Samenvatting Huishoudkunde 3TSO

Huishoudkunde
Voedingsvoorlichting 20%


Voeding algemeen
De fysiologische functies van voeding


De functie van voeding: De mens heeft voedsel nodig voor de opbouw, het in stand houden en het
herstel van het organisme. Maar ook voor de aanbreng van energieleverende en beschermende
stoffen.

De fysiologische rol: Voeding heeft als belangrijke taak het lichaam van voldoende voedingsstoffen te
voorzien. De voeding levert bouwstoffen, beschermende stoffen en brandstoffen. Voedingsmiddelen
worden in het lichaam via het spijsverteringsstelsel verwerkt tot voedingsstoffen, die via de darmen
in het bloed worden opgenomen.

Groepen Soorten Taak in het lichaam
Brandstoffen - Koolhydraten - Energie leveren
Suikers, Zetmeel - Lichaamstemperatuur op
- Vetten peil houden
Bouwstoffen - Eiwitten - Groei bevorderen
- Mineralen zouten - Sleet herstellen
- Water
Beschermende - Mineralen zouten - Lichaam beschermen
stoffen - Vitaminen tegen ziekten
- Voedingsvezels - Lichaamsactiviteit regelen


De psychosociale functie van voeding


Een voedingsmiddel is niet alleen iets dat moet voeden, maar ook iets dat lekker zou moeten zijn,
waarnaar men zou moeten verlangen, dat een emotionele stimulans kan zijn. Het geeft een gevoel
van welbehagen, zowel lichamelijk als geestelijk. Voeding heeft ook een sociale betekenis van
gezelligheid, samenzijn, enz.

Voorbeeld: sportvoedsel; machtsfunctie (dure gerechten); genotsfunctie (feesten, drankjes, buffet);
commerciële functie (zakendiner, gezin)

Keuzes vanuit etnische waarden:

= respect voor de levensbeschouwing van andere doelgroepen en andere culturen

Bvb.: waarom Joden geen varkensvlees mogen eten


1

,Voedingsbehoeften
Voedingsmiddelen en voedingsstoffen


Voedingsmiddelen: Staan afgebeeld in de voedingsdriehoek, alles wat je eet en drinkt. Ze bestaan uit
voedingsstoffen.

Voedingsstoffen: De bestanddelen van voedingsmiddelen, ze zorgen voor de groei, het herstel en het
in stand houden van onze lichaamsfuncties. Voedingsstoffen zijn de bruikbare bestanddelen van
voedingsmiddelen, onbruikbare bestanddelen verlaten ons lichaam als ontlasting.

Bv: eiwitten, koolhydraten, vetten, water, vitamine, …



• Eiwitten = proteïnen : vlees, vis, eieren (Brandstof, bouwstof)

• Koolhydraten = suikers: brood, pasta (Brandstof, bouwstof, reserve)

• Vetten : kaas, vlees, boter (Brandstof, bouwstof, reserve)

• Water: fruit, groenten, drank (bouwstof)

• Vitaminen: groenten en fruit (Bouwstof, bescherming)

• Mineralen = zouten: groenten, fruit, vlees, vis (Bouwstof, bescherming)



• Bouwstof= voor groei en ontwikkeling

• Brandstof=het leveren van energie

• Reservestof= stoffen die je lichaam niet direct nodig heeft maar kunnen later als

brandstof of bouwstof gebruikt worden.

• Beschermstof= zonder deze stoffen kan je snel ziek worden.




2

,Essentiële- en niet-essentiële voedingsstoffen

Essentiële voedingsstoffen: Voedingsstoffen die een organisme niet zelf kan maken en dus een
externe voedingsbron voor nodig heeft.

● Alle vitamines
● Alle mineralen
● 9 specifieke aminozuren
(histidine, lysine, tryptofaan, fenylalanine, leucine, isoleucine, methionine, valine &
threonine)
● 2 specifieke vetzuren (linolzuur & alfa linoleenzuur)


Niet-essentiële voedingsstoffen: Voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft maar zelf kan
aanmaken uit andere voedingsstoffen.


Gevolgen bij te veel, te weinig en aanbevolen hoeveelheden voedingsstoffen


Water

GEVOLGEN BIJ TEKORT:

- Te weinig drinken
- Teveel vocht verliezen (Braken, diarree,..)
- Uitdroging
- Slechtere concentratie
- Slechte adem & droge mond
- Verstopping & onvoldoende toiletbezoeken
- Hoofdpijn & duizeligheid
- Droge lippen

GEVOLGEN BIJ TEVEEL:
- Teveel zweten
- Slecht slapen


AANBEVOLEN DAGELIJKSE HOEVEELHEID:

Als volwassene neem je per dag 0.7 tot 1.5 liter water op uit vast voedsel.
Dat vul je aan met minimaal 1.5 liter drank (6 tot 8 glazen)


Eiwitten

GEVOLGEN BIJ TEKORT
- Bij ernstige tekorten gebruikt het lichaam de lichaamseiwitten.
- Dit resulteert in afbraak van spieren, slechte wondheling, verhoogde
infectiegevoeligheid.
- GEVOLGEN BIJ TEVEEL

3

, - Een teveel aan proteïnen wordt omgezet in energie. Een teveel aan energie
wordt opgeslagen als lichaamsvet en leidt tot overgewicht.
- Een teveel aan proteïnen, vormt ook meer afvalstoffen. Dat kan de nieren
overbelasten.

AANBEVOLEN DAGELIJKSE HOEVEELHEID
- Gemiddeld hebben gezonde mensen per kilogram lichaamsgewicht 0.8 gram
eiwit per dag nodig.
- 15 - 25 procent.

Bv. Voor iemand van 70 kilo is er 56 gram eiwit per dag nodig.



Koolhydraten

GEVOLGEN BIJ TEKORT
- Vermoeidheid
- Behoefte aan suiker
- Problemen met spijsvertering
- Slechte adem

GEVOLGEN BIJ TEVEEL
- Lichaam zet teveel koolhydraten om in vet. Daaruit volgt overgewicht, obesitas.
- Teveel enkelvoudige sachariden zorgt voor tandbederf.

AANBEVOLEN DAGELIJKSE HOEVEELHEID
- Minimum 50 - 55 procent



Voedingsvezels

GEVOLGEN BIJ TEKORT
- Harde, droge ontlasting
- Ontlasting plakt aan de darmwand waardoor men harder moet persen tijdens de
stoelgang.
- Dit kan leiden tot constipatie en aambeien en op langere termijn tot
darmkanker.

GEVOLGEN BIJ TEVEEL
Geeft aanleiding tot maag- en darmklachten

AANBEVOLEN DAGELIJKSE HOEVEELHEID
- Kinderen tussen 3 en 18 jaar oud: leeftijd + 5 gr/dag
- Volwassenen: tussen 15 g per 1000 kcal/dag en 22g per 1000 kcal/dag
Een gemiddelde opname van 30 gr/dag


Vetten

4