Hoofdstuk 3 Sociale verschillen
3.1 Sociale structuur
A Pioniers
Marx, Weber, Durkheim: ‘studie van de samenleving’
→Maatschappij veranderde grondig door toenemende industrialisering
→Observeerden als 1ste oorzaken + gevolgen van veranderingen om te zoeken naar oplossingen
Karl Marx (& Friedrich Engels)
1ste nauwgezette analyse industriële transformatie EU
Schreef als journalist over politiek en economie + voortrekker sociale wetenschappen
Internationale belangstelling door unieke visie en mening
Verbleef lang in Londen waar stad veranderde
→Voortdurend confrontatie groeiende armoede & ellende
Ondernemers: rijk ten koste van massa arbeiders die lange dagen werkten voor laag loon
Productietempo EU fabrieken: grote sociale ongelijkheid
Levenswerk Marx: Das Kapital
Verontwaardigd, zocht wetenschappelijke hulpmiddelen
→Eigenaars fabrieken en productiemiddelen = kapitalisten
→Arbeiders = proletariaat
→Beide tegengesteld doel: ene klasse wil veel winst met zo weinig mogelijk kosten andere
klasse: volwaardig loon en menswaardig bestaan
→Leidde tot sociaal conflict
Polarisatie op te lossen door revolutie die kapitalisme vernietigt
→Klassenbewustzijn nodig: besef dat sociale verandering mogelijk is door zich met alle leden
van dezelfde klasse te verenigen
Arbeiders: structurele dwang om te werken voor brood, worden bewust van
gemeenschappelijke uitbuiting door kapitalisten, groeperen zich en voeren protestacties
Marxisme: basis socialisme & liberalisme
Emile Durkheim:
Opkomst sociologie door zijn theorie over samenleving
Sociale feiten: invloed samenleving op gedrag burgers
Maatschappij = collectiviteit die zichtbaar wordt door uniforme sociale handelen mensen
Omdat mensen dezelfde waarden, normen, regels,… hebben versterken ze hun sociale
cohesie
→MA krijgt herkenbare patronen van generatie op generatie
MA overleeft individu & heeft macht om onze gedachten en handelingen te beïnvloeden
Wel ruimte voor diversiteit maar benadrukt MA en het volgen van haar regels staat boven
individu
Omdat iedereen achter dezelfde waarden staat wordt voortbestaan SA als moreel fenomeen
gewaarborgd
Onderwijs: socialiserende functie
→Jeugd krijgt collectief norm- & waardebewustzijn
→Morele discipline maakt klaar voor geciviliseerd samenleven
, Getuige snelle veranderingen tijdens Ind. RE die WE SA transformeerde van traditionele naar
moderne maatschappij
Traditionele maatschappij: heerste nog mechanische solidariteit
→Mensen sloten automatisch bij groepen en organisaties aan vanwege gedeelde moraliteit,
met elkaar verbonden
→Pre-industriële gemeenschappen tonen solidariteit onder gelijkgezinden
→Vertrouwen alleen tss mensen die elkaar kenden
→Huwelijken gearrangeerd , zonen nemen beroep vader over, regels niet in vraag gesteld
→Afwijken heersende ideologie : gestraft/verbannen
Opkomst fabrieken: verhuizen mensen platteland naar stad
→Traditionele gemeenschappen langzaam vermengd en ‘open’ getrokken tot ‘moderne
samenleving’
→Beïnvloedde ook aard solidariteit
→Mensen samenwerken-en leven met andere die ze niet persoonlijk kenden
Door gespecialiseerde arbeidsverdeling ontstond organische solidariteit die niet meer
gebaseerd was op gelijksgezindheid maar op sociale differentiatie
Individuen slechts onderdeel arbeidsketen: elkaar meer nodig in dagelijkse basisbehoeften
→Gingen bewust verenigen om ervoor te zorgen dat sociale orde in MA gewaarborgd bleef
Evolutie naar organische solidariteit: dilemma
→In moderne MA krijgen individuen meer technologische macht & uitgebreide persoonlijke
vrijheid
→Staat verlies moraliteit tegenover, groeiende secularisering
→Anomie (normverval), uit in deviant gedrag (criminaliteit)
Max Weber:
Begon carrière als advocaat en professor recht en economie
Ontpopte tot multitasker op diverse domeinen recht, eco, godsdienst, geschiedenis + leverde
studies voor jonge sociologische wetenschap
Kende werk Marx & vulde het aan
Beschouwde ontstaan moderne SA als ‘nieuwe manier denken’
→Bevrijdde individu van religieus geloof en maakte van hem rationeel wezen
Bekeek SA als verzameling verschillende levensbeschouwingen en niet als technologisch of
economisch productiesysteem
→Konden variëren van traditioneel naar rationeel
Kapitalisme: resultaat rationeel denken
→Streven naar winst met zo weinig mogelijk onkosten
Gaf aan godsdienst cruciale rol in ontstaan kapitalisme, vooral calvinisme
→EU protestantse overtuiging staat voor hard werken en veel geld verdienen om opnieuw te
investeren
Ook vlak van sociale stratificatie verschillen Marx en Weber
3.1 Sociale structuur
A Pioniers
Marx, Weber, Durkheim: ‘studie van de samenleving’
→Maatschappij veranderde grondig door toenemende industrialisering
→Observeerden als 1ste oorzaken + gevolgen van veranderingen om te zoeken naar oplossingen
Karl Marx (& Friedrich Engels)
1ste nauwgezette analyse industriële transformatie EU
Schreef als journalist over politiek en economie + voortrekker sociale wetenschappen
Internationale belangstelling door unieke visie en mening
Verbleef lang in Londen waar stad veranderde
→Voortdurend confrontatie groeiende armoede & ellende
Ondernemers: rijk ten koste van massa arbeiders die lange dagen werkten voor laag loon
Productietempo EU fabrieken: grote sociale ongelijkheid
Levenswerk Marx: Das Kapital
Verontwaardigd, zocht wetenschappelijke hulpmiddelen
→Eigenaars fabrieken en productiemiddelen = kapitalisten
→Arbeiders = proletariaat
→Beide tegengesteld doel: ene klasse wil veel winst met zo weinig mogelijk kosten andere
klasse: volwaardig loon en menswaardig bestaan
→Leidde tot sociaal conflict
Polarisatie op te lossen door revolutie die kapitalisme vernietigt
→Klassenbewustzijn nodig: besef dat sociale verandering mogelijk is door zich met alle leden
van dezelfde klasse te verenigen
Arbeiders: structurele dwang om te werken voor brood, worden bewust van
gemeenschappelijke uitbuiting door kapitalisten, groeperen zich en voeren protestacties
Marxisme: basis socialisme & liberalisme
Emile Durkheim:
Opkomst sociologie door zijn theorie over samenleving
Sociale feiten: invloed samenleving op gedrag burgers
Maatschappij = collectiviteit die zichtbaar wordt door uniforme sociale handelen mensen
Omdat mensen dezelfde waarden, normen, regels,… hebben versterken ze hun sociale
cohesie
→MA krijgt herkenbare patronen van generatie op generatie
MA overleeft individu & heeft macht om onze gedachten en handelingen te beïnvloeden
Wel ruimte voor diversiteit maar benadrukt MA en het volgen van haar regels staat boven
individu
Omdat iedereen achter dezelfde waarden staat wordt voortbestaan SA als moreel fenomeen
gewaarborgd
Onderwijs: socialiserende functie
→Jeugd krijgt collectief norm- & waardebewustzijn
→Morele discipline maakt klaar voor geciviliseerd samenleven
, Getuige snelle veranderingen tijdens Ind. RE die WE SA transformeerde van traditionele naar
moderne maatschappij
Traditionele maatschappij: heerste nog mechanische solidariteit
→Mensen sloten automatisch bij groepen en organisaties aan vanwege gedeelde moraliteit,
met elkaar verbonden
→Pre-industriële gemeenschappen tonen solidariteit onder gelijkgezinden
→Vertrouwen alleen tss mensen die elkaar kenden
→Huwelijken gearrangeerd , zonen nemen beroep vader over, regels niet in vraag gesteld
→Afwijken heersende ideologie : gestraft/verbannen
Opkomst fabrieken: verhuizen mensen platteland naar stad
→Traditionele gemeenschappen langzaam vermengd en ‘open’ getrokken tot ‘moderne
samenleving’
→Beïnvloedde ook aard solidariteit
→Mensen samenwerken-en leven met andere die ze niet persoonlijk kenden
Door gespecialiseerde arbeidsverdeling ontstond organische solidariteit die niet meer
gebaseerd was op gelijksgezindheid maar op sociale differentiatie
Individuen slechts onderdeel arbeidsketen: elkaar meer nodig in dagelijkse basisbehoeften
→Gingen bewust verenigen om ervoor te zorgen dat sociale orde in MA gewaarborgd bleef
Evolutie naar organische solidariteit: dilemma
→In moderne MA krijgen individuen meer technologische macht & uitgebreide persoonlijke
vrijheid
→Staat verlies moraliteit tegenover, groeiende secularisering
→Anomie (normverval), uit in deviant gedrag (criminaliteit)
Max Weber:
Begon carrière als advocaat en professor recht en economie
Ontpopte tot multitasker op diverse domeinen recht, eco, godsdienst, geschiedenis + leverde
studies voor jonge sociologische wetenschap
Kende werk Marx & vulde het aan
Beschouwde ontstaan moderne SA als ‘nieuwe manier denken’
→Bevrijdde individu van religieus geloof en maakte van hem rationeel wezen
Bekeek SA als verzameling verschillende levensbeschouwingen en niet als technologisch of
economisch productiesysteem
→Konden variëren van traditioneel naar rationeel
Kapitalisme: resultaat rationeel denken
→Streven naar winst met zo weinig mogelijk onkosten
Gaf aan godsdienst cruciale rol in ontstaan kapitalisme, vooral calvinisme
→EU protestantse overtuiging staat voor hard werken en veel geld verdienen om opnieuw te
investeren
Ook vlak van sociale stratificatie verschillen Marx en Weber
