Samenvatting RSV volledig samengevat

Overkoepelend •De relevantie van reflectie- en sociale vaardigheden in een lerarenopleiding begrijpen.
doel
 Het is belangrijk dat wij als toekomstige leerkrachten weten hoe wij op een deftige
juiste manier kunnen communiceren met de kleuters in de klas. Hoe wij hen juist
kunnen benaderen in bepaalde situaties.
HANDBOEK:
Inleiding • De samenhang en opbouw van het boek begrijpen.
 Het boek is opgedeeld in 3 onderdelen. Deel 1 is gericht op de randvoorwaarden
van de effectieve communicatie. Als leraar moet je gepast in de context kunnen
reageren. Deel 2 gaat over de effectieve communicatievaardigheden kunnen
toepassen. Dit gaat over het contact maken, empathisch luisteren. Deel 3 legt uit
dat je in bepaalde situaties meer specifieke communicatievaardigheden moet gaan
gebruiken.
• Het belang van zelfbewustzijn bij het communiceren uitleggen*.
 Het is belangrijk om eerst een goede relatie te hebben met jezelf voor dat je die
kan hebben met anderen. Dus je moet eerst op zoek gaan naar jezelf. Meestal heb
je meer moeite om overeen te komen met mensen die anders zijn dan jij. Daarom
is het belangrijk om na te denken waarom je iets zegt en je verantwoordelijkheid
nemen ervoor.
Hoofdstuk 1 • Uitleggen wat communicatie is.
‘Effectieve  Communicatie verbindt mensen met elkaar en is de belangrijkste vaardigheid van
communicatie’ een mens.
• Uitleggen wat effectieve communicatie inhoudt.
 Wanneer de ander de boodschap interpreteert zoals ik hem bedoeld heb, kunnen
we stellen dat de communicatie effectief is.
 Bv: ik: ‘Kun je me vertellen hoe laat het is?’
Jij: ‘Het is nu 14.53 uur’
• Uitleggen wat ruis in communicatie betekent.
 Ruis is elk element die stoort in de communicatie
 De ontvanger reageert niet zoals de zender op basis van zijn boodschap zou
verwachten: storingen bij het overbrengen van de boodschap
 Meetbare of letterlijke ruis: achtergrondgeluiden, stil praten (meestal makkelijk op
te lossen)
 Niet-meetbare: verkeerde interpretaties (vraagt inspanning)
Bv: ‘Jan, als jij zo blijft verder doen dan haal je dit schooljaar niet. Jan kan dit op 2
manieren interpreteren. Hij kan denken dat de leerkracht dit als tip geeft of dat het
sowieso al verloren is.
 Bv: ik: ‘kun je me vertellen hoe laat het is?’
Jij: ‘Vraag je me dit nu alweer? Doe eens een horloge om ..’
• De twee niveaus waarop we communiceren uitleggen.
 Altijd tegelijkertijd op 2 niveaus
 Inhoudelijk niveau: wat er letterlijk gezegd wordt
 Betrekkingsniveau: non-verbale communicatie
• De drie vormen van communicatie benoemen en uitleggen.
 Taal/verbale communicatie (woorden en zinnen die je uitspreekt)
 Intonatie (spreken met beklemtoning om iets duidelijk te maken)
 Lichaamstaal/non-verbale communicatie (blozen, wegkijken, ..)

CONGRUENTIE: drie vormen zijn afgestemd op elkaar
Bv. iets leuks vertellen, daarbij glimlachen

, DISCONGRUENTIE: drie vormen zijn niet afgestemd op elkaar
Bv. iets droevigs vertellen, daarbij glimlachen -> verwarrend
• OPSTART: Jouw eigen wereldbeeld/referentiekader uitleggen.
 Het heeft invloed op de manier waarop je waarneemt en interpreteert.
 Door je eigen ervaringen dat je zo gaat handelen, persoonlijk
 Voorbeeld: een oude man heeft ooit eens een handtas gestolen, dan zal je telkens
als een oude man passeert misschien je handtas zelf wat dichtbij houden
Metacommunicatie
 Communicatie over de communicatie
Bv: De juf zegt tegen Jan, ik heb gemerkt dat je het wat ander hebt begrepen dan
ik bedoelde
Hoofdstuk 2 Hoofddoel: je emotionele bewustzijn vergroten om zo passend te reageren.
‘Grip op je Deeldoelen:
emoties’  De werking van de hersenen m.b.t. emoties uitleggen.
 Het reptielenbrein (hersenstam) -> overleven
 Ligt boven de ruggengraat
 500 miljoen jaar geleden ontstaan & het oudste deel van ons brein
 Gericht op overleven
 Autonoom zenuwstelsel (alles wat we automatisch doen en niet
over hoeven nadenken: ademhaling, bloedsomloop, hartslag en
lichaamstemperatuur)
 Onze overlevingsinstincten (fight, flight, freeze) & ons
voorplantingsgedrang
 Het zoogdierenbrein (het lymbisch systeem) -> emoties
 Ontstond 200 miljoen jaar geleden
 Bevindt zich in een ring rond de hersenstam
 Limbus betekent de ring
 Zorgt ervoor dat we gebeurtenissen onthouden
 Worden ook wel de emotionele hersenen genoemd & primair
gericht op het vermijden van pijn en het verkrijgen van plezier
 Amygdala is een hersengebied dat deel uitmaakt & is betrokken bij
het aansturen en verwerken van emoties
 Ook een opslagplaats voor het emotionele geheugen
 Amygdala(Grieks) is toepasselijk dit deel van het brein is
amandelvormig
 Beschermt je ook tegen gevaar
 Het menselijke brein (neocortex) -> rationele gedachten
 Jongste laag van het brein en zo’n 100.000jaar geleden onstaan
 Bevindt zich bovenop het zoogdierenbrein
 Het meest ontwikkeld
 Verantwoordelijk voor het bewust verwerken van informatie en
stelt ons in staat om rationeel te redeneren
 Denkende brein genoemd: plannen, denken, analyseren,
problemen oplossen.