Samenvatting 1v: zorgthema 3 (wondzorg): Anatomie

Microbiologie
1. Inleiding
2. Bacteriën
1. Bouw van bacteriën
2. Classificatie van bacteriën
3. Metabolisme van bacteriën
3. Virussen
1. Morfologische kenmerken
2. Vermenigvuldiging van een virus
3. Afweer tegen virussen
4. Diagnose van virussen
4. Overdragen van micro-organismen
1. Definities
2. Besmettingscyclus
3. Ziekenhuisinfecties

Inleiding
Microbiologie is “overal” als verpleegkundige -> bloednamen, staalnamen, besmette patiënten

Microbiologie: bestudeert organismen die uitsluitend met een microscoop te zien zijn

2 stromingen microbiologie
1. Klassieke microbiologie: Voorkomen micro-organismen (m.o.) in de natuur, fysiologie en
voortplanting van m.o., invloed m.o. op mensen, enz.

2. Medische biologie: Studie van m.o. die de mens kunnen ziek maken en die voor de mens van
direct belang zijn (hier gaan wij op ingaan)

Indeling van micro-organismen
- Alle wezens bestaan uit cellen
 Grofweg twee soorten cellen
o Eukaryoten cellen
o Prokaryoten cellen

Eukaryoten cellen
- Alle cellen die een celkern bevatten -> bevat erfelijk materiaal (DNA, RNA)
- Bevatten celorganellen (ER, mitochondriën, lysosomen, Golgi-apparaat)
- Quasi alle planten, schimmels en dieren

Prokaryoten cellen
- Alle cellen die geen celkern bevatten
- Bevatten geen celorganellen (ER, mitochondriën, lysosomen, Golgi-apparaat)
- Rigide celwand – eenvoudige celstructuur
- Voorbeeld: bacteriën


Prokaryote Eukaryoten

, Kleine afmeting (1µm) Enkele micrometers (10-100 µm)

Geen celkern Celkern

Relatief “eenvoudige” celstructuur Complexe celstructuur

Geen organellen (ER, lysosomen, Golgi- Bevat gespecialiseerde organellen
apparaat, enz.)

DNA los in cytoplasma DNA zit in de celkern

Zeer complexe celwand Eenvoudige celwand



Bacteriën
 Meest succesvolle groep organismen op aarde – tot nog toe bijna alles overleefd:
dinosaurussen, ijstijden, overstromingen, enz.

Waarom zijn ze zo succesvol?
- Aanpassingsvermogen
 Nodig i.f.v. beschikbaarheid voedingsstoffen
 Ontwikkeling speciale structuren (zweepharen, enz.)
- Metabolisme - delingsvermogen

Bouw
Bestaat uit vijf delen
1. Kern
2. Cytoplasma
3. Cytoplasmamembraan
4. Celwand
5. Uitwendige structuren

Kern
- Bacterie bevat geen “echte” celkern
- Erfelijk materiaal “zweeft” rond in cytoplasma
- DNA is dubbeldradig circulair gewonden streng
- Regio die DNA bevat = nucleoïd
- Losse fragmenten DNA = plasmiden

Cytoplasma
- Betrekkelijk eenvoudig
- Bevat enzymen nodig voor afbraak en opbouw
- Rijk aan ribosomen
 Verschillend van menselijke ribosomen
 Herkenning voor antibiotica
- Bevat geen ER, mitochondriën

, Cytoplasmamembraan
- Fosfolipidendubbellaagstructuur
 Dubbele vetlaag + weerszijden eiwitlaag
- Geen sterolen (verstevigende functie)
- Complexe structuur  functies overnemen die bij eukaryoten door # celorganellen worden
vervuld
- Hoge osmotische waarde (inwendige druk)  nood aan sterke celwand

Functies
- Opname voedingsstoffen uit milieu
- Ademhaling cel
- Biosynthese (opbouw)


Celwand
- Geeft bacterie vorm en stevigheid
- Peptidoglycaan
 Lange suikerketens gekoppeld d.m.v. eiwitten
 Typerend voor bacteriën
o Doelwit voor antibiotica

Uitwendige structuren (die bacteriën ontwikkelen)
- Niet nodig om te overleven
- Kapsel
 Bescherming tegen externe bedreigingen (menselijke immuniteit)
 Belangrijke virulentiefactor
o Belet fagocytose door immuunstelsel
o Hoe snel we ziek kunnen worden van een MO
- Flagellen
 Zweepdraden
 Lange beweeglijke draden
 Schroefbeweging  voortbeweging
- Pili (fimbrae)
 Draadvormig – niet beweeglijk
 Laten vasthechting aan moleculen toe
 Virulentiefactor
o Beschermt tegen fagocytose
o Elke soort pili maakt ander antigeen aan
- Sporevorming
 Bij ongunstige levensomstandigheden: sporulatie
o Cryptobiotosich
o Geen metabole activiteit
 Herstel gunstige omstandigheden: ontwaken spore tot functionerende bacterie
(germinatie

Sporen
 Sporen resistent aan hitte, vrieskoude, straling, chemicaliën en droogte