Samenvatting Methode en onderzoek deel 3

Methode en onderzoek deel 3
Achtergrond
Introductie
Florence Nightingale= grondlegster van onderzoek

David Sackett
EBM = het gewetensvol, expliciet en deskundig
gebruik van het beste, actueel beschikbaar
bewijsmateriaal voor het nemen van beslissingen
over de zorg voor een individuele patiënt (en bij
uitbreiding ‘groepen patiënten). Dit impliceert het
integreren van de individuele klinische expertise met
het beste externe bewijsmateriaal dat vanuit
systematisch onderzoek beschikbaar is. De
voorkeuren, wensen en verwachtingen van de
patiënt spelen bij deze besluitvorming tevens een
centrale rol.

Achtergrond – het concept
Evidence?
Ervaring?
Kennis?
Patiënt?
Ervaringskennis
Verwachtingen
Draagkracht

Shared decision making process  onze patiënt staat centraal
Voorbeeld: interdentale hygiëne
o Onderzoek
o Afweging
o Adviseren
o Partnership
o Regie bij patiënt

Toch nog drempels:
o Vaardigheden en bewust zijn van onderzoek
o Tijd
o Ondersteuning
o Werkplek faciliteiten

Hiërarchie in de studiedesigns
Achtergrond- hiërarchie
Hiërarchie in de evidence

,  Onbewerkte evidence versus systematische evidence
 Experimenteel versus niet experimenteel
o Observeren
o Experimenteren (randomiseren – interventie ~ controle
 Cross-sectioneel versus longitudinaal
o Niet experimenteel
 Prospectief versus retrospectief

Hiërarchie in de evidence
 Meta- analyses en systematische reviews
 RCT
 Cohort studies
 Case-control studies
 Cross-sectioneel onderzoek
 Case reports
 Ideeën en opinies
 Dier onderzoek
 Labo onderzoek

RCT
Het best beschikbaar bewijsmateriaal!
Experimenteel onderzoek (RCT)
 Aselecte verdeling
 Interventie en controle groep (placebo, ...)
 Minimaliseren bias en confounding
 Blinderen
 Voormeting – nameting
 Cross-over
 Kostprjs

Cohort
 Een groep mensen (cohort) met bepaalde (risico)factoren
o Bv rokers versus niet-rokers
 Kan prospectief en retrospectief (maar steeds selectie op risicofactor)



Case control
 Een groep mensen (cohort) met aandoening
vergeleken met mensen zonder aandoening
 Altijd retrospectief: voorafgaande risicofactoren
opsporen

Cross-sectioneel onderzoek
 Oorzaak en gevolg op zelfde tijdstip genoteerd
 Niet geschikt voor oorzakelijke verbanden
 Prevalentie onderzoek

, Case reports
 Beschrijvende studies
 Case reports
 Anekdotische verhalen
 Persoonlijke meningen

Ecologische studies

Reviews – SR – Meta-Analyses
Definitie review:
Iedere poging om de resultaten en de conclusies van twee of meer gepubliceerde studies
over een bepaald onderwerp samen te vatten.
Vertellende review:
Personal bias
Selection bias
 transparant, valide, reproduceerbaar, expliciet kwantitatieve samenvatting.

Meta- analyse
Poolen: homogeen?

1. Een systematische review is een literatuuroverzicht dat op een gestructureerde wijze
wordt uitgevoerd. Vertrekkend van een duidelijke onderzoeksvraag wordt op een
reproduceerbare manier gezocht in meerdere elektronische databases, dit op basis
van duidelijke in- en exclusiecriteria. De artikelen worden beoordeeld op
methodologische kwaliteit en de benodigde gegevens uit de artikelen geëxtraheerd.
Indien mogelijk worden de resultaten van de afzonderlijke onderzoeken samengevat
tot één overall schatting van het bestudeerde effect (meta-analyse). Het resultaat
wordt op transparante en reproduceerbare wijze gerapporteerd.
2. Een meta-analyse is een kwantitatieve samenvatting van de resultaten van
afzonderlijke onderzoeken. Meta-analyse kan bestaan uit het combineren van de
resultaten van afzonderlijke onderzoeken tot één overall schatting van het
bestudeerde effect (poolen) en/of uit het bestuderen van mogelijke bronnen van
heterogeniteit. Dit getalsmatig samenvatten van gegevens uit verschillende
onderzoeken vergroot de mogelijkheid om tot een nauwkeurige schatting van het
effect te komen en om op statistische gronden subgroepen die gevoeliger zijn voor
een interventie te kunnen onderscheiden. Meta-analyse is geen verplicht onderdeel
van een systematische review. Indien louter onderzoeken van slechte kwaliteit
voorhanden zijn, er sterke heterogeniteit is of de benodigde gegevens ontbreken is
het vaak verstandig af te zien van meta-analyse.

Een forest plot is een grafische weergave van de resultaten van verschillende studies die in
een meta-analyse zijn geïncludeerd. De puntschattingen en betrouwbaarheidsintervallen van
elk van de studies worden onder elkaar gezet met onderaan het diamantvormige resultaat
van de pooling, de schatting van het globale effect. Op deze wijze ontstaat een soort
boomgrafiek. Er zijn ook testen beschikbaar om heterogeniteit op te sporen. Deze lijken
nauwkeuriger. Een veel gebruikte methode is de I2-test van Higgins et al. (Higgins JP, 2003),