1. Preventie van Functieverlies
Kwetsbaarheid van ouderen: Proces van het opeenstapelen van lichamelijke , psychische
en sociale tekorten in het functioneren en dat zo de kans vergroot op negatieve
gezondheidsuitkomsten.
= Proactieve houding hebben, zo kan je ingrijpen in proces van kwetsbaarheid.
Vroegtijdig vaststellen en evidence-based interventies doen zijn hier belangrijk. Zo
voorkom je functieverlies , onnodige ZH-opnames , voortijdig naar WZC.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Waarom moet je functionele evaluatie in kaart brengen?
= Mogelijkheden en beperkingen van ADL en IADL bekijken.
- ADL= Uitkleden , Eten , Toilet , Transfer. (Belang van zelfredzaamheid)
- IADL= Boodschappen doen , Koken , Telefoneren. (Complexere activiteiten)
= Dit evalueren is nodig om de verandering op te volgen en negatieve uitkomsten voor te zijn.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Katz , BelRAI , IADL en Lawton en Brody SCHALEN toelichten.
- Katz-Schaal: Bevraagd waar de persoon hulp nodig heeft: Wassen, kleden,
verplaatsen, toilet, continentie en eten. Oriëntatie tijd en ruimte.
= Door de Verpleegkundige.
= Enkel de ADL. In WZC zijn er 5 zorgprofielen hieraan gelinkt, te weinig.
- BelRAI: Brengt zorgbehoefte in kaart, in complexere situaties. Het gaat over
Cognitief functioneren , communicatie en gezichtsvermogen, stemming en
gedrag.
= Algoritmen helpen voor de evaluatie en wetenschappelijk onderzoek helpt bij
kiezen van gepaste interventie.
= Eerst screenen, want volledige test duurt 45-90 minuten.
= Iedere bewoner dient volledig ingevulde versie te hebben binnenkort en
nieuwe bewoners binnen de maand na opname!
- IADL- Schaal van Lawton en Brody: Beoordeelt bekwaamheid om
instrumentele activiteiten uit te voeren. Telefoneren , winkelen ,
voedselbereiding , huishouden, was , vervoer… (Computer).
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Wat is Comprehensive Geriatric Assessment? (CGA)
= Multidisciplinair onderzoek: Onderzoekt multipele problemen van ouderen om zo tot een
individueel zorgplan te komen. Vooral lichamelijke en psychosociale mogelijkheden toetsen.
Belangrijkste doel: Opsporen van problemen die op dat punt bedreiging vormen.
1. Opsporen van zorgvragers met kwetsbare gezondheidstoestand.
2. Evalueren van gedetecteerde persoon.
3. Uitvoeren van aanbevelingen die uit evaluatie blijken.
= Niet voor terminaal zieke of lijden aan vergevorderde dementie, Liefst leeftijd + ziekte...
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Hoe draagt Klinisch redeneren en CGA bij tot ondersteunen ouderen?
= Klinisch redeneren: Continu gegevensverzameling en analyse.
Je moet hiervoor kennis hebben van wat normaal is en wat abnormaal. Hierbij ondersteunt het
CGA ons. Vaak functieverlies gezien als normaal verouderingsproces, is niet het geval!
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Waarom functieverlies tijdens ZH-opname opsporen?
= Preventie is nodig bij opname, tijdens opname en na ontslag!
= Centrale rol. Inschatten of iemand verhoogd risico heeft. Belangrijk om zorgontvanger
specifieke zorg aan te bieden.
1. Pre-Existente factoren: Leeftijd , problemen mobiliteit , cognitieve stoornissen.
2. Omgevingsfactoren: ZH is een nieuwe omgeving
3. Factoren na zh ontslag: Ontslagplanning en Nazorg.
, 4. Delier
= Kenmerken zijn opgesteld door DSM-5.
A) Bewustzijnsstoornis met verminderde aandacht
- Bewustzijnsstoornis: Geen gepaste reactie op omgeving met verhoogd of een
verlaagde bewustzijn. (Hyperactief - Hypoactief).
- Verminderde aandacht: Verstoorde aandacht + concentratie, vlug afgeleid,
communicatie moeilijk.
B) Acuut ontstaan en fluctuerend verloop
- Acuut: Binnen een paar uur tot maximaal een paar dagen.
- Fluctuerend: Verstoord bewustzijn afgewisseld met heldere momenten.Typisch
C) Verandering in cognitieve functies
- Geheugen: Kortetermijngeheugen
- Desoriëntatie: Tijd , Plaats en Persoon
- Taalstoornis: Woorden niet samenhangend , spraak is ongeorganiseerd.
- Waarnemingsstoornissen: Illusie , Hallucinatie , Waan of Angst.
D) Geen link met andere neurocognitieve stoornissen: Dementie , Depressie of
Psychose
E) Lichamelijke stoornis:
a) Oorzaak Delier:
i) Lichamelijke aandoening: UWI, Pneumonie
ii) Intoxicatie: Alcohol
iii) Onttrekking van een middel: Alcohol
iv) Gebruik middelen: Medicatie
v) Blootstelling gif
vi) Combinatie bovenstaande.
b) ECHTE OORZAAK:
i) Concrete oorzaak onbekend:
(1) Neurotransmitters: Acetylcholine , Dopamine
(2) Cytokines: Infecties
(3) Cortisol: Stress
c) Bijkomende zaken: (Symptomen)
i) Stoornis in slaap-waak Cyclus
ii) Emotionele Labiliteit
iii) Incontinent , Tachycardie , Overmatig transpireren
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Soorten Delier uitingsvormen:
- Hyperactief Delier: Verhoogde bewustzijn , psychomotore onrust , zeer alert en
waakzaam , snel afgeleid , labiele gemoedstoestand , prikkelbare gedrag , agitatie en
agressie , visuele hallucinaties en parameters.
- Hypoactief Delier: Minder alert , afwezige indruk , onverschillig voor omgeving ,
lethargisch (slaperig maar wakker zijn) , meestal geen waarnemingsstoornis.
= Moeilijke Herkenning! Vaak te laat ontdekt
= Bij Afwezig zijn , oppervlakkige ademhaling en hartslag en Hypothens aan
delier.
- Gemengde vorm: Schommeling tussen verhoogde status en verlaagde status. Denk
niet te snel dat het verbeterd door swith in Delier vorm.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kwetsbaarheid van ouderen: Proces van het opeenstapelen van lichamelijke , psychische
en sociale tekorten in het functioneren en dat zo de kans vergroot op negatieve
gezondheidsuitkomsten.
= Proactieve houding hebben, zo kan je ingrijpen in proces van kwetsbaarheid.
Vroegtijdig vaststellen en evidence-based interventies doen zijn hier belangrijk. Zo
voorkom je functieverlies , onnodige ZH-opnames , voortijdig naar WZC.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Waarom moet je functionele evaluatie in kaart brengen?
= Mogelijkheden en beperkingen van ADL en IADL bekijken.
- ADL= Uitkleden , Eten , Toilet , Transfer. (Belang van zelfredzaamheid)
- IADL= Boodschappen doen , Koken , Telefoneren. (Complexere activiteiten)
= Dit evalueren is nodig om de verandering op te volgen en negatieve uitkomsten voor te zijn.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Katz , BelRAI , IADL en Lawton en Brody SCHALEN toelichten.
- Katz-Schaal: Bevraagd waar de persoon hulp nodig heeft: Wassen, kleden,
verplaatsen, toilet, continentie en eten. Oriëntatie tijd en ruimte.
= Door de Verpleegkundige.
= Enkel de ADL. In WZC zijn er 5 zorgprofielen hieraan gelinkt, te weinig.
- BelRAI: Brengt zorgbehoefte in kaart, in complexere situaties. Het gaat over
Cognitief functioneren , communicatie en gezichtsvermogen, stemming en
gedrag.
= Algoritmen helpen voor de evaluatie en wetenschappelijk onderzoek helpt bij
kiezen van gepaste interventie.
= Eerst screenen, want volledige test duurt 45-90 minuten.
= Iedere bewoner dient volledig ingevulde versie te hebben binnenkort en
nieuwe bewoners binnen de maand na opname!
- IADL- Schaal van Lawton en Brody: Beoordeelt bekwaamheid om
instrumentele activiteiten uit te voeren. Telefoneren , winkelen ,
voedselbereiding , huishouden, was , vervoer… (Computer).
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Wat is Comprehensive Geriatric Assessment? (CGA)
= Multidisciplinair onderzoek: Onderzoekt multipele problemen van ouderen om zo tot een
individueel zorgplan te komen. Vooral lichamelijke en psychosociale mogelijkheden toetsen.
Belangrijkste doel: Opsporen van problemen die op dat punt bedreiging vormen.
1. Opsporen van zorgvragers met kwetsbare gezondheidstoestand.
2. Evalueren van gedetecteerde persoon.
3. Uitvoeren van aanbevelingen die uit evaluatie blijken.
= Niet voor terminaal zieke of lijden aan vergevorderde dementie, Liefst leeftijd + ziekte...
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Hoe draagt Klinisch redeneren en CGA bij tot ondersteunen ouderen?
= Klinisch redeneren: Continu gegevensverzameling en analyse.
Je moet hiervoor kennis hebben van wat normaal is en wat abnormaal. Hierbij ondersteunt het
CGA ons. Vaak functieverlies gezien als normaal verouderingsproces, is niet het geval!
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Waarom functieverlies tijdens ZH-opname opsporen?
= Preventie is nodig bij opname, tijdens opname en na ontslag!
= Centrale rol. Inschatten of iemand verhoogd risico heeft. Belangrijk om zorgontvanger
specifieke zorg aan te bieden.
1. Pre-Existente factoren: Leeftijd , problemen mobiliteit , cognitieve stoornissen.
2. Omgevingsfactoren: ZH is een nieuwe omgeving
3. Factoren na zh ontslag: Ontslagplanning en Nazorg.
, 4. Delier
= Kenmerken zijn opgesteld door DSM-5.
A) Bewustzijnsstoornis met verminderde aandacht
- Bewustzijnsstoornis: Geen gepaste reactie op omgeving met verhoogd of een
verlaagde bewustzijn. (Hyperactief - Hypoactief).
- Verminderde aandacht: Verstoorde aandacht + concentratie, vlug afgeleid,
communicatie moeilijk.
B) Acuut ontstaan en fluctuerend verloop
- Acuut: Binnen een paar uur tot maximaal een paar dagen.
- Fluctuerend: Verstoord bewustzijn afgewisseld met heldere momenten.Typisch
C) Verandering in cognitieve functies
- Geheugen: Kortetermijngeheugen
- Desoriëntatie: Tijd , Plaats en Persoon
- Taalstoornis: Woorden niet samenhangend , spraak is ongeorganiseerd.
- Waarnemingsstoornissen: Illusie , Hallucinatie , Waan of Angst.
D) Geen link met andere neurocognitieve stoornissen: Dementie , Depressie of
Psychose
E) Lichamelijke stoornis:
a) Oorzaak Delier:
i) Lichamelijke aandoening: UWI, Pneumonie
ii) Intoxicatie: Alcohol
iii) Onttrekking van een middel: Alcohol
iv) Gebruik middelen: Medicatie
v) Blootstelling gif
vi) Combinatie bovenstaande.
b) ECHTE OORZAAK:
i) Concrete oorzaak onbekend:
(1) Neurotransmitters: Acetylcholine , Dopamine
(2) Cytokines: Infecties
(3) Cortisol: Stress
c) Bijkomende zaken: (Symptomen)
i) Stoornis in slaap-waak Cyclus
ii) Emotionele Labiliteit
iii) Incontinent , Tachycardie , Overmatig transpireren
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Soorten Delier uitingsvormen:
- Hyperactief Delier: Verhoogde bewustzijn , psychomotore onrust , zeer alert en
waakzaam , snel afgeleid , labiele gemoedstoestand , prikkelbare gedrag , agitatie en
agressie , visuele hallucinaties en parameters.
- Hypoactief Delier: Minder alert , afwezige indruk , onverschillig voor omgeving ,
lethargisch (slaperig maar wakker zijn) , meestal geen waarnemingsstoornis.
= Moeilijke Herkenning! Vaak te laat ontdekt
= Bij Afwezig zijn , oppervlakkige ademhaling en hartslag en Hypothens aan
delier.
- Gemengde vorm: Schommeling tussen verhoogde status en verlaagde status. Denk
niet te snel dat het verbeterd door swith in Delier vorm.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
