Termen met betrekking tot motorische ontwikkeling en bewegingsactiviteiten
Evenwicht ➔ Evenwicht bewaren
→ lichaamszwaartepunt boven steunvlak houden
(statisch of dynamisch)
➔ Lichaamszwaartepunt
→ ter hoogte van de bekken
➔ Steunvlak
→ oppervlakte tussen de verschillende steunpunten van
het lichaam (hoe groter het steunvlak, hoe
makkelijker je je evenwicht kan houden)
Lateraliteit ➔ Symmetrische opbouw van het lichaam
➔ Symmetrisch bewegen
➔ Lateraliteit
→ functionele ongelijkheid van 2 symmetrische lichaamsdelen
→ proces lateraliteit = lateralisatie
→ neurologische ontwikkelingsproces
➔ Voorkeurszijde
→ dominante lichaamshelft (fijn motorisch werk)
→ beweging manipuleren, ruimte stabiliseren
➔ Voorkeursrichting
→ Invloed van milieu + culturele druk (rechtshandigen) + werktuigen en
gebruiksvoorwerpen
➔ Ontwikkelingslijnen
→ Zowel de aanleg als de omgeving van het kind
bepalen in welk tempo (vaak sprongsgewijs), op
welke wijze en tot welk niveau het kind zich
ontwikkelt en verloopt dus niet altijd gelijkmatig en
lineair.
→ pasgeboren = duidelijke voorkeur helft
→ jonge kleuters = beide lichaamshelften
→ 4 jaar = duidelijke voorkeuren door te spelen
→ 5 jaar = bewust zijn van voorkeurskant
➔ Ontwikkelingsstimulansen
→ speel- en oefenkansen bieden (1ste en 2de kleuterklas)
→ aanleren van ‘links’ en ‘rechts’ (vanaf 5 jaar)
→ Verbale opdrachten variëren van links en rechts
→ niet in spiegelbeeld werken/uitleggen
Bewegingen afremmen ➔ Afremmen
→ aan-gang-zijnde beweging vertragen of volledig stoppen
Snel reageren ➔ Snel reageren
→ korte tijdsspanne tussen bepaalde zintuiglijke prikkel en
vereiste bewegingsantwoord (reactiesnelheid)
→ Jonge kleuters = eenvoudige opdrachten uit leefwereld
→ Oudere kleuters = bewegingsantwoord complexer maken
(fop-signalen)
1
, Gedifferentieerd ➔ Bewegingen coördineren
bewegen en bewegingen ➔ Beïnvloeden elkaar
timen ➔ Gedifferentieerd bewegen
→ een beweging zo uitvoeren dat de verschillende
lichaamsdelen in de juiste verhouding bij het bewegen
betrokken zijn
→ Lokalisatie (bewegingen tot het juiste lichaamsdeel beperken)
→ Dissociatie (2 uit elkaar liggende bewegingen kunnen combineren)
→ Synkinesieën (overtollige meebewegingen tijdens een
bepaalde beweging)
➔ Bewegingen timen
→ Gelijktijdig bewegen waarbij het kind de bewegingen van
bepaalde lichaamsdelen op eenzelfde moment kunnen uitvoeren
→ Opeenvolgend bewegen (bewegingsonderdelen tot een
vloeiend geheel aansluiten, dezelfde bewegingsvormen
een aantal keer na elkaar uitvoeren)
→ Gelijktijdig bewegen (doelgericht bewegingsonderdelen
van bepaalde lichaamsdelen op hetzelfde moment uitvoeren
Bewegingsenergie ➔ Spiertonus
doseren, tot rust komen → basisspanning die aanwezig is in elke spier
➔ Hypertonie
→ te veel inspanning
➔ Hypotonie
→ te lage spierspanning
➔ Jonge kleuters = spanning over het hele lichaam
➔ Oudere kleuters = spanning in een bepaald lichaamsdeel
Omgaan met plaats ➔ Plaats
→ statisch gegeven in de ruimte
➔ Omgaan met plaats
→ een ruimtelijke vorm kunnen realiseren in de ruimte
➔ Referentiecentrum
→ ingebeeld punt of een zintuiglijk waarneembaar object
ten opzichte waarvan men zich beweegt, handelt
➔ Jonge kleuters = verbale, eenvoudige opdrachten + vragen waar ze staan
➔ Oudere kleuters = verbale opdrachten met duide plaatsbepalingen
➔
Omgaan met richting ➔ Richting
→ doelgericht bewegen naar een bepaald punt
➔ Jonge kleuters = kleuters leren reageren op
bewegingsrichtingen via eenvoudige vang- en tikspelen
➔ Oudere kleuters = bewegingskansen met zijwaartse richtingen
aanleren, richtingen verwoorden
Omgaan met afstand ➔ Afstand
→ de ruimte tussen 2 punten
➔ Jonge kleuters = diverse afstanden laten overbruggen door zichzelf te
verplaatsen, verbaal ondersteunen
➔ Oudere kleuters = resultaat van overbrugde afstand laten zien, kleuters uit
verschillende afstanden laten kiezen
2
Evenwicht ➔ Evenwicht bewaren
→ lichaamszwaartepunt boven steunvlak houden
(statisch of dynamisch)
➔ Lichaamszwaartepunt
→ ter hoogte van de bekken
➔ Steunvlak
→ oppervlakte tussen de verschillende steunpunten van
het lichaam (hoe groter het steunvlak, hoe
makkelijker je je evenwicht kan houden)
Lateraliteit ➔ Symmetrische opbouw van het lichaam
➔ Symmetrisch bewegen
➔ Lateraliteit
→ functionele ongelijkheid van 2 symmetrische lichaamsdelen
→ proces lateraliteit = lateralisatie
→ neurologische ontwikkelingsproces
➔ Voorkeurszijde
→ dominante lichaamshelft (fijn motorisch werk)
→ beweging manipuleren, ruimte stabiliseren
➔ Voorkeursrichting
→ Invloed van milieu + culturele druk (rechtshandigen) + werktuigen en
gebruiksvoorwerpen
➔ Ontwikkelingslijnen
→ Zowel de aanleg als de omgeving van het kind
bepalen in welk tempo (vaak sprongsgewijs), op
welke wijze en tot welk niveau het kind zich
ontwikkelt en verloopt dus niet altijd gelijkmatig en
lineair.
→ pasgeboren = duidelijke voorkeur helft
→ jonge kleuters = beide lichaamshelften
→ 4 jaar = duidelijke voorkeuren door te spelen
→ 5 jaar = bewust zijn van voorkeurskant
➔ Ontwikkelingsstimulansen
→ speel- en oefenkansen bieden (1ste en 2de kleuterklas)
→ aanleren van ‘links’ en ‘rechts’ (vanaf 5 jaar)
→ Verbale opdrachten variëren van links en rechts
→ niet in spiegelbeeld werken/uitleggen
Bewegingen afremmen ➔ Afremmen
→ aan-gang-zijnde beweging vertragen of volledig stoppen
Snel reageren ➔ Snel reageren
→ korte tijdsspanne tussen bepaalde zintuiglijke prikkel en
vereiste bewegingsantwoord (reactiesnelheid)
→ Jonge kleuters = eenvoudige opdrachten uit leefwereld
→ Oudere kleuters = bewegingsantwoord complexer maken
(fop-signalen)
1
, Gedifferentieerd ➔ Bewegingen coördineren
bewegen en bewegingen ➔ Beïnvloeden elkaar
timen ➔ Gedifferentieerd bewegen
→ een beweging zo uitvoeren dat de verschillende
lichaamsdelen in de juiste verhouding bij het bewegen
betrokken zijn
→ Lokalisatie (bewegingen tot het juiste lichaamsdeel beperken)
→ Dissociatie (2 uit elkaar liggende bewegingen kunnen combineren)
→ Synkinesieën (overtollige meebewegingen tijdens een
bepaalde beweging)
➔ Bewegingen timen
→ Gelijktijdig bewegen waarbij het kind de bewegingen van
bepaalde lichaamsdelen op eenzelfde moment kunnen uitvoeren
→ Opeenvolgend bewegen (bewegingsonderdelen tot een
vloeiend geheel aansluiten, dezelfde bewegingsvormen
een aantal keer na elkaar uitvoeren)
→ Gelijktijdig bewegen (doelgericht bewegingsonderdelen
van bepaalde lichaamsdelen op hetzelfde moment uitvoeren
Bewegingsenergie ➔ Spiertonus
doseren, tot rust komen → basisspanning die aanwezig is in elke spier
➔ Hypertonie
→ te veel inspanning
➔ Hypotonie
→ te lage spierspanning
➔ Jonge kleuters = spanning over het hele lichaam
➔ Oudere kleuters = spanning in een bepaald lichaamsdeel
Omgaan met plaats ➔ Plaats
→ statisch gegeven in de ruimte
➔ Omgaan met plaats
→ een ruimtelijke vorm kunnen realiseren in de ruimte
➔ Referentiecentrum
→ ingebeeld punt of een zintuiglijk waarneembaar object
ten opzichte waarvan men zich beweegt, handelt
➔ Jonge kleuters = verbale, eenvoudige opdrachten + vragen waar ze staan
➔ Oudere kleuters = verbale opdrachten met duide plaatsbepalingen
➔
Omgaan met richting ➔ Richting
→ doelgericht bewegen naar een bepaald punt
➔ Jonge kleuters = kleuters leren reageren op
bewegingsrichtingen via eenvoudige vang- en tikspelen
➔ Oudere kleuters = bewegingskansen met zijwaartse richtingen
aanleren, richtingen verwoorden
Omgaan met afstand ➔ Afstand
→ de ruimte tussen 2 punten
➔ Jonge kleuters = diverse afstanden laten overbruggen door zichzelf te
verplaatsen, verbaal ondersteunen
➔ Oudere kleuters = resultaat van overbrugde afstand laten zien, kleuters uit
verschillende afstanden laten kiezen
2
