SPECIFIEKE ZORGVERLENING: KINDZORG EN PEDIATRIE
Deel 1 Ann Winne (basisbehoeften en voeding)
Hoofdstuk 1: Basisbehoeften bij het kind: slapen – huilen – spelen – veiligheid
Primaire biologische behoeften = slapen, huilen, spelen en veiligheid
1. Huilen
1.1. Inleiding
- Alle baby’s huilen
o Mate, tijdstip en intensiteit is afhankelijk van baby tot baby
o Zeer belangrijk communicatiemiddel
Kenbaar maken dat hij/zij iets wil
Signaal van onlust werkt zorggedrag op doel = onlust wegnemen
- Maar het is niet de enige vorm van communiceren
o Brabbelen, lachen, vastpakken en kijken
- Betekenis van huilen verandert met de tijd
o Eerste 3 levensmaanden
Baby laat onlustgevoelens blijken
De baby zoekt bevrediging van zijn behoeften
Op de duur wordt de verzorger geassocieerd met het wegnemen van
onlustgevoelens en het bevredigen van de behoeften
Speelt belangrijke rol in hechtingsproces
o Tussen 3e en 6e levensmaand
Hier kan het kind ook huilen omdat het iets wil en niet alleen omdat het onlust
ervaart
Het kind leert dat het aanhoudende huilen aandacht teweegbrengt
In deze periode ontstaat door samenspel kind en ouder voorspelbaarheid
leidt tot gevoelens van veiligheid en geborgenheid
Baby leer zichzelf troosten door op handjes te zuigen
o Tussen 6e en 9e levensmaand = huilen is gerichter
Huilen wordt vaak ondersteund door andere communicatiemiddelen (bv.
handjes uitsteken, blik op verzorger)
Vaak zal baby huilen als verzorger uit gezichtsveld verdwijnt =
scheidingsangst
Rond 9 maand huilen baby’s ‘s nachts als ze wakker worden = ze denken
verlaten te zijn
Ook vreemdenangst is reden tot huilen = bang van onbekenden
o Tussen 9e en 12e levensmaand
Kinderen huilen vaak heftig wanneer een ouder uit het zicht verdwijnt
Kind is nog niet gewend aan het weggaan en het vervolgens terugkomen
o Tussen de 12e en de 24e maand = peuterpuberteit
Kind ervaart dat gedrag omgeving kan beïnvloeden
Huilen wordt manier van aandacht vragen en zo de omgeving te beïnvloeden
o Tussen 24 en 26 maanden
Proberen om via huilen geruststelling en veiligheid van de ouders of anderen te
krijgen
Peuters huilen ook vaak uit frustratie, boosheid, verdriet en ontreddering
, o Vanaf 3 jaar
Kind is in staat om zich eigen ideeën en voorstellingen te vormen
“magisch denken” = het idee dat gedachten de werkelijkheid kunnen
beïnvloeden, dat dingen gebeuren omdat het kind et wil en een verkeer
begrepen boodschap kan kind zich afgewezen, angstig of boos voelen
Een kind vraagt dan om begripvolle, instemmende aandacht, maar ook om
duidelijk geformuleerde regels
Bv. monster onder bed
1.2. Verloop in de dag en in de tijd
1.2.1. Over de dag
- Huilen vindt meestal geconcentreerd plaats “huiluurtjes”
o Een groot deel van de huilepisodes vinden plaats tss de late namiddag en de
avonduren (16u-22u)
1.2.2. In de tijd: rijpingscurve
- De gemiddelde huilduur verschilt per leeftijd
o Vlak na de geboorte huilen meeste baby’s tot anderhalf uur per dag
o Rond zes weken = piek in huilgedrag
o Baby’s kunnen van 2-2,5u per dag huilen
o Na 3e maand vermindert het huilen spontaan naar anderhalf uur per dag
Daling komt door de grotere capaciteit van het kind om met huilen te stoppen
Het beter kunnen omgaan met de omgeving
Het minder frequent voeden ’s nachts baby kan doorslapen
= de rijpingscurve
,1.3. Andere vormen van huilen
1.3.1. Plotselinge wijzigingen in het huilgedrag
- Wanneer kind plots op andere manier begint te huilen (bv. krijsen, kreunen,…) = indicatie
dat er iets acuut aan de hand is
- Baby = ontroostbaar en krijst hij nog harder wanneer hij aangeraakt wordt kan dit
aanwijzing van hevige pijn zijn wijst meestal op organische oorzaak dringende
verwijzing
- < 5% = lichamelijke aandoening
o UWI bij kleine zuigeling
o Koemelkeiwitallergie
o Ernstige vorm van GOR ( Gastro-Oesofagale Reflux) = maagzuur komt naar boven
o Pijn
1.3.2. Excessief huilen
- Excessief huilen = overmatig huilen
- Een huilbaby volgens Wessel (1954) = een baby die langer huilt dan 3u/dag, en dit min. 3
dagen/week, gedurende 3 opeenvolgende weken 3-3-3 regel
- Deze definitie is niet altijd even gemakkelijk toe te passen vaak verloopt het wat minder
objectief vpk definitie =
o Een toestand waarin een op het oog gezonde baby periodes van veel huilen,
jengelen en prikkelbaarheid laat zien, gedurende een aantal uur per dag en
meerdere dagen per week, waarbij de ouders zich vragen stellen en niet weten hoe
ze moeten omgaan met het huilgedrag
- OF de meest subjectieve definitie
o Dat een baby overmatig vee huilt de ouders het huilgedrag als zodanig percipiëren
Als ouders niet weten hoe ze met al het huilen moeten omgaan en hier vragen
rond hebben, is het voldoende om op hun vragen in te gaan en bepaalde acties
te ondernemen
1.4. Oorzaken en beïnvloedende factoren
- Huilen ≠ een stoornis/ziekte
o Huilen zelf is enkel een vorm van communicatie
o Huilpatroon is hetgeen dat signaal geeft dat er iets aan de hand is
- Verschillende factoren kunnen een invloed hebben op het huilgedrag van een baby en het
excessief huilen
o Het aanwezig zijn van een factor wil niet zeggen dat de baby excessief zal gaan
huilen, en het afwezig zijn van de factor wil niet zeggen dat de baby niet excessief
zal gaan huilen
1.4.1. Kindfactoren
1.4.1.1. Organische oorzaken
- Allereerst moet nagegaan worden of er bij de baby sprake is van een medische
oorzaak/verklaring
- Bij baby’s die er op het eerste zicht gezond uitzien, wordt vaak ook een organische oorzaak
gevonden bv. infecties, maag-darmproblemen,…
, - Door goede alg. voedingsanamnese en een nauwkeurig klinisch en ontwikkelingsonderzoek
kunnen afwijkingen worden opgespoord
1.4.1.2. Temperament van de baby
- Elke baby heeft z’n eigen temperament
o Temperament = vorm van gedrag dat zijn oorsprong vindt in biologische/genetische
predispositie, dat al vroeg in het leven aanwezig is en dat relatief stabiel blijft in tijd
en verschillende situaties
o De ene is makkelijker tevreden te stellen dan de andere
o Kinderen met een moeilijk temperament huilen vaker dan kinderen met een
makkelijk temperament
o Moeilijk/makkelijk temperament is niet klinisch vast te stellen
o Moeilijk temperament komt in verschillende ontwikkelingsstadia op verschillende
wijzen naar voor
- Twee begrippen die in verband met temperament veel genoemd worden
o Reactiviteit = gevoeligheid, snelheid en heftigheid waarmee op prikkels gereageerd
wordt door het AZS, door het hormonaal sys. en het CZS. Dit uit zich in min of meer
sterke motorische reacties, in huilen en krijsen.
o Zelfregulatie = verwijst naar de mogelijkheid om deze reacties af te remmen, te
doseren of te versterken.
1.4.1.3. Oververmoeidheid
- Kinderen die excessief huilen, slapen (te) weinig
o Omdat ze moet zijn weinig eten per voeding wakker worden door
hongergevoel
slaapduur neemt steeds verder af (negatieve spiraal)
Door vele wakkere uren raakt kind overprikkeld
Oververmoeidheid neemt verder toe met alle negatieve gevolgen die erbij
komen op gebied van
Slapen, eten, vertering, communicatie,…
o Ze kunnen bv. darmkramp gelijkend gedrag vertonen
Krampgedrag bestaat uit hypertonie, gebalde
vuisten, opgezette buik, veel windjes, maaiende
armen en benen
1.4.1.4. Andere kindfactoren
- Baby’s geboren uit moeder met verslavingsproblematiek, moeten ontwennen en zijn erg
gevoelig voor omgevingsstimuli
- Geboortecomplicaties
- Het krijgen van tanden
- Kunstverlossing
- …
! geen verschil in huilgedrag naargelang geslacht !
Deel 1 Ann Winne (basisbehoeften en voeding)
Hoofdstuk 1: Basisbehoeften bij het kind: slapen – huilen – spelen – veiligheid
Primaire biologische behoeften = slapen, huilen, spelen en veiligheid
1. Huilen
1.1. Inleiding
- Alle baby’s huilen
o Mate, tijdstip en intensiteit is afhankelijk van baby tot baby
o Zeer belangrijk communicatiemiddel
Kenbaar maken dat hij/zij iets wil
Signaal van onlust werkt zorggedrag op doel = onlust wegnemen
- Maar het is niet de enige vorm van communiceren
o Brabbelen, lachen, vastpakken en kijken
- Betekenis van huilen verandert met de tijd
o Eerste 3 levensmaanden
Baby laat onlustgevoelens blijken
De baby zoekt bevrediging van zijn behoeften
Op de duur wordt de verzorger geassocieerd met het wegnemen van
onlustgevoelens en het bevredigen van de behoeften
Speelt belangrijke rol in hechtingsproces
o Tussen 3e en 6e levensmaand
Hier kan het kind ook huilen omdat het iets wil en niet alleen omdat het onlust
ervaart
Het kind leert dat het aanhoudende huilen aandacht teweegbrengt
In deze periode ontstaat door samenspel kind en ouder voorspelbaarheid
leidt tot gevoelens van veiligheid en geborgenheid
Baby leer zichzelf troosten door op handjes te zuigen
o Tussen 6e en 9e levensmaand = huilen is gerichter
Huilen wordt vaak ondersteund door andere communicatiemiddelen (bv.
handjes uitsteken, blik op verzorger)
Vaak zal baby huilen als verzorger uit gezichtsveld verdwijnt =
scheidingsangst
Rond 9 maand huilen baby’s ‘s nachts als ze wakker worden = ze denken
verlaten te zijn
Ook vreemdenangst is reden tot huilen = bang van onbekenden
o Tussen 9e en 12e levensmaand
Kinderen huilen vaak heftig wanneer een ouder uit het zicht verdwijnt
Kind is nog niet gewend aan het weggaan en het vervolgens terugkomen
o Tussen de 12e en de 24e maand = peuterpuberteit
Kind ervaart dat gedrag omgeving kan beïnvloeden
Huilen wordt manier van aandacht vragen en zo de omgeving te beïnvloeden
o Tussen 24 en 26 maanden
Proberen om via huilen geruststelling en veiligheid van de ouders of anderen te
krijgen
Peuters huilen ook vaak uit frustratie, boosheid, verdriet en ontreddering
, o Vanaf 3 jaar
Kind is in staat om zich eigen ideeën en voorstellingen te vormen
“magisch denken” = het idee dat gedachten de werkelijkheid kunnen
beïnvloeden, dat dingen gebeuren omdat het kind et wil en een verkeer
begrepen boodschap kan kind zich afgewezen, angstig of boos voelen
Een kind vraagt dan om begripvolle, instemmende aandacht, maar ook om
duidelijk geformuleerde regels
Bv. monster onder bed
1.2. Verloop in de dag en in de tijd
1.2.1. Over de dag
- Huilen vindt meestal geconcentreerd plaats “huiluurtjes”
o Een groot deel van de huilepisodes vinden plaats tss de late namiddag en de
avonduren (16u-22u)
1.2.2. In de tijd: rijpingscurve
- De gemiddelde huilduur verschilt per leeftijd
o Vlak na de geboorte huilen meeste baby’s tot anderhalf uur per dag
o Rond zes weken = piek in huilgedrag
o Baby’s kunnen van 2-2,5u per dag huilen
o Na 3e maand vermindert het huilen spontaan naar anderhalf uur per dag
Daling komt door de grotere capaciteit van het kind om met huilen te stoppen
Het beter kunnen omgaan met de omgeving
Het minder frequent voeden ’s nachts baby kan doorslapen
= de rijpingscurve
,1.3. Andere vormen van huilen
1.3.1. Plotselinge wijzigingen in het huilgedrag
- Wanneer kind plots op andere manier begint te huilen (bv. krijsen, kreunen,…) = indicatie
dat er iets acuut aan de hand is
- Baby = ontroostbaar en krijst hij nog harder wanneer hij aangeraakt wordt kan dit
aanwijzing van hevige pijn zijn wijst meestal op organische oorzaak dringende
verwijzing
- < 5% = lichamelijke aandoening
o UWI bij kleine zuigeling
o Koemelkeiwitallergie
o Ernstige vorm van GOR ( Gastro-Oesofagale Reflux) = maagzuur komt naar boven
o Pijn
1.3.2. Excessief huilen
- Excessief huilen = overmatig huilen
- Een huilbaby volgens Wessel (1954) = een baby die langer huilt dan 3u/dag, en dit min. 3
dagen/week, gedurende 3 opeenvolgende weken 3-3-3 regel
- Deze definitie is niet altijd even gemakkelijk toe te passen vaak verloopt het wat minder
objectief vpk definitie =
o Een toestand waarin een op het oog gezonde baby periodes van veel huilen,
jengelen en prikkelbaarheid laat zien, gedurende een aantal uur per dag en
meerdere dagen per week, waarbij de ouders zich vragen stellen en niet weten hoe
ze moeten omgaan met het huilgedrag
- OF de meest subjectieve definitie
o Dat een baby overmatig vee huilt de ouders het huilgedrag als zodanig percipiëren
Als ouders niet weten hoe ze met al het huilen moeten omgaan en hier vragen
rond hebben, is het voldoende om op hun vragen in te gaan en bepaalde acties
te ondernemen
1.4. Oorzaken en beïnvloedende factoren
- Huilen ≠ een stoornis/ziekte
o Huilen zelf is enkel een vorm van communicatie
o Huilpatroon is hetgeen dat signaal geeft dat er iets aan de hand is
- Verschillende factoren kunnen een invloed hebben op het huilgedrag van een baby en het
excessief huilen
o Het aanwezig zijn van een factor wil niet zeggen dat de baby excessief zal gaan
huilen, en het afwezig zijn van de factor wil niet zeggen dat de baby niet excessief
zal gaan huilen
1.4.1. Kindfactoren
1.4.1.1. Organische oorzaken
- Allereerst moet nagegaan worden of er bij de baby sprake is van een medische
oorzaak/verklaring
- Bij baby’s die er op het eerste zicht gezond uitzien, wordt vaak ook een organische oorzaak
gevonden bv. infecties, maag-darmproblemen,…
, - Door goede alg. voedingsanamnese en een nauwkeurig klinisch en ontwikkelingsonderzoek
kunnen afwijkingen worden opgespoord
1.4.1.2. Temperament van de baby
- Elke baby heeft z’n eigen temperament
o Temperament = vorm van gedrag dat zijn oorsprong vindt in biologische/genetische
predispositie, dat al vroeg in het leven aanwezig is en dat relatief stabiel blijft in tijd
en verschillende situaties
o De ene is makkelijker tevreden te stellen dan de andere
o Kinderen met een moeilijk temperament huilen vaker dan kinderen met een
makkelijk temperament
o Moeilijk/makkelijk temperament is niet klinisch vast te stellen
o Moeilijk temperament komt in verschillende ontwikkelingsstadia op verschillende
wijzen naar voor
- Twee begrippen die in verband met temperament veel genoemd worden
o Reactiviteit = gevoeligheid, snelheid en heftigheid waarmee op prikkels gereageerd
wordt door het AZS, door het hormonaal sys. en het CZS. Dit uit zich in min of meer
sterke motorische reacties, in huilen en krijsen.
o Zelfregulatie = verwijst naar de mogelijkheid om deze reacties af te remmen, te
doseren of te versterken.
1.4.1.3. Oververmoeidheid
- Kinderen die excessief huilen, slapen (te) weinig
o Omdat ze moet zijn weinig eten per voeding wakker worden door
hongergevoel
slaapduur neemt steeds verder af (negatieve spiraal)
Door vele wakkere uren raakt kind overprikkeld
Oververmoeidheid neemt verder toe met alle negatieve gevolgen die erbij
komen op gebied van
Slapen, eten, vertering, communicatie,…
o Ze kunnen bv. darmkramp gelijkend gedrag vertonen
Krampgedrag bestaat uit hypertonie, gebalde
vuisten, opgezette buik, veel windjes, maaiende
armen en benen
1.4.1.4. Andere kindfactoren
- Baby’s geboren uit moeder met verslavingsproblematiek, moeten ontwennen en zijn erg
gevoelig voor omgevingsstimuli
- Geboortecomplicaties
- Het krijgen van tanden
- Kunstverlossing
- …
! geen verschil in huilgedrag naargelang geslacht !
