Complexiteit van opvoeding in diversiteit
COMPLEXITEIT VAN OPVOEDEN IN
DIVERSITEIT: (ONDERWIJS)
LES 1 : INTRODUCTIE OLOD + HISTORISCH-MAATSCHAPPELIJKE EXPLORATIE ONDERWIJS
1. HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (1)
Om het onderwijs beter te begrijpen moeten we teruggaan naar de 19 de eeuw. Daar is een grote
impact gebeurt op het onderwijs, met name de industrialisering. De sociale kwestie (opstand mensen
verdroegen het niet langer). Hierna is de kinderwetgeving onderwijs ontstaan
• De organisatie van het onderwijs sterk verbonden met de zogenaamde kinderwetgeving die
in het begin van de 20ste eeuw ontstond. (Bouverne-De Bie)
Drieluik kinderwetgeving (1912) Eerste keer dat sociaal assistenten tussen konden komen in
gezinnen onder dwang.
- verbod kinderarbeid
- de algemene leerplicht
- kinderbeschermingswet
→ Beschavingsoffensief als antwoord op de sociale kwestie (dominant disciplineringsdenken,
emancipatorische effect)
→ Heropvoeding arbeiderskinderen was het hoofddoel, pedagogisch offensief (Depaepe)
Jaren 50: veel discipline, jongens en meisjes gescheiden naar school.
• Het onderwijs begin 20 ste eeuw was klassengericht en socialisatie (proces waar je bewust of
onbewust waarden van een bepaalde groep doorgeeft vb. van je gezin, school) speelde een
belangrijke rol.
→ lager onderwijs voor de lagere klassen
→ middelbaar onderwijs voor de middenklasse
→ hoger onderwijs voor de elite
(Mathijssen, 2004)
Dominante gedachte over onderwijs:
“wie werkt en talenten gebruikt zal het ook waarmaken in de maatschappij”
→ deze gedachte ook nog sterk aanwezig vandaag
• Onderwijs zou een belangrijke hefboom moeten zijn tot emancipatie en vele denkers hebben
dan ook deze vanzelfsprekendheid in vraag gesteld.
→ Hoe gaat het eraan toe in het onderwijs?
1
, Complexiteit van opvoeding in diversiteit
→ Kan het onderwijs de emancipatorische functie vervullen die van haar verwacht
wordt?
HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (6)
Enkele denkers van dichtbij bekeken om deze vragen over onderwijs te kunnen antwoorden.
Bourdieu en Passeron : “La Reproduction”(1970)
→ wordt gesteld dat onderwijs de sociale verschillen in stand houdt. Het gaat de verschillen
bevestigen.
→ KAPITAAL neemt een centrale plaats in binnen het werk.
(kapitaal wordt dan ook gedefinieerd als een geheel van middelen waarover een klasse of een
individu beschikt om macht en invloed te verwerven om haar maatschappelijke plaats te
verdedigen)
economisch kapitaal ( geld, onroerend goed) sociaal kapitaal (relatie, goede contacten en
lidmaatschap), cultureel kapitaal (opleiding, verworvenheden, gedragingen)
Kapitaal zal je plaats bepalen in de samenleving, de plaats die je zal verwerven in de
samenleving!
HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (7)
• Onderwijs draagt aldus een cultureel kapitaal aan en verwacht dat deze dominante cultuur
gevolgd wordt.
• Degenen die dus het meest vertrouwd zijn met deze omgangsvormen, stijlelementen,
levensstijl hebben dus voorrang op degenen die daar niet over beschikken.
Arbeiderskinderen beschikken niet over het culturele kapitaal dat het onderwijs vooropstelt
en houden de machtsverhoudingen daardoor mee in stand.
Cultureel kapitiaal, het is de hogere klasse die bepaalt welke waarden en normen in het onderwijs
wordt gedragen.
Achtergrondinformatie:
Bourdieu : Pierre Bourdieu was een Franse socioloog. In eigen land was hij een vooraanstaande
linkse intellectueel, daarbuiten was hij vooral onder sociaal-wetenschappers bekend.
Passeron: Jean-Claude Passeron (geboren 26 november 1930 in Nice ), is een Franse socioloog. Was
opleidingsdirecteur aan de École des Hautes Etudes en Sciences Soci
ales
HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (8)
“Zie je in het huidige onderwijs nieuwe doelgroepen die niet beschikken over het cultureel kapitaal
dat het onderwijs vooropstelt?”
Vb. nieuwkomers, vluchtelingen, kinderen die niet tot die middenklasse behoren kennen minder
goed het cultureel kaptiaal dat wordt aangedragen binnen het onderwijs.
2
COMPLEXITEIT VAN OPVOEDEN IN
DIVERSITEIT: (ONDERWIJS)
LES 1 : INTRODUCTIE OLOD + HISTORISCH-MAATSCHAPPELIJKE EXPLORATIE ONDERWIJS
1. HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (1)
Om het onderwijs beter te begrijpen moeten we teruggaan naar de 19 de eeuw. Daar is een grote
impact gebeurt op het onderwijs, met name de industrialisering. De sociale kwestie (opstand mensen
verdroegen het niet langer). Hierna is de kinderwetgeving onderwijs ontstaan
• De organisatie van het onderwijs sterk verbonden met de zogenaamde kinderwetgeving die
in het begin van de 20ste eeuw ontstond. (Bouverne-De Bie)
Drieluik kinderwetgeving (1912) Eerste keer dat sociaal assistenten tussen konden komen in
gezinnen onder dwang.
- verbod kinderarbeid
- de algemene leerplicht
- kinderbeschermingswet
→ Beschavingsoffensief als antwoord op de sociale kwestie (dominant disciplineringsdenken,
emancipatorische effect)
→ Heropvoeding arbeiderskinderen was het hoofddoel, pedagogisch offensief (Depaepe)
Jaren 50: veel discipline, jongens en meisjes gescheiden naar school.
• Het onderwijs begin 20 ste eeuw was klassengericht en socialisatie (proces waar je bewust of
onbewust waarden van een bepaalde groep doorgeeft vb. van je gezin, school) speelde een
belangrijke rol.
→ lager onderwijs voor de lagere klassen
→ middelbaar onderwijs voor de middenklasse
→ hoger onderwijs voor de elite
(Mathijssen, 2004)
Dominante gedachte over onderwijs:
“wie werkt en talenten gebruikt zal het ook waarmaken in de maatschappij”
→ deze gedachte ook nog sterk aanwezig vandaag
• Onderwijs zou een belangrijke hefboom moeten zijn tot emancipatie en vele denkers hebben
dan ook deze vanzelfsprekendheid in vraag gesteld.
→ Hoe gaat het eraan toe in het onderwijs?
1
, Complexiteit van opvoeding in diversiteit
→ Kan het onderwijs de emancipatorische functie vervullen die van haar verwacht
wordt?
HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (6)
Enkele denkers van dichtbij bekeken om deze vragen over onderwijs te kunnen antwoorden.
Bourdieu en Passeron : “La Reproduction”(1970)
→ wordt gesteld dat onderwijs de sociale verschillen in stand houdt. Het gaat de verschillen
bevestigen.
→ KAPITAAL neemt een centrale plaats in binnen het werk.
(kapitaal wordt dan ook gedefinieerd als een geheel van middelen waarover een klasse of een
individu beschikt om macht en invloed te verwerven om haar maatschappelijke plaats te
verdedigen)
economisch kapitaal ( geld, onroerend goed) sociaal kapitaal (relatie, goede contacten en
lidmaatschap), cultureel kapitaal (opleiding, verworvenheden, gedragingen)
Kapitaal zal je plaats bepalen in de samenleving, de plaats die je zal verwerven in de
samenleving!
HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (7)
• Onderwijs draagt aldus een cultureel kapitaal aan en verwacht dat deze dominante cultuur
gevolgd wordt.
• Degenen die dus het meest vertrouwd zijn met deze omgangsvormen, stijlelementen,
levensstijl hebben dus voorrang op degenen die daar niet over beschikken.
Arbeiderskinderen beschikken niet over het culturele kapitaal dat het onderwijs vooropstelt
en houden de machtsverhoudingen daardoor mee in stand.
Cultureel kapitiaal, het is de hogere klasse die bepaalt welke waarden en normen in het onderwijs
wordt gedragen.
Achtergrondinformatie:
Bourdieu : Pierre Bourdieu was een Franse socioloog. In eigen land was hij een vooraanstaande
linkse intellectueel, daarbuiten was hij vooral onder sociaal-wetenschappers bekend.
Passeron: Jean-Claude Passeron (geboren 26 november 1930 in Nice ), is een Franse socioloog. Was
opleidingsdirecteur aan de École des Hautes Etudes en Sciences Soci
ales
HISTORIEK VAN HET BELGISCH ONDERWIJS, IN EEN NOTENDOP (8)
“Zie je in het huidige onderwijs nieuwe doelgroepen die niet beschikken over het cultureel kapitaal
dat het onderwijs vooropstelt?”
Vb. nieuwkomers, vluchtelingen, kinderen die niet tot die middenklasse behoren kennen minder
goed het cultureel kaptiaal dat wordt aangedragen binnen het onderwijs.
2
