Samenvatting Gezondheidspromotie 2e jaar

GEZONDHEIDSPROMOTIE
MAATSCHAPPELIJKE FACTOREN EN DETERMINANTEN VAN GEZONDHEID

- Welke factoren kunnen onze gezondheid (negatief) beïnvloeden?
- 4 grote categorieën
o Biologische factoren
▪ Etniciteit en afkomst
▪ Erfelijke factoren
▪ Geslacht
▪ Leeftijd
o Omgeving
▪ Socio-economische status
▪ Migratie
▪ Fysieke omgeving en milieu
▪ Werkomstandigheden
o Leefstijl
o Organisatie van de gezondheidszorg

BIOLOGISCHE FACTOREN

Etniciteit en afkomst

- De sterfte naar doodsoorzaak verschilt sterk per etnische groep
o Hartziekten: Europa en wereldwijd op de eerste plaats
o Hersenbloeding: Europa en wereldwijd op de tweede plaats
o Aids: wereldwijd vierde en Afrika eerste
o Longkanker: veel meer in Europa, dan in Afrika
- Hart- en bloedvatenziekten:
o Meer bij Europeanen, minder bij Aziaten
▪ Leefwijze en voedingsgewoonten
- Diabetes
o Welvaartziekte → stijgend aantal suikerzieken in zwart Afrika en India na de industrialisering
▪ Genen van deze bewoners zijn niet ingesteld op deze calorierijke voeding

Erfelijke factoren

- Voorbeelden: atherosclerose, bepaalde kankers, chronische gewrichtsaandoeningen, …
- Maar: erfelijke voorbeschiktheid – uitlokkende omgevingsfactoren

Geslacht

- Meest voorkomende aandoeningen bij vrouwen
o Osteoporose, migraine, mentale problemen, zelfmoordgedachten, borstkanker
- Bij de mannen
o SOA’s, prostaatproblemen, longkanker

Leeftijd

- Ouderen zijn vaker ziek, maar hebben minder last door medische technologie
- Het aantal ouderen met behoefte aan zorg, blijft stijgen

, - Veel voorkomende ziekten bij ouderen:
o Diabetes, CVA, COPD, hartziekten, astma, reuma, dementie, kanker, …
- Mentale gezondheid van ouderen
o Depressie, angstproblemen, slaapproblemen
▪ Oorzaak? → sociale gezondheid gaat meestal achteruit, minder sociale contacten

OMGEVING

Socio-economische status

- Gezondheid niet gelijk verdeeld
- Belangrijke verschillen in mortaliteit, morbiditeit en andere indicatoren van de volksgezondheid naar
gelang:
o Sociale klasse
o Opleidingsniveau
o Inkomensniveau
o Beroepscategorie
- Meer gezondheidsproblemen bij lagere sociale klasse
- Personen met een laag opleidingsniveau
o Vaker ontevreden over de gezondheid
o Meer chronische aandoeningen
o Meer co-morbiditeit
o Slechtere mentale gezondheid
o Meer arbeidsongeschikt
o Minder ingeënt
o Minder kennis over SOA’s
- Oorzaken
o Vaker een ongezonde leefstijl
o Meer risicogedrag
o Roken
o Minder groenten en fruit
o Meer suiker en wit brood
o Minder lichaamsbeweging
- Gedrag is ook de resultante van:
o De omgeving waarin we opgroeien
o De opvoeding die we meekrijgen, de middelen die een gezin heeft
- Wat je eet hangt af van:
o Kennis van voeding + de mogelijkheden om iets te kopen en te bereiden
- Uitgaven voor gezondheidszorg worden vaker uitgesteld om financiële redenen
- Preventiecampagnes → kennis vergroten en attitudes veranderen
o Vaak niet aangepast aan laagste sociale klasse → weinig effect op hen
- Als mensen zich zorgen moeten maken over hun basisbehoeften, dan hebben ze gewoon minder
aandacht voor gezondheidsinformatie
- Bovendien:
o Beperktere kennissenkring
o Meer negatieve evaluatie van sociale contacten
o Meer negatieve inschatting van de steun waarop zij in geval van nood kunnen op rekenen
- → goed uitgebouwd netwerk heeft een impact op de gezondheid van mensen!

Migratie