Gd aantekening 1 december 2021 – hs3 (in de toets week toets over hs3 + 4 en 5.2) (PO, antisemitisme tijdlijn)
Aantekening hs3 tussen hoop en vrees
- antisemitisme Jodenhaat
3,1 joden in het romeinse rijk
-rond het jaar 0 bezetten de romeinen Israël, eerst onder de naam Judea en later als Palestina.
-vrijheidsoorlog gevolg : in het jaar 70 werd de tempel verwoest, de tempel was toonaangevend voor het
jodendom > nieuwe vorm (samenkomst).
-in het jaar 132 kwam er opnieuw een opstand de joodse religie werd verboden door de romeinse keizer
- na de verwoesting van de tempel, kwam er meer nadruk te liggen op de synagoge. De priesters waren nu niet
meer leidinggevend binnen het jodendom, de rabbijnen werden steeds belangrijker.
-vanaf het moment dat de verovering plaats vind, zijn de joden overal en altijd een minderheid. dit `anders-zijn’
maakte de joden tot een kwetsbare groep. (diaspora= uitzaaiing/verstrooiing)
-in het jaar 312 word de romeinse keizer : Constantijn de grote christelijk
in 380 werd het christendom een staatsgodsdienst later werden alle andere godsdiensten verboden
-joden kregen het steeds zwaarder, ze werden uitgesloten van bestuurlijke functies.
de joden waren schuldig voor de dood van jezus, ze noemden de joden `christusmoordenaars’ > vervangingsleer.
- vervangingsleer = religieus motief, christenen waren het nieuwe `volk van god’.
3,2 Jodenvervolging in de middeleeuwen (500-1500) /(0-1500)
-de vervangingsleer bleef de hele middeleeuwen door , door de kerk verkondigd worden.
-koningen en keizers steunden de kerk, ze gaven de joden een keus (Spanje) :
1 om zich verplicht te bekeren door het christendom, of 2 om joden te verbannen uit een land
-ook werd het voor joden verboden om grond te hebben, ze mochten zich niet aansluiten bij een gilde.
gevolg: sommige joden gingen in de (geld) handel
-economisch motief, joden werden succesvol in de (geld) handel, dit kwam door de diaspora (ze konden handelen
met veel verschillende joden over de hele wereld). Dit wekte jaloezie op bij de plaatselijke leiders en de gewone
burgers. Bewering = `joden proberen de wereld economisch te overheersen’.
8-12-2021 aantekening.
joden in islamitisch Spanje:
-in de middeleeuwen was Spanje grotendeels Islamitisch (jaar 711)
-joden hadden grote maten van vrijheid bloei joodse cultuur (voorbeeld= Maimonides 1138-1204)
-verandering 12e eeuw: nieuwe islamitische heersers > verbod op synagogen etc.
christendom heroverd Spanje (1492) > bekering of vertrekken.
Jodenvervolging in de middeleeuwen :
-kruistochten (1095), doel : het heilige land en de stad Jeruzalem bevrijden. Gerucht: joden werken samen met de
moslims.
-kwaadaardig volksgeloof, anti-Joodse beschuldigingen: 1 bloedritueel, 2 stelen van de hostie.
-de pest (1347), onder de joden stierven minder mensen aan de `zwarte dood’ > zondebokken
(reinigingsvoorschriften daardoor minder ziek).
bloeiend joods leven in Oost-Europa:
-in polen en Litouwen veel vrijheid = eigen bestuur, onderwijs, godsdienst en rechtspraak.
er ontstond een nieuwe taal (joods), Jiddisch (mengeling van Duits en Hebreeuws). Ook ontstond er een nieuwe
joodse stroming : chassidisme, nadruk op gebed, religieus gevoel en eenvoud.
-aan het eind van de 17e eeuw komt er een einde aan de bloeiperiode. Veel joden vluchten omdat het niet meer
veilig was om te blijven.
3,3 joden in Nederland
-15e eeuw : vanuit portugal vluchten er veel Joden naar Nederland. Dit was erg handig vanwege hun ervaring in
de internationale handel. Serfardische joden (spanje/portugal), voorbeeld: spinoza.
-17e eeuw : vanuit oost-europa vluchten er veel Joden naar Nederland. Askenazische joden (midden en ooost
europa). Nederland : veel verdraagzaamheid voor joden.
Aantekening hs3 tussen hoop en vrees
- antisemitisme Jodenhaat
3,1 joden in het romeinse rijk
-rond het jaar 0 bezetten de romeinen Israël, eerst onder de naam Judea en later als Palestina.
-vrijheidsoorlog gevolg : in het jaar 70 werd de tempel verwoest, de tempel was toonaangevend voor het
jodendom > nieuwe vorm (samenkomst).
-in het jaar 132 kwam er opnieuw een opstand de joodse religie werd verboden door de romeinse keizer
- na de verwoesting van de tempel, kwam er meer nadruk te liggen op de synagoge. De priesters waren nu niet
meer leidinggevend binnen het jodendom, de rabbijnen werden steeds belangrijker.
-vanaf het moment dat de verovering plaats vind, zijn de joden overal en altijd een minderheid. dit `anders-zijn’
maakte de joden tot een kwetsbare groep. (diaspora= uitzaaiing/verstrooiing)
-in het jaar 312 word de romeinse keizer : Constantijn de grote christelijk
in 380 werd het christendom een staatsgodsdienst later werden alle andere godsdiensten verboden
-joden kregen het steeds zwaarder, ze werden uitgesloten van bestuurlijke functies.
de joden waren schuldig voor de dood van jezus, ze noemden de joden `christusmoordenaars’ > vervangingsleer.
- vervangingsleer = religieus motief, christenen waren het nieuwe `volk van god’.
3,2 Jodenvervolging in de middeleeuwen (500-1500) /(0-1500)
-de vervangingsleer bleef de hele middeleeuwen door , door de kerk verkondigd worden.
-koningen en keizers steunden de kerk, ze gaven de joden een keus (Spanje) :
1 om zich verplicht te bekeren door het christendom, of 2 om joden te verbannen uit een land
-ook werd het voor joden verboden om grond te hebben, ze mochten zich niet aansluiten bij een gilde.
gevolg: sommige joden gingen in de (geld) handel
-economisch motief, joden werden succesvol in de (geld) handel, dit kwam door de diaspora (ze konden handelen
met veel verschillende joden over de hele wereld). Dit wekte jaloezie op bij de plaatselijke leiders en de gewone
burgers. Bewering = `joden proberen de wereld economisch te overheersen’.
8-12-2021 aantekening.
joden in islamitisch Spanje:
-in de middeleeuwen was Spanje grotendeels Islamitisch (jaar 711)
-joden hadden grote maten van vrijheid bloei joodse cultuur (voorbeeld= Maimonides 1138-1204)
-verandering 12e eeuw: nieuwe islamitische heersers > verbod op synagogen etc.
christendom heroverd Spanje (1492) > bekering of vertrekken.
Jodenvervolging in de middeleeuwen :
-kruistochten (1095), doel : het heilige land en de stad Jeruzalem bevrijden. Gerucht: joden werken samen met de
moslims.
-kwaadaardig volksgeloof, anti-Joodse beschuldigingen: 1 bloedritueel, 2 stelen van de hostie.
-de pest (1347), onder de joden stierven minder mensen aan de `zwarte dood’ > zondebokken
(reinigingsvoorschriften daardoor minder ziek).
bloeiend joods leven in Oost-Europa:
-in polen en Litouwen veel vrijheid = eigen bestuur, onderwijs, godsdienst en rechtspraak.
er ontstond een nieuwe taal (joods), Jiddisch (mengeling van Duits en Hebreeuws). Ook ontstond er een nieuwe
joodse stroming : chassidisme, nadruk op gebed, religieus gevoel en eenvoud.
-aan het eind van de 17e eeuw komt er een einde aan de bloeiperiode. Veel joden vluchten omdat het niet meer
veilig was om te blijven.
3,3 joden in Nederland
-15e eeuw : vanuit portugal vluchten er veel Joden naar Nederland. Dit was erg handig vanwege hun ervaring in
de internationale handel. Serfardische joden (spanje/portugal), voorbeeld: spinoza.
-17e eeuw : vanuit oost-europa vluchten er veel Joden naar Nederland. Askenazische joden (midden en ooost
europa). Nederland : veel verdraagzaamheid voor joden.
