AARDRIJKSKUNDE
Deel 1: Cartografie
1. De geografische coördinaten
1.1 Een grote cirkel op de aardbol
De vorm van de aarde lijkt het meest op die van een bol met een straal van 6371 km. In het echt
bedraagt de afstand van het middelpunt van de aarde tot de polen 6357 km en tot de evenaar 6378
km → de afstand van het middelpunt van de aarde tot de polen is 0,3% korter dan die tot de equator.
Een cirkel is de doorsnede van een vlak met een boloppervlak.
De grootst mogelijke cirkel op een boloppervlak ligt in een vlak dat gaat door het middelpunt van
deze bol. Zo’n cirkel is een grote cirkel.
→ Men kan oneindig veel vlakken door 1 punt leggen dus er zijn oneindig veel grote cirkels die men
op een bol kan tekenen.
Kleine cirkels zijn alle cirkels op een bol die gelegen zijn in een vlak dat niet door het middelpunt van
de bol gaat.
De zeemijl is de lengte van één boogminuut gemeten langsheen een grote cirkel op de aardbol.
→ 1 zeemijl = 1.852m
→ 1 kn = 1 zeemijl/h
De orthodromische afstand is de kortste afstand tussen tussen 2 plaatsen over het aardoppervlak
gemeten op de aardbol.
→ stemt overeen met de korste boog tussen beide plaatsen op een grote cirkel.
De orthodroom is de grote cirkel doorgeen de twee plaatsen (van de orthodromische afstand).
1.2 Meridianen en parallelcirkels
, De geografische polen zijn de plaatsen waar de rotaties van de aarde het aardoppervlak doorboort.
Een meridiaan is een halve grote cirkel op de aardbol die loopt van de geografische Noordpool tot de
geografische Zuidpool.
→ er kunnen op de aardbol oneindig veel meridianen getekend worden en door elke plaats loopt
slechts 1 meridiaan.
De meridiaan van een plaats geeft voor deze plaats de noord-zuidrichting aan en de ware
noordrichting.
De ware noordrichting is de richting waarin met moet bewegen om de geografische noordpool te
bereiken.
→ wanneer men zich dus noord- of zuidwaarts verplaatst, blijft men op dezelfde meridiaan.
De geografische richting of het geografisch azimut is de hoek die de kijk- of bewegingsrichting maakt
met de meridiaan waarop men zich bevindt.
→ men moet kijken of bewegen om een andere plaats op aarde te zien of te bereiken.
→ de geografische richting wordt gemeten in uurwijzerzin vanaf de ware noordrichting.
→ de geografische richting van de ware noordrichting is 0° of 360°, van het oosten 90°, van het
zuiden 180° en van het westen 270°.
Een loxodroom is een lijn op het aardoppervlak die alle meridianen snijdt onder eenzelfde hoek.
met een kompas is het makkelijker de loxodroom te volgen tussen vertrek- en aankomstplaats
dan de orthodroom.
een willekeurige orthodroom snijdt de meridianen immers onder verschillende hoeken.
Deel 1: Cartografie
1. De geografische coördinaten
1.1 Een grote cirkel op de aardbol
De vorm van de aarde lijkt het meest op die van een bol met een straal van 6371 km. In het echt
bedraagt de afstand van het middelpunt van de aarde tot de polen 6357 km en tot de evenaar 6378
km → de afstand van het middelpunt van de aarde tot de polen is 0,3% korter dan die tot de equator.
Een cirkel is de doorsnede van een vlak met een boloppervlak.
De grootst mogelijke cirkel op een boloppervlak ligt in een vlak dat gaat door het middelpunt van
deze bol. Zo’n cirkel is een grote cirkel.
→ Men kan oneindig veel vlakken door 1 punt leggen dus er zijn oneindig veel grote cirkels die men
op een bol kan tekenen.
Kleine cirkels zijn alle cirkels op een bol die gelegen zijn in een vlak dat niet door het middelpunt van
de bol gaat.
De zeemijl is de lengte van één boogminuut gemeten langsheen een grote cirkel op de aardbol.
→ 1 zeemijl = 1.852m
→ 1 kn = 1 zeemijl/h
De orthodromische afstand is de kortste afstand tussen tussen 2 plaatsen over het aardoppervlak
gemeten op de aardbol.
→ stemt overeen met de korste boog tussen beide plaatsen op een grote cirkel.
De orthodroom is de grote cirkel doorgeen de twee plaatsen (van de orthodromische afstand).
1.2 Meridianen en parallelcirkels
, De geografische polen zijn de plaatsen waar de rotaties van de aarde het aardoppervlak doorboort.
Een meridiaan is een halve grote cirkel op de aardbol die loopt van de geografische Noordpool tot de
geografische Zuidpool.
→ er kunnen op de aardbol oneindig veel meridianen getekend worden en door elke plaats loopt
slechts 1 meridiaan.
De meridiaan van een plaats geeft voor deze plaats de noord-zuidrichting aan en de ware
noordrichting.
De ware noordrichting is de richting waarin met moet bewegen om de geografische noordpool te
bereiken.
→ wanneer men zich dus noord- of zuidwaarts verplaatst, blijft men op dezelfde meridiaan.
De geografische richting of het geografisch azimut is de hoek die de kijk- of bewegingsrichting maakt
met de meridiaan waarop men zich bevindt.
→ men moet kijken of bewegen om een andere plaats op aarde te zien of te bereiken.
→ de geografische richting wordt gemeten in uurwijzerzin vanaf de ware noordrichting.
→ de geografische richting van de ware noordrichting is 0° of 360°, van het oosten 90°, van het
zuiden 180° en van het westen 270°.
Een loxodroom is een lijn op het aardoppervlak die alle meridianen snijdt onder eenzelfde hoek.
met een kompas is het makkelijker de loxodroom te volgen tussen vertrek- en aankomstplaats
dan de orthodroom.
een willekeurige orthodroom snijdt de meridianen immers onder verschillende hoeken.
