zelf.
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: ging ervan uit dat voorwerpen streven er naar om op rust te komen op hun natuurlijke
plaats. Hun natuur/aard/essentie/vorm werkt als een doeloorzaak, in de zin dat elke entiteit en elk
organisme ernaar streeft om zijn natuur of vorm te vervolmaken. Ging er vanuit dat organisme een bepaalde
ziel hebben. Deze bezieling houdt het universum in beweging.
1
Kirsten Van Gils (2019-2020)
, 1225 – 1274 Thomas van Aquino = middeleeuwse filosoof
H1: Wat is filosofie
• Geschiedenis: claimen dat veel geloofsovertuigingen wel kunnen worden bewezen met het verstand.
Argumenteren dat geloofsovertuigingen het vertrekpunt kunnen vormen van verder filosofisch onderzoek.
Verzachten de tegenstelling van filosofie en theologie hiermee.
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: grondlegger van de Scholastiek. Zagen de werkelijkheid als een bezield geheel waarin alles
een natuurlijke plaats had. Die bezieling houdt de werkelijkheid in beweging. Levenskracht/bezieling
onderscheidt levende van de levenloze natuur.
H3: dierenrechten
• Kantianisme: onderscheid tussen intenderen en voorzien
1473 – 1543 Nicolaas Copernicus = astronoom
H3: dierenrechten
• Darwin en dierenrechten: kosmologische krenking, mens niet in het middelpunt, geocentrisme
1564-1642 Galileo Galilei = natuurkundige
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: formulering van de traagheidswet; iedere verandering is dus te wijten aan een kracht die
van buitenaf inwerkt op het lichaam. Geen mysterieuze bezieling nodig om voorwerpen te doen bewegen.
Vervangt doeloorzaken door mechanische oorzaken.
1596-1650 René Descartes = filosoof
H1: Wat is filosofie
• Attitude: kritisch, twijfelzucht stelt alles in vraag
• Intuïtie: je pens donc je suis
• gedachtenexperiment: brains in a vat = moderne versie van gedachten experiment Descartes dat we geen
lichaam hebben; malin génie
• epistemologie: opzoek naar wat is net zekere kennis
• geschiedenis: wetenschap + filosoof
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: Volgens Descartes is het succes van wetenschappen te danken door het gebruik van de
wiskundige methode en de mechanisering van het wereldbeeld. Het lichaam was volgens hem niet meer
dan een automaat, een machine die zich schijnbaar zelf in stand houdt en in beweging houdt. (voorbeeld
mechanische eend van Vaucanson).
H3: dierenrechten
• Kunnen dieren lijden? Nee dieren zijn machines. Pijn is een mentale toestand, een toestand van de geest,
en dieren hebben helemaal geen geest.
1632-1704 John Locke = filosoof
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Tell me why: kan zich niet voorstellen dat er geen geest is geweest in het beginne. slim wezen → niets →
materie → denken = betere voorstelling toen, moet iets vooraf komen
2
Kirsten Van Gils (2019-2020)
7de E v.Chr. Hesiodes = Griekse dichter
H1: Wat is filosofie
• Geschiedenis: Beweerde dat de werking van de Griekse samenleving is nauw vervlochten met de
familiekroniek van de Griekse goden.
6de E v.Chr. Thales, Anaximander, Anaximenes = ‘allereerste filosofen’
H1: Wat is filosofie
• Geschiedenis: Zij worden meestal beschouwd als de allereerste filosofen. Ze staan bekend als
‘natuurfilosofen’. Zij zagen de wereld als een natuurlijke ordening die vanuit zichzelf moet worden begrepen,
eerder dan vanuit allerlei vage bovennatuurlijke interventies.
- Thales: Beweerde dat alles bestond uit water en dat de aarde als een gigantisch vlot op de kosmische
zeeën dreef.
- Anaximander: Visualiseerde de aarde als een ton, een ongedefinieerde substantie.
- Anaximenes: Beweerde dat de lucht de oorsprong is van alles en dat de aarde als een ufo zweefde op
omringende luchtstromen.
427 – 347 v.Chr. Plato = filosoof
H1: Wat is filosofie
• geschiedenis: overtuigd dat de zintuigelijke wereld te veranderlijk is om echte kennis te leveren. Dat de
mogelijk van echte kennis ons ertoe aanspoort om te veronderstellen dat er naast deze wereld ook nog een
andere wereld moet bestaan = ideeënwereld
H4: seksuele geaardheid
• soorten van soorten: typologisch denken; levende soorten zijn eeuwig en onveranderlijk. Individuen zijn
daarentegen vergankelijk. Er bestaat volgens Plato zoiets als de essentie van een levende soort.
384 – 322 v.Chr. Aristoteles = naturalist
H1: Wat is filosofie
• geschiedenis: was een naturalist. Beweerde dat alles wat we nodig hebben om de natuur te beschrijven en
te verklaren, aanwezig is in de natuur zelf.
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: ging ervan uit dat voorwerpen streven er naar om op rust te komen op hun natuurlijke
plaats. Hun natuur/aard/essentie/vorm werkt als een doeloorzaak, in de zin dat elke entiteit en elk
organisme ernaar streeft om zijn natuur of vorm te vervolmaken. Ging er vanuit dat organisme een bepaalde
ziel hebben. Deze bezieling houdt het universum in beweging.
1
Kirsten Van Gils (2019-2020)
, 1225 – 1274 Thomas van Aquino = middeleeuwse filosoof
H1: Wat is filosofie
• Geschiedenis: claimen dat veel geloofsovertuigingen wel kunnen worden bewezen met het verstand.
Argumenteren dat geloofsovertuigingen het vertrekpunt kunnen vormen van verder filosofisch onderzoek.
Verzachten de tegenstelling van filosofie en theologie hiermee.
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: grondlegger van de Scholastiek. Zagen de werkelijkheid als een bezield geheel waarin alles
een natuurlijke plaats had. Die bezieling houdt de werkelijkheid in beweging. Levenskracht/bezieling
onderscheidt levende van de levenloze natuur.
H3: dierenrechten
• Kantianisme: onderscheid tussen intenderen en voorzien
1473 – 1543 Nicolaas Copernicus = astronoom
H3: dierenrechten
• Darwin en dierenrechten: kosmologische krenking, mens niet in het middelpunt, geocentrisme
1564-1642 Galileo Galilei = natuurkundige
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: formulering van de traagheidswet; iedere verandering is dus te wijten aan een kracht die
van buitenaf inwerkt op het lichaam. Geen mysterieuze bezieling nodig om voorwerpen te doen bewegen.
Vervangt doeloorzaken door mechanische oorzaken.
1596-1650 René Descartes = filosoof
H1: Wat is filosofie
• Attitude: kritisch, twijfelzucht stelt alles in vraag
• Intuïtie: je pens donc je suis
• gedachtenexperiment: brains in a vat = moderne versie van gedachten experiment Descartes dat we geen
lichaam hebben; malin génie
• epistemologie: opzoek naar wat is net zekere kennis
• geschiedenis: wetenschap + filosoof
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Mechanisering: Volgens Descartes is het succes van wetenschappen te danken door het gebruik van de
wiskundige methode en de mechanisering van het wereldbeeld. Het lichaam was volgens hem niet meer
dan een automaat, een machine die zich schijnbaar zelf in stand houdt en in beweging houdt. (voorbeeld
mechanische eend van Vaucanson).
H3: dierenrechten
• Kunnen dieren lijden? Nee dieren zijn machines. Pijn is een mentale toestand, een toestand van de geest,
en dieren hebben helemaal geen geest.
1632-1704 John Locke = filosoof
H2: Darwinisme en doelgerichtheid
• Tell me why: kan zich niet voorstellen dat er geen geest is geweest in het beginne. slim wezen → niets →
materie → denken = betere voorstelling toen, moet iets vooraf komen
2
Kirsten Van Gils (2019-2020)
