Samen sterk in geïntegreerde leerlingenbegeleiding. Een gids voor
onderwijsprofessionals
Inleiding
Leerlingenbegeleiding:
- Breed begrip
- Omvat tal van elementen
Deel 1: kaders en begrippen
Hoofdstuk 1: uitdagingen op het vlak van leerlingenbegeleiding
Leerlingenbegeleiding = geheel van preventieve en begeleidende maatregelen
vertrekt steeds vanuit het functioneren van de leerling op school
wil bijdragen aan het functioneren van de leerling in de schoolse en
maatschappelijke context
- 4 domeinen:
o Onderwijsloopbaan
o Leren en studeren
o Psychisch en sociaal functioneren
o Preventieve gezondheidszorg
➔ Moeten geïntegreerd en holistisch benaderd worden (acties of ondersteuning
omtrent het ene domein kunnen nooit los gezien worden van de andere domeinen)
➔ Deze 4 beïnvloeden elkaar; inzetten op het ene domein heeft dus ook een invloed op
de andere domeinen
- Kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding:
o Bevordert totale ontwikkeling van leerlingen
o Verhoogt welbevinden van leerlingen
o Voorkomt vroegtijdig schoolverlaten
o Creëert meer gelijke onderwijskansen
- Leerling staat steeds centraal
1
,Begeleiding van de onderwijsloopbaan:
- Continu
- Dynamisch
- Geïntegreerd
- Leer- en ontwikkelingsproces
- Start in de kleuterschool op 2,5 jaar
- Beoogt een leven lang leren
- Doel: elke leerling ondersteunen om voldoende zelfkennis te ontwikkelen en adequate
keuzes te leren maken op school en daarbuiten
- Leerling krijgt de kans om het onderwijs gekwalificeerd te verlaten naar eigen mogelijkheden
en interesse
Leren en studeren:
- Het leren van de leerling wordt geoptimaliseerd
- Focus op de ondersteuning en ontwikkeling van het leerproces bij leerlingen (indien nodig op
maat van de leerling)
- Ruimer dan enkel inzetten op het bijbrengen van leer- en studeervaardigheden → focus op
hele leerproces (hoe en waarom studeer ik); zichzelf als lerende begrijpen
- Scholen moeten leermoeilijkheden vroegtijdig en efficiënt opsporen!
Psychisch en sociaal functioneren:
- Welbevinden van leerlingen centraal
- Krachtige leeromgeving binnen een veilig, warm, uitdagend en verbindend schoolklimaat
- Psychisch en sociaal functioneren van leerlingen kan bedreigd worden…:
o Pesten
o Spijbelen
o Gedragsproblemen
o Emotionele problemen (faalangst, depressie…)
o Verslavingsproblemen
o Mishandeling
o …
➔ School moet welbevinden van de leerling bewaken, beschermen en bevorderen
waardoor leerling tot leren kan komen en zich kan ontwikkelen tot een veerkrachtige
volwassene
2
,Preventieve gezondheidszorg:
- Gezondheid, groei en ontwikkeling van leerlingen opvolgen, bevorderen en beschermen
- Beoogt risicofactoren, signalen en symptomen van gezondheids- en ontwikkelingsproblemen
vroegtijdig te detecteren
- Contacten met CLB
- Aanbieden van vaccinaties
- Nemen van preventieve maatregelen om de verspreiding van besmettelijke ziektes op school
tegen te gaan
- Stimuleren van een gezonde en veilige levensstijl
Er dienen telkens zowel preventieve als curatieve (begeleidende, remediërende) maatregelen
genomen te worden:
- Preventieve maatregelen: gericht op doelbewust en systematisch voorkomen van een
probleem
- Curatieve maatregelen: gericht op het verminderen van de negatieve gevolgen van of het
ongedaan maken van een probleem
! In de vernieuwde eindtermen, waarvoor een resultaatsverbintenis geldt, krijgen de verschillende
begeleidingsdomeinen expliciet een plaats
3
, Model van geïntegreerde leerlingenbegeleiding:
- ALLE leraren zijn erbij betrokken
- ALLE leraren integreren die begeleiding in hun pedagogische aanpak
- “Whole-school approach” = alle aspecten binnen een school dragen bij aan de
leeruitkomsten en het welbevinden van leerlingen
- Cruciale kenmerken van het model:
o Het vertrekt van een duidelijke en door het schoolteam gedragen visie op
leerlingenbegeleiding
o Directie heeft ondersteunende rol bij de uitbouw en de implementatie
o Ondersteunende structuren en concrete procedures op school
o Schoolinterne samenwerking
o Samenwerking met ouders
o Samenwerking met externen
o Aandacht voor professionalisering van het schoolteam op vlak van
leerlingenbegeleiding
o Samenwerking met de leerling
- Leraren: centrale rol als begeleiders op de eerste lijn
spilfiguren in het verstrekken van ondersteuning in de klas (zonder dat ze er
alleen voor staan!)
Spinnenwebmodel:
(1) Duidelijke visie op
leerlingenbegeleiding
(8) Professionalisering (2) Ondersteunende rol van
van het schoolteam directie
(7) Samenwerking Ondersteuning van (3) Ondersteunende
met externen leerlingen (met SOB) structuren en procedures
binnen school
(6) Samenwerking met (4) Schoolinterne
leerlingen samenwerking
(5) Samenwerking
met ouders
! Wanneer 1 pijler niet meegenomen wordt, verzwakt het hele web
4
onderwijsprofessionals
Inleiding
Leerlingenbegeleiding:
- Breed begrip
- Omvat tal van elementen
Deel 1: kaders en begrippen
Hoofdstuk 1: uitdagingen op het vlak van leerlingenbegeleiding
Leerlingenbegeleiding = geheel van preventieve en begeleidende maatregelen
vertrekt steeds vanuit het functioneren van de leerling op school
wil bijdragen aan het functioneren van de leerling in de schoolse en
maatschappelijke context
- 4 domeinen:
o Onderwijsloopbaan
o Leren en studeren
o Psychisch en sociaal functioneren
o Preventieve gezondheidszorg
➔ Moeten geïntegreerd en holistisch benaderd worden (acties of ondersteuning
omtrent het ene domein kunnen nooit los gezien worden van de andere domeinen)
➔ Deze 4 beïnvloeden elkaar; inzetten op het ene domein heeft dus ook een invloed op
de andere domeinen
- Kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding:
o Bevordert totale ontwikkeling van leerlingen
o Verhoogt welbevinden van leerlingen
o Voorkomt vroegtijdig schoolverlaten
o Creëert meer gelijke onderwijskansen
- Leerling staat steeds centraal
1
,Begeleiding van de onderwijsloopbaan:
- Continu
- Dynamisch
- Geïntegreerd
- Leer- en ontwikkelingsproces
- Start in de kleuterschool op 2,5 jaar
- Beoogt een leven lang leren
- Doel: elke leerling ondersteunen om voldoende zelfkennis te ontwikkelen en adequate
keuzes te leren maken op school en daarbuiten
- Leerling krijgt de kans om het onderwijs gekwalificeerd te verlaten naar eigen mogelijkheden
en interesse
Leren en studeren:
- Het leren van de leerling wordt geoptimaliseerd
- Focus op de ondersteuning en ontwikkeling van het leerproces bij leerlingen (indien nodig op
maat van de leerling)
- Ruimer dan enkel inzetten op het bijbrengen van leer- en studeervaardigheden → focus op
hele leerproces (hoe en waarom studeer ik); zichzelf als lerende begrijpen
- Scholen moeten leermoeilijkheden vroegtijdig en efficiënt opsporen!
Psychisch en sociaal functioneren:
- Welbevinden van leerlingen centraal
- Krachtige leeromgeving binnen een veilig, warm, uitdagend en verbindend schoolklimaat
- Psychisch en sociaal functioneren van leerlingen kan bedreigd worden…:
o Pesten
o Spijbelen
o Gedragsproblemen
o Emotionele problemen (faalangst, depressie…)
o Verslavingsproblemen
o Mishandeling
o …
➔ School moet welbevinden van de leerling bewaken, beschermen en bevorderen
waardoor leerling tot leren kan komen en zich kan ontwikkelen tot een veerkrachtige
volwassene
2
,Preventieve gezondheidszorg:
- Gezondheid, groei en ontwikkeling van leerlingen opvolgen, bevorderen en beschermen
- Beoogt risicofactoren, signalen en symptomen van gezondheids- en ontwikkelingsproblemen
vroegtijdig te detecteren
- Contacten met CLB
- Aanbieden van vaccinaties
- Nemen van preventieve maatregelen om de verspreiding van besmettelijke ziektes op school
tegen te gaan
- Stimuleren van een gezonde en veilige levensstijl
Er dienen telkens zowel preventieve als curatieve (begeleidende, remediërende) maatregelen
genomen te worden:
- Preventieve maatregelen: gericht op doelbewust en systematisch voorkomen van een
probleem
- Curatieve maatregelen: gericht op het verminderen van de negatieve gevolgen van of het
ongedaan maken van een probleem
! In de vernieuwde eindtermen, waarvoor een resultaatsverbintenis geldt, krijgen de verschillende
begeleidingsdomeinen expliciet een plaats
3
, Model van geïntegreerde leerlingenbegeleiding:
- ALLE leraren zijn erbij betrokken
- ALLE leraren integreren die begeleiding in hun pedagogische aanpak
- “Whole-school approach” = alle aspecten binnen een school dragen bij aan de
leeruitkomsten en het welbevinden van leerlingen
- Cruciale kenmerken van het model:
o Het vertrekt van een duidelijke en door het schoolteam gedragen visie op
leerlingenbegeleiding
o Directie heeft ondersteunende rol bij de uitbouw en de implementatie
o Ondersteunende structuren en concrete procedures op school
o Schoolinterne samenwerking
o Samenwerking met ouders
o Samenwerking met externen
o Aandacht voor professionalisering van het schoolteam op vlak van
leerlingenbegeleiding
o Samenwerking met de leerling
- Leraren: centrale rol als begeleiders op de eerste lijn
spilfiguren in het verstrekken van ondersteuning in de klas (zonder dat ze er
alleen voor staan!)
Spinnenwebmodel:
(1) Duidelijke visie op
leerlingenbegeleiding
(8) Professionalisering (2) Ondersteunende rol van
van het schoolteam directie
(7) Samenwerking Ondersteuning van (3) Ondersteunende
met externen leerlingen (met SOB) structuren en procedures
binnen school
(6) Samenwerking met (4) Schoolinterne
leerlingen samenwerking
(5) Samenwerking
met ouders
! Wanneer 1 pijler niet meegenomen wordt, verzwakt het hele web
4
