Samenvatting SAT zelfstudie

SAT-Artikels
1. Stembelasting en stembelastbaarheid (boek: p. 711-76)
1.1. Wat is stembelasting?
 De evidente decompensatie = een wanverhouding tussen belastbaarheid en
effectieve belasting
 Belasting in duur (fonatietijd), volume en toonhoogte
o ≈spiervermoeidheid waarbij de larynxspieren niet de voldoende lang de
nodige energie kunnen leveren
 Risico van zelf-geïnduceerde trilling bij stemgeving
o De stemplooien worden in trilling gebracht door onszelf en niet via een
externe bron
 De luchtstroom vanuit onze longen gaan tussen de stemplooien en brengt
ze in beweging (trillingen)
o Afhankelijk van de duur, volume en toonhoogte, kan er een stembelasting en
een verhoogde kans op stemlast ontstaan
o Kan getraind worden
 BV: glottissluiting beter laten sluiten bij een stijgende luidheid
o Kan niet getraind worden, wanneer de aard van de bouw constitutioneel wordt
bepaald
 3 belangrijke oorzaken
o Duur (bij luider spreken)
o Trillingsfrequentie
 Mannen<vrouwen
Ú Ratio 2:1
 Vrouwen<kinderen
Ú Ratio 1:0
o Luider spreken
 Hoge belasting wanneer
Ú Toonhoogte en volume toenemen
Ú Een lange duur
 Doel drukreceptoren:
o Stretchen en bewegingen registreren
o Voorkomen dat je braakt of hoest tijdens het vocaliseren
 Te laat opgemerkt worden:
 Fonatie:
o = de duur van het spreken
o Een bepaald frequentie en amplitude waarbinnen de stemplooien openen en
sluiten
 De afstand gelegd door de stemplooien vormt een goede referentie voor
de opgelegde stembelasting
 De vibratieblootstelling voor de stemplooien werd gerelateerd aan de
industriële limieten voor trillingen via werktuigen overgebracht naar de
handen
o Grens tussen veilig en stembelasting ligt op 500 m weefselafstand
 Laag, want na 17 min continue fonatie/na 35 min lezen worden het bereikt
Ú Lezen = veilig verlengen van de belastingdosis door pauzes/stemloze
segmenties

1.2. Wat bepaalt de stembelasting?
 Persoonsgebonden factoren
o Leeftijd
 Degeneratie van de larynx op hoge leeftijd

, o Geslacht
 Vrouwenstem (beïnvloed door hormonale cyclus) is minder belastbaar
dan mannen
o Algemene conditie
 Laryngale constitutie = niet beïnvloedbaar
Ú De vatbaarheid voor ene bepaalde aandoening kunnen wel via
medische behandeling onder controle worden gebracht
Ú Een aangepaste stemhygiëne
Ú Fonochirugische behandeling van een aangeboren stemplooiletsel
Ú Stressbestendigheid verbeteren via ervaring/getraind d.m.v.
cognitieve training
 Laryngale conditie
Ú Stemhygiëne en inlassen van voldoende recuperatie- en
stemrustmomenten
 Niet-persoonsgebonden factoren
o Het niveau van belasting
 De taak en de akoestische conditie waarbinnen men moet spreken
Ú Uitoefenen van controle
Ú Het verbeteren van het eigen stempotentieel

1.3. Hoe potentiële belastbaarheid inschatten?
 Mensen met stemstoornis/laryngale pathologie = kwetsbaar
 Een goed gebalanceerd stemonderzoek kunnen de toekomstige
mogelijkheden geven zonder garantie
 Eigenschappen:
o Zorgvuldig gebruik, beheersing van de stemtechnieken, voorbereiding,
bewaking en zelfmonitoring
 Stembelastingtest
o Standaard stembelastingstest:
 Een volledige stemfunctieonderzoek en stroboscopische evaluatie
voor en na een belasting van 20 min luidop lezen aan ene niveau van
75-85 dB
Ú Bij belasting van 30 min is er een toename van een pathologisch
kenmerk
o Voorspelling van wie een stemprobleem zal ontwikkelen op basis van de
initiële laryngale conditie, de maximale fonatietijd en de perceptuele
stemkwaliteit
o Fonetograaf
 Indicator voor een zwakke belastbaarheid
Ú Hoe sterk de neiging is tot toonhoogtetoename
Ú Hoe sterker die neiging aanwezig is, hoe geringer de
belastbaarheid

2. Klinisch NKO-onderzoek (boek: p. 89-114)
2.1. Hoe verloopt het klinisch onderzoek via een keelspiegel?
2.1.1. Materiaal
 Voorhoofdslamp, laryngale spiegels in verschillende afmetingen,
spiegelwarmer, compressen en locaal anestheticum (indien nodig)
2.1.2. Procedure
 Onderzoeker licht de patiënt toe en vertelt dat hij gedurende hele proces
zonder moeite zal kunnen ademen
 Positie van de patiënt
o Een stoel waarvan zijn hoofd op dezelfde hoogte bevindt als de
onderzoeker

, o Patiënt zit in de ‘sniffing position’
 Zijn rug is recht, de nek in flexie t.o.v. de rug en het hoofd in extensie
t.o.v. de nek
 Beste visualisatie voor onderzoeker: gezichtslijn tussen het weke
verhemelte en de glottis
 Onderzoeker wikkelt zachtjes de tong om met een compres
 Onderzoeker fixeert met zijn linkerhand de tong vast tussen duim en
wijsvinger en trekt de tong naar voor en onder
o Onderste vingers: beschermt de onderste deel van de tong tegen de
snijtanden
o Bovenste vingers: gebruikt de wang, lippen/boventanden als steun
 Patiënt ademt in zodat het verhemelte optrekt, de tong afvlakt en de
amandelpijlers verwijden om de grootst mogelijke opening te bekomen van de
keelspiegel
 Onderzoeker brengt via zijn rechterhand de spiegel (vastgehouden zoals een
potlood) in en de achterwand van de spiegel tegenaan het zachte verhemelte
en de uvula
o Op voorhand wordt de kijkzijde van de keelspiegel opgewarmd via een
alcoholvlam, elektrische spiegelwarmer, warmwater, … zodat het niet
condenseert door de warm ademlucht
o Via de handrug de temperatuur controleren
 Gedurende een soepele beweging wordt het verhemelte naar de posterieur en
superieur verplaatst naar de farynxachterwand (maar niet ertegen!)
o Het beeld vanuit 1 positie is zelden de volledige larynx
o Een goede positie
 De epiglottis en deel van de stemplooien
 De tongbasis, supraglottische larynx, de sinus piriformes en de
postcricoidregio
 De valse en ware stemplooien
Ú Bij een rustige ademhaling, bij een diepe ademhaling en finaal bij
fonatie
 Geen receptoren die een wurgreflex uitlokken anterieur van de tonsilpijlers
o Wanneer de farynxachterwand en de posterieure tonsilpijlers niet wordt
aangeraakt
o Wurgbewegingen zijn meestal psychologische van aard en verdwijnen bij
herhaalde pogingen
2.1.3. Voordelen
 Eenvoudig, goedkoop, snel
 Prognostisch voor succes TL
2.1.4. Nadelen
 Slechte tolerantie (wurgreflex)
 Vluchtig
 Moeilijk visualisatie door de tong
 Enkel aangehouden klinkers (/e/ en /i/)

2.2. Hoe verloopt het klinisch onderzoek via een rigiede
laryngostroboscopie?
2.2.1. Voordelen
 Optimale optische kwaliteit
 Vergroting (letsel vrije rand stemplooien)
2.2.2. Nadelen
 Slechte tolerantie (wurgreflex)
 Enkel aangehouden klinkers (/e/ en /i/)
 Verstoorde laryngale biomechanica