Hoofdstuk 10: Opwarming van de aarde
1. Waargenomen veranderingen
Om te kunnen spreken van klimaatveranderingen moeten de jaargegevens over een
periode van 30 jaar aan het veranderen zijn.
Gevolgen op fysisch / ecologisch vlak:
- De temperatuur neemt toe sinds de Industriële Revolutie. → met ongeveer 0,7°C gestegen.
- De neerslagverdeling verandert. Op sommige plaatsen wordt het natter, op andere droger.
Neerslagtoename in de tropen, neerslagafname in de subtropen
- Gletsjers trekken terug, zeespiegel stijgt, op Groenland smelt de ijskap steeds sterker af
door versnelde ijsvloei en in de Noordelijke IJszee daalt de hoeveelheid zee-ijs.
- Hittegolven, overstromingen komen vaker voor, dalende biodiversiteit
Gevolgen op economisch vlak:
- dalende voedselzekerheid / meer armoede, honger, migraties / stijgende kloof tussen Noord
en Zuid
Gevolgen op sociaal vlak:
- meer ziektes, sterfgevallen / meer conflicten tussen bevolkingsgroepen
2. Oorzaken
Het natuurlijk broeikaseffect
De broeikasgassen rond de aarde houden de warmte, die door de aarde terug wordt
weggekaatst, vast. Hierdoor heeft de aarde een leefbare gemiddelde temperatuur. Zonder de
natuurlijke aanwezigheid van deze gassen in de atmosfeer zou de gemiddelde temperatuur
33°C kouder zijn dan de huidige temperatuur. = -18°C
Het versterkt broeikaseffect
Nu komen er steeds meer broeikasgassen in de atmosfeer door de menselijke activiteiten. CO 2,
N2O, CH4 zijn sterk toegenomen. De toename is te verwijten aan de verbranding van fossiele
brandstoffen, de ontbossing, bosbranden door de mens, landbouw en uitstoot door transport.
Hierdoor wordt er nóg meer warmte vastgehouden, waardoor de temperatuur toeneemt.
Het versterkte broeikaseffect is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van het klimaat!
Doordat de bevolking toe neemt op de aarde, wordt het broeikaseffect alleen maar versterkt.
Terugkoppelingen in het klimaatsysteem
Forcering: een drijvende kracht voor klimaatverandering, zoals bv de uitstoot van CO 2 door
verbranding van fossiele brandstoffen.
Terugkoppeling: de effecten die de opwarming heeft op de aarde, die op hun beurt de temp
weer beïnvloeden.
BV positieve terugkoppelingen:
- ijsterugkoppeling: minder ijs → minder wit opp. → minder weerkaatsing
- waterdampterugkoppeling: warmere lucht → meer waterdamp (=broeikasgas)
- permafrostterugkoppeling: smelten permafrost → opgeslagen CH4 vrij
- oceaanterugkoppeling: oceaan warmer → minder CO2 opnemen → CO2 blijft in lucht
BV negatieve terugkoppelingen:
- fotosyntheseterugkoppeling: fotosynthese stijgt → CO2 in lucht daalt
3. Klimaatverandering in de toekomst
Voorbeelden om uitstoot te verminderen:
Windturbines, zonnepanelen, isolatie van gebouwen, zuinige wagens, …
OPLOSSINGEN:
Mitigatie = het reduceren van onze uitstoot
Adaptatie = onze infrastructuur aanpassen aan de gevolgen van de klimaatsverandering!
1. Waargenomen veranderingen
Om te kunnen spreken van klimaatveranderingen moeten de jaargegevens over een
periode van 30 jaar aan het veranderen zijn.
Gevolgen op fysisch / ecologisch vlak:
- De temperatuur neemt toe sinds de Industriële Revolutie. → met ongeveer 0,7°C gestegen.
- De neerslagverdeling verandert. Op sommige plaatsen wordt het natter, op andere droger.
Neerslagtoename in de tropen, neerslagafname in de subtropen
- Gletsjers trekken terug, zeespiegel stijgt, op Groenland smelt de ijskap steeds sterker af
door versnelde ijsvloei en in de Noordelijke IJszee daalt de hoeveelheid zee-ijs.
- Hittegolven, overstromingen komen vaker voor, dalende biodiversiteit
Gevolgen op economisch vlak:
- dalende voedselzekerheid / meer armoede, honger, migraties / stijgende kloof tussen Noord
en Zuid
Gevolgen op sociaal vlak:
- meer ziektes, sterfgevallen / meer conflicten tussen bevolkingsgroepen
2. Oorzaken
Het natuurlijk broeikaseffect
De broeikasgassen rond de aarde houden de warmte, die door de aarde terug wordt
weggekaatst, vast. Hierdoor heeft de aarde een leefbare gemiddelde temperatuur. Zonder de
natuurlijke aanwezigheid van deze gassen in de atmosfeer zou de gemiddelde temperatuur
33°C kouder zijn dan de huidige temperatuur. = -18°C
Het versterkt broeikaseffect
Nu komen er steeds meer broeikasgassen in de atmosfeer door de menselijke activiteiten. CO 2,
N2O, CH4 zijn sterk toegenomen. De toename is te verwijten aan de verbranding van fossiele
brandstoffen, de ontbossing, bosbranden door de mens, landbouw en uitstoot door transport.
Hierdoor wordt er nóg meer warmte vastgehouden, waardoor de temperatuur toeneemt.
Het versterkte broeikaseffect is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van het klimaat!
Doordat de bevolking toe neemt op de aarde, wordt het broeikaseffect alleen maar versterkt.
Terugkoppelingen in het klimaatsysteem
Forcering: een drijvende kracht voor klimaatverandering, zoals bv de uitstoot van CO 2 door
verbranding van fossiele brandstoffen.
Terugkoppeling: de effecten die de opwarming heeft op de aarde, die op hun beurt de temp
weer beïnvloeden.
BV positieve terugkoppelingen:
- ijsterugkoppeling: minder ijs → minder wit opp. → minder weerkaatsing
- waterdampterugkoppeling: warmere lucht → meer waterdamp (=broeikasgas)
- permafrostterugkoppeling: smelten permafrost → opgeslagen CH4 vrij
- oceaanterugkoppeling: oceaan warmer → minder CO2 opnemen → CO2 blijft in lucht
BV negatieve terugkoppelingen:
- fotosyntheseterugkoppeling: fotosynthese stijgt → CO2 in lucht daalt
3. Klimaatverandering in de toekomst
Voorbeelden om uitstoot te verminderen:
Windturbines, zonnepanelen, isolatie van gebouwen, zuinige wagens, …
OPLOSSINGEN:
Mitigatie = het reduceren van onze uitstoot
Adaptatie = onze infrastructuur aanpassen aan de gevolgen van de klimaatsverandering!
