Lecture: Morele ontwikkeling.
Een definitie van moraliteit
Wanneer we spreken over moraliteit hebben we het altijd over het onderscheid maken
tussen goed en fout. Hierbij gaat het niet alleen over ideeën die we hebben over wat goed
en slecht is, maar ook over handelen op grond van dit onderscheid.
Hierbij spelen morele emoties zoals trots en schaamte een belangrijke rol
- Wanneer we slagen in onze aangeleerde normen en waren ervaren we een gevoel
van trots en wanneer we hierin niet in slagen ervaren we een gevoel van schaamte.
Bij morele ontwikkeling is het belangrijke de internalisering van normen en waarden.
- Internalisering is het mechanisme waardoor we het hele socialisatieproces kunnen
begrijpen en bestuderen.
Morele ontwikkeling kent drie belangrijke component:
1. Cognitieve component: ons besef en kennis van goed en fout en de manier (cognitieve
patronen) waarop we beslissen hoe we handelen.
2. Affectieve component: Ervaren gevoelens bij goed of slecht gedrag, onze morele
emoties spelen niet alleen een rol bij het vormen van het denken maar geven ook
motivatie voor het denken en doen.
3. Gedrag component: Feitelijk gedrag in het leven van alledag. Dus het daadwerkelijk
uitgevoerde gedrag na aanleiding van onze normen en waarden.
De morele ontwikkeling.
Morele ontwikkeling begint al heel vroeg: Een van de vroege mijlpalen is zelfherkenning
- Zelfherkenning is een vereiste om complexe zelfbewuste emoties te ontwikkelen en
dus ook cruciaal in het ontwikkelen van onze morele emoties zoals trots en schaamte
Mirror rouge test: Zelfherkenningstest voor jonge kinderen waarbij een stipje op de neus van
een kindje wordt gezet wanneer het kindje in spiegel kijkt en het stipje bij zichzelf probeert
weg te wegen laat dit een vermogen van zelfherkenning zien, hij weet dat het kindje in de
spiegel hijzelf is en probeert daarom het stipje weg te vegen omdat die deze niet herkent.
Er zijn verschillende visies over hoe morele ontwikkeling verloopt. Maar men is het eens dat
“Internalisatie” algemeen beschouwd wordt als het fundamentele mechanisme dat de
ontwikkeling naar morele rijpheid stuurt.
- Bij Internalisatie worden externe gedragscontrole (sturing van omgeving nodig)
omgezet naar interne gedragstandaarden (interne normen en waarden).
, De morele ontwikkeling kent 3 belangrijke theorieën: Piaget, kohlberg en Gilligan.
- Kohlberg was een leerling van piaget en Gilligan was een leerling van kohlberg
Morele ontwikkeling volgens Piaget.
Piaget heeft naast het ontwikkelen van zijn cognitieve theorie ook aandacht besteed aan de
ontwikkeling van morele ontwikkeling. Gebruikt daarbij 2 technieken:
Naturalistische observaties: Eerst begonnen met het observeren van zijn eigen zoons en
dochter en stelde ook allerlei vragen terwijl hij de kinderen observeerde zoals:
o Wat zijn de re gelegd? Wie heeft de regels bedacht? Kunnen de regels nog
worden veranderd? Etc.
Morele dillema’s: Na het vaststellen van het ontwikkelingsstadium (via manier 1) wordt
het kind ondervraagd na prestatie van moreel dilemma in een verhaalvorm. Het ging
hierbij niet zozeer om een goed antwoord maar om de argumenten die de kinderen
gaven in hun antwoord (redeneer patronen).
Hieruit volgende 3 verschillende stadia: De ontwikkeling van deze 3 stadia lopen parallel
met de 3 stadia van cognitieve ontwikkeling (pre-, concreet en formeel operationeel)
1. Pre-moreel stadium (± 2- 5 jaar): Kinderen tonen weinig interesse in regels (ze
knikkeren bijvoorbeeld niet om te winnen maar hebben puur plezier in het spel zelf).
o Hierin wordt dus vooral vanuit een egocentrisch perspectief geredeneerd
2. Moreel stadium (± 6 – 11 jaar): Respect voor regels zijn afkomstig vanuit
Autoriteitsfiguren (met name de ouders). De regels worden rigide toegepast,
veranderen niet en zijn absoluut geldig.
o Er is wel al besef van regels maar er is nog geen ruimte voor verandering.
Regels moeten strikt worden toegepast zoals ze zijn opgesteld. Loopt parallel
met het concreet operationeel stadium
3. Autonome stadium (± 11/ 12 jaar): Regels zijn arbitrair en met een meerderheid
vastgelegd (is dus een democratisch beginsel).
o Loopt parallel met het formeel operationeel stadium
Na het Autonome stadium houdt de theorie van Piaget op en heeft hij dit niet verder
uitgewerkt. Dit laat zien dat Hij zich vooral heeft gericht op de cognitieve ontwikkeling van
kinderen en moreel als soort bij product. Dit inspireerde wel andere om hierop verder te gaan
Morele ontwikkeling volgens Lawrence Kohlberg.
Leerling van Piaget, gaat verder waar hij is gestopt is het met de meeste denkbeelden van
Piaget eens. Zo heeft hij de onderzoeksstrategieën wel overgenomen. Maar heeft wel een
paar dingen (vooral de stadia) toegevoegd en aangepast aan de theorie.
Een definitie van moraliteit
Wanneer we spreken over moraliteit hebben we het altijd over het onderscheid maken
tussen goed en fout. Hierbij gaat het niet alleen over ideeën die we hebben over wat goed
en slecht is, maar ook over handelen op grond van dit onderscheid.
Hierbij spelen morele emoties zoals trots en schaamte een belangrijke rol
- Wanneer we slagen in onze aangeleerde normen en waren ervaren we een gevoel
van trots en wanneer we hierin niet in slagen ervaren we een gevoel van schaamte.
Bij morele ontwikkeling is het belangrijke de internalisering van normen en waarden.
- Internalisering is het mechanisme waardoor we het hele socialisatieproces kunnen
begrijpen en bestuderen.
Morele ontwikkeling kent drie belangrijke component:
1. Cognitieve component: ons besef en kennis van goed en fout en de manier (cognitieve
patronen) waarop we beslissen hoe we handelen.
2. Affectieve component: Ervaren gevoelens bij goed of slecht gedrag, onze morele
emoties spelen niet alleen een rol bij het vormen van het denken maar geven ook
motivatie voor het denken en doen.
3. Gedrag component: Feitelijk gedrag in het leven van alledag. Dus het daadwerkelijk
uitgevoerde gedrag na aanleiding van onze normen en waarden.
De morele ontwikkeling.
Morele ontwikkeling begint al heel vroeg: Een van de vroege mijlpalen is zelfherkenning
- Zelfherkenning is een vereiste om complexe zelfbewuste emoties te ontwikkelen en
dus ook cruciaal in het ontwikkelen van onze morele emoties zoals trots en schaamte
Mirror rouge test: Zelfherkenningstest voor jonge kinderen waarbij een stipje op de neus van
een kindje wordt gezet wanneer het kindje in spiegel kijkt en het stipje bij zichzelf probeert
weg te wegen laat dit een vermogen van zelfherkenning zien, hij weet dat het kindje in de
spiegel hijzelf is en probeert daarom het stipje weg te vegen omdat die deze niet herkent.
Er zijn verschillende visies over hoe morele ontwikkeling verloopt. Maar men is het eens dat
“Internalisatie” algemeen beschouwd wordt als het fundamentele mechanisme dat de
ontwikkeling naar morele rijpheid stuurt.
- Bij Internalisatie worden externe gedragscontrole (sturing van omgeving nodig)
omgezet naar interne gedragstandaarden (interne normen en waarden).
, De morele ontwikkeling kent 3 belangrijke theorieën: Piaget, kohlberg en Gilligan.
- Kohlberg was een leerling van piaget en Gilligan was een leerling van kohlberg
Morele ontwikkeling volgens Piaget.
Piaget heeft naast het ontwikkelen van zijn cognitieve theorie ook aandacht besteed aan de
ontwikkeling van morele ontwikkeling. Gebruikt daarbij 2 technieken:
Naturalistische observaties: Eerst begonnen met het observeren van zijn eigen zoons en
dochter en stelde ook allerlei vragen terwijl hij de kinderen observeerde zoals:
o Wat zijn de re gelegd? Wie heeft de regels bedacht? Kunnen de regels nog
worden veranderd? Etc.
Morele dillema’s: Na het vaststellen van het ontwikkelingsstadium (via manier 1) wordt
het kind ondervraagd na prestatie van moreel dilemma in een verhaalvorm. Het ging
hierbij niet zozeer om een goed antwoord maar om de argumenten die de kinderen
gaven in hun antwoord (redeneer patronen).
Hieruit volgende 3 verschillende stadia: De ontwikkeling van deze 3 stadia lopen parallel
met de 3 stadia van cognitieve ontwikkeling (pre-, concreet en formeel operationeel)
1. Pre-moreel stadium (± 2- 5 jaar): Kinderen tonen weinig interesse in regels (ze
knikkeren bijvoorbeeld niet om te winnen maar hebben puur plezier in het spel zelf).
o Hierin wordt dus vooral vanuit een egocentrisch perspectief geredeneerd
2. Moreel stadium (± 6 – 11 jaar): Respect voor regels zijn afkomstig vanuit
Autoriteitsfiguren (met name de ouders). De regels worden rigide toegepast,
veranderen niet en zijn absoluut geldig.
o Er is wel al besef van regels maar er is nog geen ruimte voor verandering.
Regels moeten strikt worden toegepast zoals ze zijn opgesteld. Loopt parallel
met het concreet operationeel stadium
3. Autonome stadium (± 11/ 12 jaar): Regels zijn arbitrair en met een meerderheid
vastgelegd (is dus een democratisch beginsel).
o Loopt parallel met het formeel operationeel stadium
Na het Autonome stadium houdt de theorie van Piaget op en heeft hij dit niet verder
uitgewerkt. Dit laat zien dat Hij zich vooral heeft gericht op de cognitieve ontwikkeling van
kinderen en moreel als soort bij product. Dit inspireerde wel andere om hierop verder te gaan
Morele ontwikkeling volgens Lawrence Kohlberg.
Leerling van Piaget, gaat verder waar hij is gestopt is het met de meeste denkbeelden van
Piaget eens. Zo heeft hij de onderzoeksstrategieën wel overgenomen. Maar heeft wel een
paar dingen (vooral de stadia) toegevoegd en aangepast aan de theorie.
