Week 1
Hersenbloeding en herseninfarct
Hersenbloedingen (15%)
Subarachnoidale bloeding (5%): gevolg van een gebarsten aneurysma. Risicofactoren
voor een aneurysma zijn hoge bloeddruk en atherosclerose. Ook tussen hersenkwabben.
- Symptomen: plotselinge hoofd/nek pijn
- Aantonen: lumbaalpunctie, CT of MRI
- Behandeling: klem plaatsen of endovasculair (stent)
Subdurale bloeding (rechts): door een ongeval, kleine ankervene is gescheurd. Verloop
van druktoename is langzamer dan bij arteriële bloedingen.
- Symtpomen: sufheid, verwardheid, spraak en begripsstoornissen
Epidurale bloeding (links): ontstaat door een barst in de schedel veroorzaakt door een
trauma. Er komt vaak bloed van de a. meningea in de epidurale ruimte. Door de druk
van het bloed laat de dura mater los van de schedel en duwt het tegen de hersenen.
- Symptomen: eerst hoofdpijn, daarna bewustzijnsverlies
- Aantonen: CT laat een scherpe begrenzing zien.
Intracerebrale bloeding: bloeding in het hersenweefsel, vaak bij de a. cerebri media.
Zonder oorzaak: niet aantoonbaar, vaak bij ouderen met hypertensie.
- Symptomen: plotselinge zware hoofdpijn, zwakte, verlamming.
- Risicofactoren: hypertensie, vaatmalformaties,
Herseninfarct/TIA (80%)
Beroerte is een klinisch syndroom dat bestaat uit:
- Plots optredende symptomen
- Focaal cerebraal functieverlies (aan 1 kant)
- >24 uur
- Oorzaak heeft vasculaire origine
, Week 1
Corticaal infarct Wigvormige infarcten in stroomgebied van takken van
cerebrale/cerebellaire arteriën.
Veroorzaakt door trombo-embolieën uit carotis of vertebralis.
Lacunair infarct Kleine diepe infarcten van kleine perforerende bloedvaatjes in basale
kernen, thalamus, capsula interna of hersenstam.
Veroorzaakt door lipohyalinose, zelden door trombo-embolie.
Nooit corticale kenmerken: afasie apraxie ect. (hogere corticale functie)
Subcorticaal infarct Groot infarct in basale kernen en capsulaire regio.
Veroorzaakt door afsluiting hoofdstam van arterie.
Waterscheidingsinfarct Oppervlakkig in grensgebied van 2 grote cerebrale vaten of of
subcorticaal op de grens van diepe en oppervlakkige takken van a.
cerebri media.
Veroorzaakt door bloeddruk dalign (bijv. occlusie carotis).
DD: bloeding, tumor, migraine-aura, epileptie, hypoglykemie, conversie, hyperventilatie.
, Week 1
Bij een herseninfarct: 12% sterfte na 1 maand, 25% na 1 jaar. Nummer 2 doodsoorzaak.
Tussen de 2e en 4e dag treedt zwelling op van het infarct die een knelling kan
veroorzaken waardoor de patiënt komt te overlijden. Na de eerste week vormen infecties
zoals pneumonie vooral een bedreiging voor de patiënt.
Klinische verschijnselen
Hemiparese: helft van het lichaam krachtverlies (frontaal)
Hemianopsie: helft van gezichtsveld valt uit (occipitaal)
Tegen obstakels aanlopen, bord halfleeg, klokkijken.
Afasie: taalstoornis in linkse hemisfeer
Begrijpt taal maar kan het niet verwoorden: Broca, frontaal
Zegt niets of spreekt slechtst enkele woorden
Spreekt wartaal
Begrijpt gesproken taal niet: Wernicke, temporaal
Dysartrie: moeite met uitspreken, begrip is wel aanwezig.
Alexie: moeite met lezen
Agrafie: moeite met schrijven
Apraxie: handelingsstoornis (pariëtaal)
Antipraxie: geen nieuwe handelingen aan kunnen leren.
Hemisensorische uitval: helft uitval gevoel (pariëtaal)
Hemi-ataxie: coördinatiestoornis (cerebellair)
Retrograde amnesia: verlies van herinneringen voor het voorval
Anterograe amnesia: onvermogen om dingen te onthouden na het voorval.
Gedrag en persoonlijkheid: sneller moe, dingen vergeten, sneller bang, impulsief
gedrag, emotioneel en agressief, depressief, verwaarlozing van zichzelf.
Hoofdpijn: 20% van de patiënten, vooral bij vertebrale + corticale infarcten.
Misselijkheid en braken komt zelfden voor, in tegenstelling tot bloedingen.
Uitvalsverschijnselen per bloedvat
a. cerebri media - Halfzijdige zwakte of gevoelsstoornis arm en gelaat.
- Afasie bij dominante hemisfeer
- Dysartrie (door mondhoekparese)
a. cerebri anterior - Halfzijdige zwakte of gevoelsstoornis aan het been
- Balansstoornis
- Gedragsstoornis (frontaal), desorientatie (capsula interna)
a. cerebri posterior - Homonieme uitval gezichtsveld halfzijdig of kwadrant =hemianopsie
- Zelden zwakte of gevoelsstoornis
a. vertebralis/basilaris - Halfzijdige coördinatiestoornis aan kant van de laesie.
- Ischemie hersenstam: dubbelzien, slikstoornis, draaiduizeligheid.
- Uitval van hersenzenuwen aan 1 kant in combinatie met
hemiparese aan de andere kant.
- Infarct in medulla oblongata: pijnzinstoornis van homolaterale
gelaatshelft en contralaterale lichaamshelft.
Acute behandeling: met als doel reperfusie
- Trombolyse: START BINNEN HALF UUR MET SCANS INCL.
Plasmine door tPA (tissue plasminogen factor) omgezet naar plasminogeen
Plasmine kan fibrine oplossen. Trombolyse lijkt op tPA, 0.9 mg/kg gewicht.
o Contraindicaties: andere wonden, stollingsproblemen.
o Voorwaarden: tot 4,5 uur na ontstaan van klachten, geen bloeding op CT.
- Acetylsalicylzuur: kan bij elke patiënt met een herseninfarct, ook na 4.5 uur.
Acetylering van cyclo-oxygenase: remming van prostaglandine tromboxaan A2
- Intra-arteriële therapie (trombectomie): katheter vanuit lies verwijderd trombus.
De indicatie wordt bepaald met een CT-angiografie, de occlusie moet >50% zijn.
o Voorwaarden: tot 6 uur na ontstaan van klachten en afsluiting in een groot
bloedvat in de hersenen met bekende locatie, gespecialiseerd centrum.
- Chirurgische decompressie: druk verminderen door schedel te verwijderen.
Ischemische penumbra: bloedvat afgesloten, functieverlies, geen irreversibele schade.
Hersenbloeding en herseninfarct
Hersenbloedingen (15%)
Subarachnoidale bloeding (5%): gevolg van een gebarsten aneurysma. Risicofactoren
voor een aneurysma zijn hoge bloeddruk en atherosclerose. Ook tussen hersenkwabben.
- Symptomen: plotselinge hoofd/nek pijn
- Aantonen: lumbaalpunctie, CT of MRI
- Behandeling: klem plaatsen of endovasculair (stent)
Subdurale bloeding (rechts): door een ongeval, kleine ankervene is gescheurd. Verloop
van druktoename is langzamer dan bij arteriële bloedingen.
- Symtpomen: sufheid, verwardheid, spraak en begripsstoornissen
Epidurale bloeding (links): ontstaat door een barst in de schedel veroorzaakt door een
trauma. Er komt vaak bloed van de a. meningea in de epidurale ruimte. Door de druk
van het bloed laat de dura mater los van de schedel en duwt het tegen de hersenen.
- Symptomen: eerst hoofdpijn, daarna bewustzijnsverlies
- Aantonen: CT laat een scherpe begrenzing zien.
Intracerebrale bloeding: bloeding in het hersenweefsel, vaak bij de a. cerebri media.
Zonder oorzaak: niet aantoonbaar, vaak bij ouderen met hypertensie.
- Symptomen: plotselinge zware hoofdpijn, zwakte, verlamming.
- Risicofactoren: hypertensie, vaatmalformaties,
Herseninfarct/TIA (80%)
Beroerte is een klinisch syndroom dat bestaat uit:
- Plots optredende symptomen
- Focaal cerebraal functieverlies (aan 1 kant)
- >24 uur
- Oorzaak heeft vasculaire origine
, Week 1
Corticaal infarct Wigvormige infarcten in stroomgebied van takken van
cerebrale/cerebellaire arteriën.
Veroorzaakt door trombo-embolieën uit carotis of vertebralis.
Lacunair infarct Kleine diepe infarcten van kleine perforerende bloedvaatjes in basale
kernen, thalamus, capsula interna of hersenstam.
Veroorzaakt door lipohyalinose, zelden door trombo-embolie.
Nooit corticale kenmerken: afasie apraxie ect. (hogere corticale functie)
Subcorticaal infarct Groot infarct in basale kernen en capsulaire regio.
Veroorzaakt door afsluiting hoofdstam van arterie.
Waterscheidingsinfarct Oppervlakkig in grensgebied van 2 grote cerebrale vaten of of
subcorticaal op de grens van diepe en oppervlakkige takken van a.
cerebri media.
Veroorzaakt door bloeddruk dalign (bijv. occlusie carotis).
DD: bloeding, tumor, migraine-aura, epileptie, hypoglykemie, conversie, hyperventilatie.
, Week 1
Bij een herseninfarct: 12% sterfte na 1 maand, 25% na 1 jaar. Nummer 2 doodsoorzaak.
Tussen de 2e en 4e dag treedt zwelling op van het infarct die een knelling kan
veroorzaken waardoor de patiënt komt te overlijden. Na de eerste week vormen infecties
zoals pneumonie vooral een bedreiging voor de patiënt.
Klinische verschijnselen
Hemiparese: helft van het lichaam krachtverlies (frontaal)
Hemianopsie: helft van gezichtsveld valt uit (occipitaal)
Tegen obstakels aanlopen, bord halfleeg, klokkijken.
Afasie: taalstoornis in linkse hemisfeer
Begrijpt taal maar kan het niet verwoorden: Broca, frontaal
Zegt niets of spreekt slechtst enkele woorden
Spreekt wartaal
Begrijpt gesproken taal niet: Wernicke, temporaal
Dysartrie: moeite met uitspreken, begrip is wel aanwezig.
Alexie: moeite met lezen
Agrafie: moeite met schrijven
Apraxie: handelingsstoornis (pariëtaal)
Antipraxie: geen nieuwe handelingen aan kunnen leren.
Hemisensorische uitval: helft uitval gevoel (pariëtaal)
Hemi-ataxie: coördinatiestoornis (cerebellair)
Retrograde amnesia: verlies van herinneringen voor het voorval
Anterograe amnesia: onvermogen om dingen te onthouden na het voorval.
Gedrag en persoonlijkheid: sneller moe, dingen vergeten, sneller bang, impulsief
gedrag, emotioneel en agressief, depressief, verwaarlozing van zichzelf.
Hoofdpijn: 20% van de patiënten, vooral bij vertebrale + corticale infarcten.
Misselijkheid en braken komt zelfden voor, in tegenstelling tot bloedingen.
Uitvalsverschijnselen per bloedvat
a. cerebri media - Halfzijdige zwakte of gevoelsstoornis arm en gelaat.
- Afasie bij dominante hemisfeer
- Dysartrie (door mondhoekparese)
a. cerebri anterior - Halfzijdige zwakte of gevoelsstoornis aan het been
- Balansstoornis
- Gedragsstoornis (frontaal), desorientatie (capsula interna)
a. cerebri posterior - Homonieme uitval gezichtsveld halfzijdig of kwadrant =hemianopsie
- Zelden zwakte of gevoelsstoornis
a. vertebralis/basilaris - Halfzijdige coördinatiestoornis aan kant van de laesie.
- Ischemie hersenstam: dubbelzien, slikstoornis, draaiduizeligheid.
- Uitval van hersenzenuwen aan 1 kant in combinatie met
hemiparese aan de andere kant.
- Infarct in medulla oblongata: pijnzinstoornis van homolaterale
gelaatshelft en contralaterale lichaamshelft.
Acute behandeling: met als doel reperfusie
- Trombolyse: START BINNEN HALF UUR MET SCANS INCL.
Plasmine door tPA (tissue plasminogen factor) omgezet naar plasminogeen
Plasmine kan fibrine oplossen. Trombolyse lijkt op tPA, 0.9 mg/kg gewicht.
o Contraindicaties: andere wonden, stollingsproblemen.
o Voorwaarden: tot 4,5 uur na ontstaan van klachten, geen bloeding op CT.
- Acetylsalicylzuur: kan bij elke patiënt met een herseninfarct, ook na 4.5 uur.
Acetylering van cyclo-oxygenase: remming van prostaglandine tromboxaan A2
- Intra-arteriële therapie (trombectomie): katheter vanuit lies verwijderd trombus.
De indicatie wordt bepaald met een CT-angiografie, de occlusie moet >50% zijn.
o Voorwaarden: tot 6 uur na ontstaan van klachten en afsluiting in een groot
bloedvat in de hersenen met bekende locatie, gespecialiseerd centrum.
- Chirurgische decompressie: druk verminderen door schedel te verwijderen.
Ischemische penumbra: bloedvat afgesloten, functieverlies, geen irreversibele schade.
