Samenvatting Begeleiden van Personen in Bijzondere Leefsituaties

Samenvatting Begeleiden van
Personen in een Bijzondere
Leefsituatie
 Inhoudsopgave
Orthopedagogie? Wat is dat?..........................................................................................................3
Hoofdstuk 1: Begrippenkader rond opvoeding en begeleiding........................................................4
Wat is opvoeden? Wat is begeleiden?.............................................................................................4
Opvoeden is met elkaar in relatie gaan...............................................................................5
Opvoeden is elkaar wederzijds beïnvloeden.......................................................................5
Opvoeden heeft een doel....................................................................................................6
Opvoeden is een positief klimaat scheppen........................................................................7
Opvoeden wordt beïnvloedt door de context.....................................................................9
Hoofdstuk 2: Bijzondere leef- of opvoedingssituaties....................................................................13
Opvoeden en begeleiden in bijzondere opvoedings- of leefsituaties.............................................13
Opvoedingsspanning:........................................................................................................13
Bijzondere opvoedings- of leefsituatie..............................................................................13
Orthopedagogische modellen........................................................................................................14
Jacobus F. Kok....................................................................................................................14
Het gezinspedagogisch kader............................................................................................20
Het ecologisch model........................................................................................................24
Hoofstuk 3: Methodisch werken met begeleidings- en ondersteuningsplannen...........................28
Begeleidings- of ondersteuningsplan.............................................................................................28
Diagnostische cyclus/beeldvormingscyclus en interventiecyclus/begeleidingscyclus....................29
Diagnostische cyclus = beeldvorming................................................................................29
Begeleidingscyclus = interventie........................................................................................32
Afsluiting, nazorg, follow up..............................................................................................34
Samenvatting.....................................................................................................................34
Hoofstuk 4: Ondersteuning van personen met een handicap........................................................35
Visie op personen met een handicap.............................................................................................35
Welke term kies je? Beperking of handicap?.....................................................................35
ICF-kader...........................................................................................................................36
Perspectief 2020............................................................................................................................37
Model van de concentrische cirkels...............................................................................................37
Vandaag.............................................................................................................................38


1

,Professionele zorg en ondersteuning voor personen met een handicap.......................................38
RTH....................................................................................................................................38
nRTH..................................................................................................................................39
Persoonsvolgende financiering (PVF).............................................................................................39
Basisondersteuningsbudget = BOB (trap 1).......................................................................39
Persoonsvolgend budget = PVB (trap 2)............................................................................40
Dienst ondersteuningsplan = DOP.....................................................................................40
Multidiscipinaire teams = MDT’s.......................................................................................41
Bijstandsorganisaties.........................................................................................................41
Het nieuwe ondersteuningslandschap in kaart..............................................................................41
Trap 1................................................................................................................................41
Trap 2................................................................................................................................41
Kritische bedenkingen....................................................................................................................41
Hoofdstuk 5: Hulp aan kwetsbare jongeren en gezinnen...............................................................42
Ecologisch uitgangspunt.................................................................................................................42
Visie op integrale jeugdhulp...........................................................................................................42
Vermaatschappelijken jeugdhulp = eigen kracht...............................................................43
Tijdige toegang tot jeugdhulp............................................................................................43
Hulpcontinuïteit waarborgen............................................................................................44
Op gepaste wijze omgaan met verontrusting...................................................................44
Voorzien in aanbod crisishulp............................................................................................45
Maximale participatie van minderjarige en gezin..............................................................45
De landkaart in de praktijk.............................................................................................................45
Rechtstreeks......................................................................................................................46
Niet-rechtstreeks...............................................................................................................46




2

,  Orthopedagogie? Wat is dat?
 Taalkundige verklaring voor orthopedagogie:
o Ortho: op een goede manier / recht
o Pais: kinderen en jongeren
o Agogein: (bege)leiden, beïnvloeden, veranderen
 De opvoeding ‘recht’ zetten
 Is onvoldoende als definitie
 Orthopedagogie volgens de UGent:
o De studie van methodische, integratieve, ethische en betekenisvolle sociale
interacties en ondersteuning in opvoedkundige situaties die als problematisch
ervaren worden, met als doel de leefsituaties, de kwaliteit van leven en de
participatie in de maatschappij van alle betrokkenen te verbeteren, en dit door
wetenschappelijk onderbouwde kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden.
 Veel ruimer!
 Werken als orthopedagogisch begeleider =
o Samen zinvol handelen;
o In bijzondere levens-of opvoedingssituaties;
o Om zoveel mogelijk zelf vorm te geven aan het leven dat zij wensen;
o Op een planmatige en methodische manier
 Orthopedagogische begeleiden is …
o Samen zinvol handelen van begeleiders, personen, gezinnen en hun omgeving
o In bijzondere levens- of opvoedingssituaties
o Om zoveel mogelijk zelf vorm te geven aan het gewone leven dat zij wensen
o Op een planmatige en methodische manier




3

,  Hoofdstuk 1: Begrippenkader
rond opvoeding en begeleiding
 Wat is opvoeden? Wat is begeleiden?
 Opvoeden is voor iedereen anders maar toch hetzelfde
 Pedagogisch civil society
 ‘it takes a village to raise a child.’
 Gemeenschappelijke activiteiten
 Goede onderlinge betrokkenheid
 Formele en informele netwerken
 Opvoeden of begeleiden?
 Opvoeden ≠ begeleiden:
o Wel veel raakvlakken!
o Steunen, stimuleren, (bij-)sturen
 In deze cursus spreken we over:
o Opvoeden = kinderen en jongeren ondersteunen en stimuleren
o Begeleiden = volwassenen en ouderen ondersteunen, maar (bij)sturen kan ook
 Wat is opvoeden?
 Definities uit de pedagogiek:
o Martinus Jan Langeveld (Nederlandse pedagoog)
 Opvoeden = de omgang tussen volwassenen en kind = maakt mensen
mondig, zelfredzaam,…
o Jacobus Kok (Nederlandse pedagoog)
 Opvoeden = een klimaat creëren door met elkaar in relatie te gaan = biedt
groeikansen in zelfontplooiing
o Michel Vandenbroek (psycholoog; hoogddocent Ugent)
 Opvoeden = een socialisatieproces = wederzijdse beïnvloeding, ook door
context
o Walter Hellinckx (orthopedagoog KULeuven)
 Opvoeden = complex fenomeen door veelvuldige interacties
 DUS: Opvoeden is …
o Met elkaar in relatie gaan en een proces starten
o Elkaar wederzijds beïnvloeden: ouders en kinderen, cliënten en begeleiders leren van
elkaar
o Steeds met een doel: mondig worden, groeien, ontplooien, verantwoordelijkheid
opnemen
o Door de vele interacties een positief klimaat scheppen
o Beïnvloed door de context
(deze punten worden hieronder verder uitgelegd)

4