OG 10 Prenatale screening: “Goed nieuws voor alle zwangere vrouwen”
1. De student kan groene elementen en gele ophelderen (uitleggen)
Prenatale screening heeft als doel vóór de geboorte (pre-nataal) na te gaan wat de kans is
dat je kindje een aangeboren afwijking heeft. Er wordt gezocht naar aanwijzingen voor een
chromosomale of lichamelijke afwijking. Screeningstesten houden geen gevaar in voor de
zwangerschap, maar ze geven ook geen uitsluitsel.
Deze testen geven een cijfer dat uitdrukt hoe groot de kans is dat je kindje een
chromosomale of lichamelijke afwijking heeft. Er zijn 3 prenatale screeningstesten:
Nipt
Deze bloedafname is een recente, betrouwbare screeningstest. Uit het bloed van de moeder
wordt het DNA van de foetus onderzocht op chromosomale afwijkingen.
Vanaf 12 weken wordt deze test terugbetaald.
Combinatietest
Deze test wordt uitgevoerd tussen de 11de en 14de week van de zwangerschap. De test
bestaat uit een echografie en een bloedafname. Men berekent de kans op chromosomale
afwijkingen en kan structurele lichamelijke afwijkingen terugvinden. Deze test wordt
tegenwoordig meestal vervangen door de NIPT.
Late triple test
Deze bloedafname wordt gedaan tussen de 14de en 20ste week van de zwangerschap. Het
doel van deze bloedtest is het zoeken naar chromosomale afwijkingen zoals syndroom van
Down of neurale buisdefecten zoals open ruggetje, open schedel…
Algemeen/universitair ziekenhuis
geschiedenis Nipt test, voor 2017 alleen universitaire centra voor medische genetica die de
nipt test deden. Dat kostte 395 euro. Daarom konden regionale ziekenhuizen het niet. Het
was een test voor rijke mensen. De belnipt test is opgekomen vanuit frankrijk die 260 euro
kostte, in de kleine ziekenhuizen deden ze screening van trisomie en open rug maar konden
niet veel meer. De uni ziekenhuizen konden wel alles in detail bekijken.
Kosten (terugbetaling) (nip)
De NIPT wordt vanaf juli 2017 in België terugbetaald door je ziekenfonds. Het honorarium
voor het labo bedraagt ongeveer 260 euro. Heb je de verhoogde tegemoetkoming, krijg je dit
bedrag volledig terugbetaald. Anderen betalen maximaal 8,68 euro.
2. Wat is counselen?
Counseling is het begeleiden van (meestal) psychisch gezonde mensen (verschil met
psychotherapie) die zich in een moeilijke levenssituatie bevinden en waarbij we ons richten
op het verhelderen van de concrete moeheid / levenssituatie.
Het doel van counseling is hen te begeleiden bij dat beslissingsproces door de moeilijkheid
voor hen in die situatie concreet te verhelderen en alle opties te bespreken zodat zij in staat
zijn een weloverwogen, geïnformeerde keuze te maken. De focus ligt dan ook niet op de
, uiteindelijke beslissing , maar op het optimaliseren en het faciliteren van het
beslissingsproces zelf. En dit is een uniek proces van voortdurend afstemmen op de noden
(vragen, twijfels, bezorgdheden, onduidelijkheden) van de toekomstige ouders.
De rol als counselor bestaat er dan in om enerzijds de keuze waar ze voor staan te
verhelderen en anderzijds het beslissingsproces te faciliteren , opdat toekomstige ouders
een geïnformeerde keuze kunnen maken.
Wat betreft de attitude die deze counseling vereist:
( 1 ) er zijn op een onvoorwaardelijke manier
( 2 ) aansluiten bij de leefwereld van de ander
( 3 ) een open agenda hanteren waar alles besproken kan worden en waar men
behalve vale bekwaamheid ook zichzelf inbrengt .
(4) uitnodigend en ondersteunend zijn
Shared decision making
We nemen hieruit mee dat het de taak is van een vroedvrouw om naast de patiënt te blijven
staan en voor een stuk mee in te stappen in het moeilijke keuzetraject van de ouders op zo
een manier dat de autonomie van de ouders omtrent een beslissing een andere betekenis
krijgt. We moeten de balans vinden tussen nabijheid en afstand.
3. Welke zijn de 3 elementen bij het beslissingsproces en de daarbij
behorende aandachtspunten (brochure fara)
1. Instappen in het screeningsproces
A) eerste algemene dimensie heeft betrekking op de keuze om al of niet in te stappen in het
screeningsproces, als dusdanig en dit op basis van de afwegingen van de ouders inzake het
statuut van screening, hun visie op handicap, leven met een kind met een beperking, de
(on)wenselijkheid of (on)toelaatbaarheid van de keuze voor afbreking, de maatschappelijke
tendensen …
daarom voor ouders zeer belangrijk om goed na te denken wanneer een screeningstest
standaard wordt aangeboden en dus niet te licht te beslissen.
B) tweede, meer specifieke dimensie heeft te maken met de keuze om al dan niet in te
stappen in een bepaalde screeningstest. Voor ze beslissen om met screening te beginnen,
dienen ouders te beseffen voor welke aandoeningen getest wordt, om welk soort test het
gaat, met welk doel de test wordt uitgevoerd, hoe de resultaten worden meegedeeld en wat
‘vals positieve’ en ‘vals negatieve’ testresultaten beteken. Ze moeten weten welke keuzes er
voor hen zijn en waar ze meer informatie kunnen krijgen als ze die nodig hebben. Met de
komst van de NIPT lijkt het soms makkelijker om te kiezen voor prenatale screening.
2. Keuze voor diagnostische test of niet?
Indien ouders beslist hebben om in te stappen in een screeningstraject, kan het gebeuren
dat zij als resultaat van de screening te horen krijgen dat er een verhoogde kans is dat hun
kind een aangeboren aandoening zal hebben. In deze situatie wordt hen een invasieve,
diagnostische test aangeboden, die zekerheid en uitsluitsel geeft over het bestaan van de
afwijking bij hun ongeboren kind.
Daarnaast kan er ook rechtstreeks beslist worden tot het uitvoeren van een diagnostische
test. Dit gebeurt wanneer een van de toekomstige ouders drager zijn van een erfelijke
1. De student kan groene elementen en gele ophelderen (uitleggen)
Prenatale screening heeft als doel vóór de geboorte (pre-nataal) na te gaan wat de kans is
dat je kindje een aangeboren afwijking heeft. Er wordt gezocht naar aanwijzingen voor een
chromosomale of lichamelijke afwijking. Screeningstesten houden geen gevaar in voor de
zwangerschap, maar ze geven ook geen uitsluitsel.
Deze testen geven een cijfer dat uitdrukt hoe groot de kans is dat je kindje een
chromosomale of lichamelijke afwijking heeft. Er zijn 3 prenatale screeningstesten:
Nipt
Deze bloedafname is een recente, betrouwbare screeningstest. Uit het bloed van de moeder
wordt het DNA van de foetus onderzocht op chromosomale afwijkingen.
Vanaf 12 weken wordt deze test terugbetaald.
Combinatietest
Deze test wordt uitgevoerd tussen de 11de en 14de week van de zwangerschap. De test
bestaat uit een echografie en een bloedafname. Men berekent de kans op chromosomale
afwijkingen en kan structurele lichamelijke afwijkingen terugvinden. Deze test wordt
tegenwoordig meestal vervangen door de NIPT.
Late triple test
Deze bloedafname wordt gedaan tussen de 14de en 20ste week van de zwangerschap. Het
doel van deze bloedtest is het zoeken naar chromosomale afwijkingen zoals syndroom van
Down of neurale buisdefecten zoals open ruggetje, open schedel…
Algemeen/universitair ziekenhuis
geschiedenis Nipt test, voor 2017 alleen universitaire centra voor medische genetica die de
nipt test deden. Dat kostte 395 euro. Daarom konden regionale ziekenhuizen het niet. Het
was een test voor rijke mensen. De belnipt test is opgekomen vanuit frankrijk die 260 euro
kostte, in de kleine ziekenhuizen deden ze screening van trisomie en open rug maar konden
niet veel meer. De uni ziekenhuizen konden wel alles in detail bekijken.
Kosten (terugbetaling) (nip)
De NIPT wordt vanaf juli 2017 in België terugbetaald door je ziekenfonds. Het honorarium
voor het labo bedraagt ongeveer 260 euro. Heb je de verhoogde tegemoetkoming, krijg je dit
bedrag volledig terugbetaald. Anderen betalen maximaal 8,68 euro.
2. Wat is counselen?
Counseling is het begeleiden van (meestal) psychisch gezonde mensen (verschil met
psychotherapie) die zich in een moeilijke levenssituatie bevinden en waarbij we ons richten
op het verhelderen van de concrete moeheid / levenssituatie.
Het doel van counseling is hen te begeleiden bij dat beslissingsproces door de moeilijkheid
voor hen in die situatie concreet te verhelderen en alle opties te bespreken zodat zij in staat
zijn een weloverwogen, geïnformeerde keuze te maken. De focus ligt dan ook niet op de
, uiteindelijke beslissing , maar op het optimaliseren en het faciliteren van het
beslissingsproces zelf. En dit is een uniek proces van voortdurend afstemmen op de noden
(vragen, twijfels, bezorgdheden, onduidelijkheden) van de toekomstige ouders.
De rol als counselor bestaat er dan in om enerzijds de keuze waar ze voor staan te
verhelderen en anderzijds het beslissingsproces te faciliteren , opdat toekomstige ouders
een geïnformeerde keuze kunnen maken.
Wat betreft de attitude die deze counseling vereist:
( 1 ) er zijn op een onvoorwaardelijke manier
( 2 ) aansluiten bij de leefwereld van de ander
( 3 ) een open agenda hanteren waar alles besproken kan worden en waar men
behalve vale bekwaamheid ook zichzelf inbrengt .
(4) uitnodigend en ondersteunend zijn
Shared decision making
We nemen hieruit mee dat het de taak is van een vroedvrouw om naast de patiënt te blijven
staan en voor een stuk mee in te stappen in het moeilijke keuzetraject van de ouders op zo
een manier dat de autonomie van de ouders omtrent een beslissing een andere betekenis
krijgt. We moeten de balans vinden tussen nabijheid en afstand.
3. Welke zijn de 3 elementen bij het beslissingsproces en de daarbij
behorende aandachtspunten (brochure fara)
1. Instappen in het screeningsproces
A) eerste algemene dimensie heeft betrekking op de keuze om al of niet in te stappen in het
screeningsproces, als dusdanig en dit op basis van de afwegingen van de ouders inzake het
statuut van screening, hun visie op handicap, leven met een kind met een beperking, de
(on)wenselijkheid of (on)toelaatbaarheid van de keuze voor afbreking, de maatschappelijke
tendensen …
daarom voor ouders zeer belangrijk om goed na te denken wanneer een screeningstest
standaard wordt aangeboden en dus niet te licht te beslissen.
B) tweede, meer specifieke dimensie heeft te maken met de keuze om al dan niet in te
stappen in een bepaalde screeningstest. Voor ze beslissen om met screening te beginnen,
dienen ouders te beseffen voor welke aandoeningen getest wordt, om welk soort test het
gaat, met welk doel de test wordt uitgevoerd, hoe de resultaten worden meegedeeld en wat
‘vals positieve’ en ‘vals negatieve’ testresultaten beteken. Ze moeten weten welke keuzes er
voor hen zijn en waar ze meer informatie kunnen krijgen als ze die nodig hebben. Met de
komst van de NIPT lijkt het soms makkelijker om te kiezen voor prenatale screening.
2. Keuze voor diagnostische test of niet?
Indien ouders beslist hebben om in te stappen in een screeningstraject, kan het gebeuren
dat zij als resultaat van de screening te horen krijgen dat er een verhoogde kans is dat hun
kind een aangeboren aandoening zal hebben. In deze situatie wordt hen een invasieve,
diagnostische test aangeboden, die zekerheid en uitsluitsel geeft over het bestaan van de
afwijking bij hun ongeboren kind.
Daarnaast kan er ook rechtstreeks beslist worden tot het uitvoeren van een diagnostische
test. Dit gebeurt wanneer een van de toekomstige ouders drager zijn van een erfelijke
