Samenvatting Architectuur Theorie - Renaissance Italië

Vanhouwe Siebe



EXAMEN ANA3 – AT
Renaissance in Italië
1. Inleiding
- Renaissance = architectuur periode die we koppelen aan Italië
- Renaissance: 1420-1620
- Bakermat in Italië
- Na 15e eeuw ook in Frankrijk, Spanje en Duitsland
- In Italië 3 perioden:
 vroeg renaissance, bloeitijd renaissance, late renaissance of Maniërisme
- Maniërisme = overgangsperiode naar de barok architectuur in de 17 e eeuw
- In Spanje: Platereske stijl – Desornamentando -> naamgeving van de bloeitijd
renaissance
 Bepaald door 3 onderling verbonden stromingen:

 Humanisme
= Duidelijke aftekening van Middeleeuwse periode -> theocratisch wereldbeeld
- Mens staat centraal!!! = centraalbouw
- Minder decoratie, ingetogen karakter

 Reformatie en begin van contrareformatie 1517
- Reformatie binnen de kerk (vbn. Luther in Duitsland en Colefijn in Engeland)
- 16e eeuw: contrareformatie -> positie mens anders weergegeven in kerk

 Maniërisme (cultuurhistorisch als homogene periode met de renaissance -
kunsthistorisch als een afzonderlijke periode te beschouwen ~ maniera)
= overgang naar bouwperiode

 historische achtergrond

1. Uitvindingen en ontdekkingsreizen
- Kunstenaars zoals Leonardo Da Vinci
2. Opbloei wereldhandel
- Bouwstijlen overnemen
3. Opkomst van steden en burgerij
- Machtsposities in steden – uitbouwen machtsvertoning
4. Opkomst van de absolute monarchie in Frankrijk onder Lodewijk XI
5. De Reconquista in Spanje (herovering)

,Vanhouwe Siebe


 RENAISSANCE = WEDERGEBOORTE?

- Sandro Botticelli - De geboorte van Venus - 1483
Geschilderd in opdracht van Lorenzo de’ Medici


1. ‘Renaissance’ staat voor ‘een nieuw mensbeeld’
- mens als universele maateenheid die de God van de ME vervangt
- kritische instelling en zelfbewustheid
- grenzeloze belangstelling voor de waarneembare werkelijkheid en een
natuurwetenschappelijke benadering van de kennis
- nieuw mensbeeld = de ‘uomo universalis’ (veelzijdige ontwikkeling van lichaam en geest
volgens de Griekse opvatting)
2. ‘Renaissance’ staat voor de herontdekking van de Romeinse
cultuur en kunst
- werd gestimuleerd via het mecenaat (=geldschieter,
privéopdracht)
- studie van het bronnenmateriaal van antieke schrijvers
Leonardo da Vinci - De mens van Vitruvius - 1490 (Vitruvius: Homo ad
circulum et Homo ad quadratum)
De Architectura libri decem (De architectura)- Vitruvius - 23 AC
Herontdekking van de boeken in 1414 - werd als bijbel van de
bouwmeesters gezien


 Renaissance versus Gotiek
-> Spoedige afkeer van de Italianen tegenover de gotiek
1. Filarete omschreef het in 1460 als knoeiwerk dat enkel barbaren
naar Italië konden brengen
2. Vasari noemde de gotiek ‘stilo gotico’, refererend naar de invasie
van de Goten in de 5e E
3. proto-renaissance (11e E - 12e E)
= verder groeien van romaanse architectuur (verhoudingssystemen)
Voorafgaande periode van de renaissance, nooit echt gotiek in
Italië!!!!!
Vbn. San Miniato al Monte – Firenze, Dom van Pisa - Pisa

, Vanhouwe Siebe


2. Italië als bakermat van de Renaissance

2.1 Firenze als bakermat van de Renaissance
- Ontstaan in Firenze


- Stad Firenze:
- Koepel in midden van de stad, verschillende verticale toren die boven andere
gebouwen uitsteken.
- Koepel = Dom van Firenze
-> bestaat uit 3 delen: Hoofdgebouw opgedeeld in middelschip, 2 zijbeuken,
klaverblad vormig koor, centraal op viering koepel
Klokkentorens
Dropkapel (westen)

- Firenze - Arno - Ponte Vecchio
-> Brug die twee delen met elkaar verbind.
-> brug is 1 volledig gebouw




- -> Gallerij tussen Palazzo Vecchio en Palazzo Pitti