H1: WAAROM SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK?
INLEIDING
• Iedereen gebruikt principes van wetenschappelijk onderzoek in dagelijks leven
o Bewust en onbewust
o Discussies, argumentatie, …
• Wetenschap bedrijven staat eigenlijk gelijk aan het toepassen van een set rigoureuze principes die je als
onderzoeker in staat stellen om tot geldige en betrouwbare kennis over de werkelijkheid te komen
• Methodologie = verwijst naar de wijze waarop het hele proces van wetenschapsbeoefening functioneert
o Houdt dus niet alleen de kennis en beheersing van methoden en technieken in.
o Gaat ook over hoe je theorieën hanteert, welke redeneringen steek houden,… over wat je kan
kennen en hoe kennis tot stand komt
o Breder dan wetenschap
• Onderzoek = Genereren van kennis door theorie (denken) en empirie (observeren) te verbinden
• De wijze van organisatie en financiering heeft gevolgen voor de wetenschappelijke output
ENKELE VOORBEELDEN
De opwarming van de aarde
• Al jarenlang op publieke en politieke agenda
• Beleidsmakers maken gebruik van de laatste wetenschappelijke studies om het debat met correcte informatie
te stofferen
• Verschillende docu’s met wetenschappelijk bewijs die andere uitkomsten hebben -> wetenschappelijke
kennis en werkelijkheid?
• Demarcatieprincipe: wetenschap moet falsifieerbare uitspraken moet produceren.
o = uitspraken aan de hand van waarnemingen op hun betrouwbaarheid kunnen worden onderzocht en
eventueel kunnen worden weerlegd.
The war against crime
• Broken windows theory = criminologische theorie ontwikkeld door Wilson&Kelling, 1982
• W&K verklaren dat crimineel handelen in bepaalde buurten een gevolg is van gebrek aan sociale normen en
controle om aan deze normen te conformeren
• Volgens hen moet je beginnen met kleine criminaliteit in buurten ( graffiti, bedelen, ..) aanpakken om zo te
vermijden dat die buurten verloederen, die grotere criminaliteit aantrekken
• Voormalig burgermeester van NY ( Giuliani ) trekt inspiratie uit theorie => criminaliteit daalt
• Rechtstreeks gevolg ( causaliteit ) of toeval?! -> al voor Giuliani een daling in criminaliteit
Causaliteit = het effect van oorzaak en gevolg
• Heeft drie voorwaarden:
o Aanwezigheid statistisch verband tussen gebeurtenis A ( beleid Guiliani ) en gebeurtenis B (
gedaalde criminaliteit )
o Gebeurtenis A moet voorafgaan aan gebeurtenis B
o Het statistische verband tussen gebeurtenis A en B mag niet te wijten zijn aan een derde gebeurtenis
C die dat verband teweeg brengt
Clash of civilisation
• Hypotheses sturen je percepties van de werkelijkheid
Polls bij verkiezingen: vertekend?
• Vertekening steekproeven
, o Non-respons: als je mensen die weigeren om deel te nemen gewoon negeert, ga je ervan uit dat ze
precies dezelfde kiesintenties vertonen als zij die de vragen hebben beantwoord.
o -> Fout: die mensen zijn meestal minder geïnteresseerd
• Geen melding van betrouwbaarheidsinterval = foutmarge niet opgenomen
De wetenschapper als boxer
• Participerend onderzoek en observerend onderzoek
Verband tussen game en agressie
• Mediaeffecten onderzoek:
o Discussies over precieze definities vb. “geweld”
o Met cross-sectioneel surveyonderzoek (vragenlijst) kan je geen causaliteit vaststellen
o Er wordt te weinig rekening gehouden met intermediaire variabelen die verband mediëren of
modereren.
o Op welke termijn bestuderen?
o Is het wel voldoende veralgemeenbaar naar echte wereld?
• Columbine High school massacre waren geweldadige videogames fanaten -> zogezegd reden
➢ Not-in-my-property syndroom
• Discriminatie
• Direct: een autochtone Belgen krijgt geen afspraak met huurbaas, Belgen wel
• Subtiel: wanneer huurbaas onnodige en bijkomende vragen stelt aan de autochtone belg
,DE WETENSCHAPPELIJKE AANPAK
Wetenschappelijke inzichten zijn gebaseerd op het toepassen van regels en procedures die de kwaliteit en
waarheidsgehalte van die inzichten maximaliseren. Regel en procedures hebben betrekking op:
• Bezitten van kennis en inzicht
• Toepassen van methoden en technieken om tot geldige kennis te komen
Onderliggende normen en waarden in wetenschappelijke gemeenschap
• Eerlijkheid, persoonlijke integriteit, kritische zin,…
• Niet volgen -> streng bestraft. Vb. Diederik Stapel
Methoden methodologie
• Methodologie = het hele proces van wetenschapsbeoefening: van de institutionele inbedding van wetenschap
over epistemologische veronderstellingen tot de werkelijke onderzoekspraktijken
o = Hoe aan onderzoek doen? -> logica
• Methoden = specifieke technieken gebruikt in wetenschappelijke onderzoeken om onderzoekseenheden te
selecteren, gegevens erover te verzamelen en deze te analyseren en tenslotte resultaten rapporteren
o Technieken procedures -> Hoe bevragen? Hoe conclusies trekken?
Alternatieve bronnen die niet betrouwbaar zijn
1) Persoonlijke ervaring
o Neiging over generaliseren of waargenomen verbanden door te trekken naar andere mensen of
situaties
o Selectieve observatie kleurt ook je waarnemingen (vb. je hebt het idee dat vrachtwagenchauffeurs
agressief zijn, dus dan ga je die wagens opmerken die voldoen aan die vooringenomenheid )
2) Populaire media
o Inzichten uit wetenschappelijk onderzoek worden gecombineerd met informatie zonder
wetenschappelijk statuut of soms gewoon ronduit fout, dit wordt op grote schaal verspreid
o Berichtgeving uit media kan selectief zijn en maar één aspect van een probleem benaderen
3) Ideologische overtuigingen
o Visies en ideeen ( zoals bv. Religie ) beïnvloeden of sturen de werkelijkheid
o Vb. ontstaan creationisme (=God heeft alles geschapen) die ingaat tegen Darwins evolutietheorie en
spreekt empirische waarnemingen tegen
o Vb. idee dat vrouwen ondergeschikt zijn
o Je ideologische vooringenomenheid beïnvloed je interpretaties van onderzoeksresultaten
WAT TE VERWACHTEN VAN METHODOLOGIE
Theorie
• Gebaseerd op empirische data of gegevens uit de werkelijkheid waarover die theorieën een uitspraak willen
doen.
• = coherende systemen van logische, consistente en onderling verbonden inzichten die gebruikt worden om
kennis over de werkelijkheid te organiseren.
• Verschillende niveau’s -> Hebben betrekking op het niveau van de analyse of theorie
o Micro= inter of individueel niveau,
o Macro =maatschappelijk niveau
o Meso zit ertussen bv. Een organisatie, sociale beweging, gemeenschap,..
Data/gegevens
• Dmv data uitmaken of theoretische inzichten overeenstemmen met de werkelijkheid of niet
• Sommige waarneembaar (geslacht) andere nood aan meetinstrumenten (IQ)
o Beide empirische data = zintuigelijke waarnemingen
• Kwantitatieve data VS kwalitatieve data
, H2: BOUWSTENEN EN SOORTEN SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
INLEIDING - SOCIAAL WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
• Doel =theoretische kennis opbouwen over de samenleving
o vb. wetenschapper Wacquant als boxer
• Eigenheid van wetenschappelijke kennis =voortdurende wisselwerking tussen theorie en empirie
• Sociaalwetenschappelijk onderzoek = de productie van geldige en betrouwbare kennis over de sociale
realiteit door het combineren van theorie en empirie, waarbij methodologische principes rigoureus worden
toegepast
o Niet zomaar “productie van kennis” (vb uit media of persoonlijke ervaringen NIET)
o (Een algemeen aanvaardbare definitie bestaat eigenlijk niet)
INLEIDING
• Iedereen gebruikt principes van wetenschappelijk onderzoek in dagelijks leven
o Bewust en onbewust
o Discussies, argumentatie, …
• Wetenschap bedrijven staat eigenlijk gelijk aan het toepassen van een set rigoureuze principes die je als
onderzoeker in staat stellen om tot geldige en betrouwbare kennis over de werkelijkheid te komen
• Methodologie = verwijst naar de wijze waarop het hele proces van wetenschapsbeoefening functioneert
o Houdt dus niet alleen de kennis en beheersing van methoden en technieken in.
o Gaat ook over hoe je theorieën hanteert, welke redeneringen steek houden,… over wat je kan
kennen en hoe kennis tot stand komt
o Breder dan wetenschap
• Onderzoek = Genereren van kennis door theorie (denken) en empirie (observeren) te verbinden
• De wijze van organisatie en financiering heeft gevolgen voor de wetenschappelijke output
ENKELE VOORBEELDEN
De opwarming van de aarde
• Al jarenlang op publieke en politieke agenda
• Beleidsmakers maken gebruik van de laatste wetenschappelijke studies om het debat met correcte informatie
te stofferen
• Verschillende docu’s met wetenschappelijk bewijs die andere uitkomsten hebben -> wetenschappelijke
kennis en werkelijkheid?
• Demarcatieprincipe: wetenschap moet falsifieerbare uitspraken moet produceren.
o = uitspraken aan de hand van waarnemingen op hun betrouwbaarheid kunnen worden onderzocht en
eventueel kunnen worden weerlegd.
The war against crime
• Broken windows theory = criminologische theorie ontwikkeld door Wilson&Kelling, 1982
• W&K verklaren dat crimineel handelen in bepaalde buurten een gevolg is van gebrek aan sociale normen en
controle om aan deze normen te conformeren
• Volgens hen moet je beginnen met kleine criminaliteit in buurten ( graffiti, bedelen, ..) aanpakken om zo te
vermijden dat die buurten verloederen, die grotere criminaliteit aantrekken
• Voormalig burgermeester van NY ( Giuliani ) trekt inspiratie uit theorie => criminaliteit daalt
• Rechtstreeks gevolg ( causaliteit ) of toeval?! -> al voor Giuliani een daling in criminaliteit
Causaliteit = het effect van oorzaak en gevolg
• Heeft drie voorwaarden:
o Aanwezigheid statistisch verband tussen gebeurtenis A ( beleid Guiliani ) en gebeurtenis B (
gedaalde criminaliteit )
o Gebeurtenis A moet voorafgaan aan gebeurtenis B
o Het statistische verband tussen gebeurtenis A en B mag niet te wijten zijn aan een derde gebeurtenis
C die dat verband teweeg brengt
Clash of civilisation
• Hypotheses sturen je percepties van de werkelijkheid
Polls bij verkiezingen: vertekend?
• Vertekening steekproeven
, o Non-respons: als je mensen die weigeren om deel te nemen gewoon negeert, ga je ervan uit dat ze
precies dezelfde kiesintenties vertonen als zij die de vragen hebben beantwoord.
o -> Fout: die mensen zijn meestal minder geïnteresseerd
• Geen melding van betrouwbaarheidsinterval = foutmarge niet opgenomen
De wetenschapper als boxer
• Participerend onderzoek en observerend onderzoek
Verband tussen game en agressie
• Mediaeffecten onderzoek:
o Discussies over precieze definities vb. “geweld”
o Met cross-sectioneel surveyonderzoek (vragenlijst) kan je geen causaliteit vaststellen
o Er wordt te weinig rekening gehouden met intermediaire variabelen die verband mediëren of
modereren.
o Op welke termijn bestuderen?
o Is het wel voldoende veralgemeenbaar naar echte wereld?
• Columbine High school massacre waren geweldadige videogames fanaten -> zogezegd reden
➢ Not-in-my-property syndroom
• Discriminatie
• Direct: een autochtone Belgen krijgt geen afspraak met huurbaas, Belgen wel
• Subtiel: wanneer huurbaas onnodige en bijkomende vragen stelt aan de autochtone belg
,DE WETENSCHAPPELIJKE AANPAK
Wetenschappelijke inzichten zijn gebaseerd op het toepassen van regels en procedures die de kwaliteit en
waarheidsgehalte van die inzichten maximaliseren. Regel en procedures hebben betrekking op:
• Bezitten van kennis en inzicht
• Toepassen van methoden en technieken om tot geldige kennis te komen
Onderliggende normen en waarden in wetenschappelijke gemeenschap
• Eerlijkheid, persoonlijke integriteit, kritische zin,…
• Niet volgen -> streng bestraft. Vb. Diederik Stapel
Methoden methodologie
• Methodologie = het hele proces van wetenschapsbeoefening: van de institutionele inbedding van wetenschap
over epistemologische veronderstellingen tot de werkelijke onderzoekspraktijken
o = Hoe aan onderzoek doen? -> logica
• Methoden = specifieke technieken gebruikt in wetenschappelijke onderzoeken om onderzoekseenheden te
selecteren, gegevens erover te verzamelen en deze te analyseren en tenslotte resultaten rapporteren
o Technieken procedures -> Hoe bevragen? Hoe conclusies trekken?
Alternatieve bronnen die niet betrouwbaar zijn
1) Persoonlijke ervaring
o Neiging over generaliseren of waargenomen verbanden door te trekken naar andere mensen of
situaties
o Selectieve observatie kleurt ook je waarnemingen (vb. je hebt het idee dat vrachtwagenchauffeurs
agressief zijn, dus dan ga je die wagens opmerken die voldoen aan die vooringenomenheid )
2) Populaire media
o Inzichten uit wetenschappelijk onderzoek worden gecombineerd met informatie zonder
wetenschappelijk statuut of soms gewoon ronduit fout, dit wordt op grote schaal verspreid
o Berichtgeving uit media kan selectief zijn en maar één aspect van een probleem benaderen
3) Ideologische overtuigingen
o Visies en ideeen ( zoals bv. Religie ) beïnvloeden of sturen de werkelijkheid
o Vb. ontstaan creationisme (=God heeft alles geschapen) die ingaat tegen Darwins evolutietheorie en
spreekt empirische waarnemingen tegen
o Vb. idee dat vrouwen ondergeschikt zijn
o Je ideologische vooringenomenheid beïnvloed je interpretaties van onderzoeksresultaten
WAT TE VERWACHTEN VAN METHODOLOGIE
Theorie
• Gebaseerd op empirische data of gegevens uit de werkelijkheid waarover die theorieën een uitspraak willen
doen.
• = coherende systemen van logische, consistente en onderling verbonden inzichten die gebruikt worden om
kennis over de werkelijkheid te organiseren.
• Verschillende niveau’s -> Hebben betrekking op het niveau van de analyse of theorie
o Micro= inter of individueel niveau,
o Macro =maatschappelijk niveau
o Meso zit ertussen bv. Een organisatie, sociale beweging, gemeenschap,..
Data/gegevens
• Dmv data uitmaken of theoretische inzichten overeenstemmen met de werkelijkheid of niet
• Sommige waarneembaar (geslacht) andere nood aan meetinstrumenten (IQ)
o Beide empirische data = zintuigelijke waarnemingen
• Kwantitatieve data VS kwalitatieve data
, H2: BOUWSTENEN EN SOORTEN SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
INLEIDING - SOCIAAL WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
• Doel =theoretische kennis opbouwen over de samenleving
o vb. wetenschapper Wacquant als boxer
• Eigenheid van wetenschappelijke kennis =voortdurende wisselwerking tussen theorie en empirie
• Sociaalwetenschappelijk onderzoek = de productie van geldige en betrouwbare kennis over de sociale
realiteit door het combineren van theorie en empirie, waarbij methodologische principes rigoureus worden
toegepast
o Niet zomaar “productie van kennis” (vb uit media of persoonlijke ervaringen NIET)
o (Een algemeen aanvaardbare definitie bestaat eigenlijk niet)
