Lize Dilen
Biologie van de mens ii
HISTOLOGISCHE, ANATOMISCHE EN FYSIOLOGISCHE TAAL
Histologie
Celbiologie of cytologie = studie v individuele cellen
→ cellen = functionele basiseenheden v menselijk lichaam
→ 200 ≠ celtypes; deze zijn tot weefsels georganiseerd
Histologie = onderzoek v bouw en bijzondere functies v weefsels
< histos < logos
= weefsel = studie of leer
→ weefsel = verzameling v gespecialiseerde cellen en celproducten die een beperkt #
functies vervullen
→ orgaan = opgebouwd uit min. 2 weefsels vb. maag epitheel, bindweefsel
4 weefseltypen:
o Epitheelweefsels
o Bindweefsels
o Spierweefsel
o Zenuwweefsel
Alle structuren in menselijk lichaam zijn opgebouwd uit ≠ combi’s v deze 4 weefsels
Algemene histologie: studie v cellen met eenzelfde functie in hun coöperatief verband (weefsel)
Bijzondere histologie: organen en stelsels
Cel → weefsel → orgaan ( ≥2 weefsels) → orgaansysteem/stelsel → organisme
Anatomie
Anatomie = studie v inwendige en uitwendige structuren en fysische relaties vh lichaam
= “opensnijden”
Systemische anatomie = ≠ orgaanstelsels behandeld
→ orgaanstelsel = groep organen die samen op gecoördineerde wijze functioneren
vb. spierstelsel, zenuwstelsel, spijsverteringsstelsel,…
Microscopische anatomie = studie v cellen (cytologie) en studie v weefsel (histologie)
Fysiologie
Fysiologie = leer vh “functioneren” vd anatomische structuren
→ moeilijker te bestuderen dan anatomie (complex) vb. hoe een organisme zijn
levensfunctie kn vervullen
→ veel specialisaties: celfysiologie, histofysiologie, pathologie,…
Anatomo – pathologisch labo
Histopathologisch onderzoek = goede kennis v systemische anatomische terminologie
Cytologisch onderzoek = onderzoek v lichaamsmateriaal op celniveau
, Lize Dilen
2 CARDIOVASCULAIR STELSEL
2.1 Inleiding
Bloedvatenstelsel en lymfevatenstelsel; nu bloedvaten
= inwendig transportnetwerk → (chemisch) uitwisselen voedingsstoffen, gassen en
afvalstoffen
= gesloten circuit
• Arteries met dikke, gespierde wanden vanuit hart → hoge druk
• Vertakken in capillairen in weefsels
• Over in venen (bloed terug nr hart) → lage druk
Belangrijkste actoren:
o Hart (centrale pomp)
o Netwerk v bloedvaten; arteries, venen en capillairen (buizensysteem)
o Bloed (circulerende vloeistof)
Opgebouwd uit:
o Grote bloedsomloop = systemische circulatie
→ opgehaalde zuurstof w over rest v lichaam verdeeld
o Kleine bloedsomloop = longcirculatie
→ dr longen → zuurstof ophalen
BLOED = weefsel
→ bindweefsel waarvan vloeibare matrix (= plasma) met ≠ bloedcellen;
o Rode bloedcellen = erytrocyten
o Witte bloedcellen = leukocyten
o Bloedplaatjes = trombocyten
→ pH = 7,35 – 7,45
2.2 Hart
2.2.1 Anatomie
Klopt 100.000 x per dag = 8000 L bloed per dag rondpompen
→ dr ritmisch samentrekken (=systole) en
uitzetten (= diastole) v spierweefsel
Ligging vh hart:
o Thorax, achter sternum, tss 2 longen
o Hartpunt wijst naar onder en rust op middenrif
= apex cordis = diafragma
Linkerkant gescheiden dr septum rechterkant
=sinister = dexter
, Lize Dilen
Bestaat uit 4 holten:
o 2 boezems of voorkamers
= atrium/atria
o 2 kamers
= ventrikels
o 2 hartoren → aanhangsels v boezems
= auriculae atriorum
• Linkerhartoortje
= auricula sinistra (buisvormig en smal)
• Rechterhartoortje
= auricula dextra
Doorbloeding vh hart:
Via vena cava inferior en vena cava superior → zuurstofarm stroomt rechter atrium binnen
= atrium dexter
Via tricuspidalisklep → bloed v atrium dexter nr rechter ventrikel → doorgepompt in longslagader
= valvula tricuspidalis = ventriculus dexter = truncus
pulmonalis
via pulmonalisklep
= valvula pulmonalis
Truncus pulmonalis → bloed komt terecht in longen
→ O2 opnemen en CO2 afgeven
Via 2 venen → bloed opnieuw in hart, in linker atrium
= atrium sinister
Via mitralisklep of bicuspidale klep stroomt bloed dr nr linker ventrikel
= valvula mitralis of valvula biculpidalis = ventriculus sinister
via aortaklep in aorta gepompt.
= valvula aortae
= belangrijkste arterie in lichaam → verdeelt zuurstofrijk bloed over hele lichaam
Vier hartkleppen w ingedeeld in 2 types:
o Atrioventriculaire (AV) kleppen = mitralis – en tricuspidalisklep
→ gesloten tijdens systole
→ open tijdens diastole om ventrikels te vullen
o Semilunaire of halvemaanvormige kleppen = aorta – en pulmonalisklep
→ open tijdens systole
→ gesloten tijdens diastole om terugstroming v bloed nr hart vanuit aorta of arteria
pulmonalis te voorkomen
Biologie van de mens ii
HISTOLOGISCHE, ANATOMISCHE EN FYSIOLOGISCHE TAAL
Histologie
Celbiologie of cytologie = studie v individuele cellen
→ cellen = functionele basiseenheden v menselijk lichaam
→ 200 ≠ celtypes; deze zijn tot weefsels georganiseerd
Histologie = onderzoek v bouw en bijzondere functies v weefsels
< histos < logos
= weefsel = studie of leer
→ weefsel = verzameling v gespecialiseerde cellen en celproducten die een beperkt #
functies vervullen
→ orgaan = opgebouwd uit min. 2 weefsels vb. maag epitheel, bindweefsel
4 weefseltypen:
o Epitheelweefsels
o Bindweefsels
o Spierweefsel
o Zenuwweefsel
Alle structuren in menselijk lichaam zijn opgebouwd uit ≠ combi’s v deze 4 weefsels
Algemene histologie: studie v cellen met eenzelfde functie in hun coöperatief verband (weefsel)
Bijzondere histologie: organen en stelsels
Cel → weefsel → orgaan ( ≥2 weefsels) → orgaansysteem/stelsel → organisme
Anatomie
Anatomie = studie v inwendige en uitwendige structuren en fysische relaties vh lichaam
= “opensnijden”
Systemische anatomie = ≠ orgaanstelsels behandeld
→ orgaanstelsel = groep organen die samen op gecoördineerde wijze functioneren
vb. spierstelsel, zenuwstelsel, spijsverteringsstelsel,…
Microscopische anatomie = studie v cellen (cytologie) en studie v weefsel (histologie)
Fysiologie
Fysiologie = leer vh “functioneren” vd anatomische structuren
→ moeilijker te bestuderen dan anatomie (complex) vb. hoe een organisme zijn
levensfunctie kn vervullen
→ veel specialisaties: celfysiologie, histofysiologie, pathologie,…
Anatomo – pathologisch labo
Histopathologisch onderzoek = goede kennis v systemische anatomische terminologie
Cytologisch onderzoek = onderzoek v lichaamsmateriaal op celniveau
, Lize Dilen
2 CARDIOVASCULAIR STELSEL
2.1 Inleiding
Bloedvatenstelsel en lymfevatenstelsel; nu bloedvaten
= inwendig transportnetwerk → (chemisch) uitwisselen voedingsstoffen, gassen en
afvalstoffen
= gesloten circuit
• Arteries met dikke, gespierde wanden vanuit hart → hoge druk
• Vertakken in capillairen in weefsels
• Over in venen (bloed terug nr hart) → lage druk
Belangrijkste actoren:
o Hart (centrale pomp)
o Netwerk v bloedvaten; arteries, venen en capillairen (buizensysteem)
o Bloed (circulerende vloeistof)
Opgebouwd uit:
o Grote bloedsomloop = systemische circulatie
→ opgehaalde zuurstof w over rest v lichaam verdeeld
o Kleine bloedsomloop = longcirculatie
→ dr longen → zuurstof ophalen
BLOED = weefsel
→ bindweefsel waarvan vloeibare matrix (= plasma) met ≠ bloedcellen;
o Rode bloedcellen = erytrocyten
o Witte bloedcellen = leukocyten
o Bloedplaatjes = trombocyten
→ pH = 7,35 – 7,45
2.2 Hart
2.2.1 Anatomie
Klopt 100.000 x per dag = 8000 L bloed per dag rondpompen
→ dr ritmisch samentrekken (=systole) en
uitzetten (= diastole) v spierweefsel
Ligging vh hart:
o Thorax, achter sternum, tss 2 longen
o Hartpunt wijst naar onder en rust op middenrif
= apex cordis = diafragma
Linkerkant gescheiden dr septum rechterkant
=sinister = dexter
, Lize Dilen
Bestaat uit 4 holten:
o 2 boezems of voorkamers
= atrium/atria
o 2 kamers
= ventrikels
o 2 hartoren → aanhangsels v boezems
= auriculae atriorum
• Linkerhartoortje
= auricula sinistra (buisvormig en smal)
• Rechterhartoortje
= auricula dextra
Doorbloeding vh hart:
Via vena cava inferior en vena cava superior → zuurstofarm stroomt rechter atrium binnen
= atrium dexter
Via tricuspidalisklep → bloed v atrium dexter nr rechter ventrikel → doorgepompt in longslagader
= valvula tricuspidalis = ventriculus dexter = truncus
pulmonalis
via pulmonalisklep
= valvula pulmonalis
Truncus pulmonalis → bloed komt terecht in longen
→ O2 opnemen en CO2 afgeven
Via 2 venen → bloed opnieuw in hart, in linker atrium
= atrium sinister
Via mitralisklep of bicuspidale klep stroomt bloed dr nr linker ventrikel
= valvula mitralis of valvula biculpidalis = ventriculus sinister
via aortaklep in aorta gepompt.
= valvula aortae
= belangrijkste arterie in lichaam → verdeelt zuurstofrijk bloed over hele lichaam
Vier hartkleppen w ingedeeld in 2 types:
o Atrioventriculaire (AV) kleppen = mitralis – en tricuspidalisklep
→ gesloten tijdens systole
→ open tijdens diastole om ventrikels te vullen
o Semilunaire of halvemaanvormige kleppen = aorta – en pulmonalisklep
→ open tijdens systole
→ gesloten tijdens diastole om terugstroming v bloed nr hart vanuit aorta of arteria
pulmonalis te voorkomen
