Recht en menselijk gedrag
Stappenplan beantwoorden tentamenvragen
• Benoem het begrip/ de begrippen waar in de vraag naar gevraagd
wordt of dat/die in de vraag genoemd wordt/worden.
• Geef een definitie van dit begrip of deze begrippen zoals je die
hebt geleerd.
• Pas deze begrippen toe op de concrete casus door elementen uit
de definitie te linken aan elementen uit de casus.
Goed is: vaak expliciet noemen ‘in de tekst staat dat... en dat sluit aan
bij dit begrip, omdat...’
• Geef in een concluderende opmerking nog in 1 zin antwoord op
de vraag.
1
,Podcast 1
Ex-ante perspectief staat centraal
Arjan Kok van de Amsterdamse Rekenkamer over het Amsterdamse beleid
tegen fietsendiefstal.
Taken Rekenkamer Adam:
Doen van onderzoek naar:
- doelmatigheid (zijn doelen behaald met zo min mogelijk middelen)
- doeltreffendheid (zijn de beoogde doelen/effecten bereikt?)
- rechtmatigheid (is er gehandeld volgens het geldende recht, ook
ongeschreven recht)
Door het bestuur gevoerde bestuur beleid (bij gemeente en gemeentelijke
instellingen)
Stappen van oz
1. OZ doen d.m.v. documenten bekijken, interviews etc.
2. Dan concept analyse/oz rapport schrijven
3. En dan wederhoor. Gaat alleen om of het OZ-rapport juist is
4. Dan bestuurlijk rapport voor raad en college (hoofdconclusie’s deelconclusies etc)
daar mag raad en college op reageren (gaat in dossier)
5. Dan schrijft Rekenkamer nog een nawoord. En geven raad aandachtspunten mee.
6. Daarna wordt het openbaar gemaakt.
Voorbeeld Fiets/diefstal preventie. 2017-2020
3 maatregelen:
1. Het depot
Je zet je fiets ergens neer waar dat niet mag, hij wordt weg gehaald en je kan daar je
fiets ophalen, die worden nog gecontroleerd op diefstal, op die manier kan dat het
gedrag van mensen beïnvloeden door het niet te gaan stelen.
2. Graveren
3. Opkomen registers van handelaren, registercontroleur
Je zou als handelaar ook een zij-handeltje kunnen hebben met gestolen fietsen, er
waren ook te weinig controleurs, lastig voor strafkans, perceptie is essentieel
Gevolgen van vele diefstal fietsen:
⁃ Hoge criminaliteit cijfers Adam
⁃ Slecht imago
⁃ Normvervaging
⁃ Minder fietsen
Wat wou het college: duidelijk signaal dat fietsendieven werden aangepakt en daling
diefstallen. Norm moest om. Daarom meerjarenplan.
Zowel preventieve maatregelen als repressieve maatregelen
6 pijlers van de aanpak door bestuur: (integralen aanpak)
1. Gericht op grootschalige communicatie gericht op alle vier de doelgroepen
2
,2. Registeren van alle fietsen vanuit
3. Stallen en vastzetten van fietsen
4. Controle en toezicht op hotspot locaties
5. Handhaving (ook van opkopers)
6. Terugbezorgen
Daling 16% naar 10% daling diefstal fietsen. Maar manier hoe daarachter is
gekomen is onbekend. Andere gegevens lieten andere dingen weten (zoals
aangiften)
De werking van doelmatigheid is slecht vast te stellen want je moet iets weten over
het gedrag van mensen. Zo doet bijvoorbeeld niet iedereen aangifte (en dit is ook
een momentopname) Dus goed evalueren van gedrag is lastig
De zekerheid van straffen is belangrijker dan de strafmaat. Hiervoor is vooral
belangrijk de inzet van handhaving op hotspots.
Tijdlijn
2000 Meerjarenplan
2002 Begin aanpak
2008 Afbouwen aanpak
2010 Crises, college gaat bezuinigen op graffeerteam en registercontraleur
2013 College gaat door met wat ze al die tijd deden (sinds 2008). Actieplan parkeren
2017 Fiets/diefstal preventie. 2017-2020 met 3 maatregelen
Conclusie van Fiets/diefstal preventie. 2017-2020 met 3 maatregelen: beleid is
niet doelmatig geweest en daardoor kan er ook niks gezegd worden over
doeltreffendheid. (Dit kan komen door gebrek aan wetenschappelijkheid tijdens het
maken van het beleid door de ambtenaren, er is ook niet genoeg toegang tot deze
kennis)
Literatuur week 1
3
, We gaan erachter komen dat wat door juristen doorgaans voetnoot wordt
aangenomen dat in bed neergelegd de gedragsnormen ook worden gehoorzaamd
niet waar is.
De amerikaanse jurist roscoe pound maakt een onderscheid tussen law in books en
law in action.
Voor law in action is het belangrijk Of het werkelijk gedrag van justitiële autoriteiten
correspondeert met de beginselen van de trias politica, of mensen recht werkelijk
kennen, of de rechtsregels feitelijk gehandhaafd worden en of het recht beoogde
doeleinde werkelijk gerealiseerd worden.
De vragen die hieruit voortvloeien zijn empirische vragen (objectief mogelijke van
beschrijving van de werkelijkheid)
Vragen die centraal staan zijn:
- of menselijk gedrag juist is geobserveerd
- en of de verklarende theorie adequaat zijn.
In de empirische wetenschap gaat het niet om de ontwikkeling van het voorschrijven
van normen waaraan mensen gehouden worden , maar om het waarnemen van
regelmatigheden in menselijk gedrag en het begrijpen en verklaren van
samenhang tussen deze regelmatigheden.
Criminologie en rechtssociologie worden doorgaans als sociale wetenschappen
aangemerkt vanwege het groepsverband.
Het recht kan het gedrag alleen maar de invloeden van mensen als het ook echt dit
gedrag in wenselijke richting kan veranderen.
Deze week gaat over een algemene inleiding op de relatie tussen recht en gedrag.
Het gaat daarbij om de rol die het recht heeft om ongewenst gedrag te sturen en dus
hoe juridische regels gedrag in de toekomst kunnen beïnvloeden.
dit is het zogenaamde ex-ante perspectief op het recht en gedrag dat anders
is dan in de juridische opleiding centraal staande op de rol van de rechter
toegesneden ex-post perspectief.
Dus ex-ante> Een recht voorkomt ongewenst gedrag (recht-gdrag) (voorkomen)
ex-post> recht toepassen op ongewenst gedrag (gedrag-recht) (controle )
Juristen zijn vaak bezig met de ex-post funcie van het recht, maar daar beïnvloed je
geen gedrag mee
Herkennen, benoemen en uitleggen waarom sociaalwetenschappelijke
empirische kennis essenieel is voor het begrijpen van de ex-ante gedragsrol
van het recht.> Het recht moet kunnen voorspellen wat het gedrag van de mens
gaat zijn en hoe die gedrag beïnvloed kan worden. Sociale wetenschappen zijn
hierbij noodzakelijk. Het obstakel hierbij is dat een jurist niet op deze manier wordt
opgeleid, maar studenten leren hoe advocaten denken (blz. 25).
4
Stappenplan beantwoorden tentamenvragen
• Benoem het begrip/ de begrippen waar in de vraag naar gevraagd
wordt of dat/die in de vraag genoemd wordt/worden.
• Geef een definitie van dit begrip of deze begrippen zoals je die
hebt geleerd.
• Pas deze begrippen toe op de concrete casus door elementen uit
de definitie te linken aan elementen uit de casus.
Goed is: vaak expliciet noemen ‘in de tekst staat dat... en dat sluit aan
bij dit begrip, omdat...’
• Geef in een concluderende opmerking nog in 1 zin antwoord op
de vraag.
1
,Podcast 1
Ex-ante perspectief staat centraal
Arjan Kok van de Amsterdamse Rekenkamer over het Amsterdamse beleid
tegen fietsendiefstal.
Taken Rekenkamer Adam:
Doen van onderzoek naar:
- doelmatigheid (zijn doelen behaald met zo min mogelijk middelen)
- doeltreffendheid (zijn de beoogde doelen/effecten bereikt?)
- rechtmatigheid (is er gehandeld volgens het geldende recht, ook
ongeschreven recht)
Door het bestuur gevoerde bestuur beleid (bij gemeente en gemeentelijke
instellingen)
Stappen van oz
1. OZ doen d.m.v. documenten bekijken, interviews etc.
2. Dan concept analyse/oz rapport schrijven
3. En dan wederhoor. Gaat alleen om of het OZ-rapport juist is
4. Dan bestuurlijk rapport voor raad en college (hoofdconclusie’s deelconclusies etc)
daar mag raad en college op reageren (gaat in dossier)
5. Dan schrijft Rekenkamer nog een nawoord. En geven raad aandachtspunten mee.
6. Daarna wordt het openbaar gemaakt.
Voorbeeld Fiets/diefstal preventie. 2017-2020
3 maatregelen:
1. Het depot
Je zet je fiets ergens neer waar dat niet mag, hij wordt weg gehaald en je kan daar je
fiets ophalen, die worden nog gecontroleerd op diefstal, op die manier kan dat het
gedrag van mensen beïnvloeden door het niet te gaan stelen.
2. Graveren
3. Opkomen registers van handelaren, registercontroleur
Je zou als handelaar ook een zij-handeltje kunnen hebben met gestolen fietsen, er
waren ook te weinig controleurs, lastig voor strafkans, perceptie is essentieel
Gevolgen van vele diefstal fietsen:
⁃ Hoge criminaliteit cijfers Adam
⁃ Slecht imago
⁃ Normvervaging
⁃ Minder fietsen
Wat wou het college: duidelijk signaal dat fietsendieven werden aangepakt en daling
diefstallen. Norm moest om. Daarom meerjarenplan.
Zowel preventieve maatregelen als repressieve maatregelen
6 pijlers van de aanpak door bestuur: (integralen aanpak)
1. Gericht op grootschalige communicatie gericht op alle vier de doelgroepen
2
,2. Registeren van alle fietsen vanuit
3. Stallen en vastzetten van fietsen
4. Controle en toezicht op hotspot locaties
5. Handhaving (ook van opkopers)
6. Terugbezorgen
Daling 16% naar 10% daling diefstal fietsen. Maar manier hoe daarachter is
gekomen is onbekend. Andere gegevens lieten andere dingen weten (zoals
aangiften)
De werking van doelmatigheid is slecht vast te stellen want je moet iets weten over
het gedrag van mensen. Zo doet bijvoorbeeld niet iedereen aangifte (en dit is ook
een momentopname) Dus goed evalueren van gedrag is lastig
De zekerheid van straffen is belangrijker dan de strafmaat. Hiervoor is vooral
belangrijk de inzet van handhaving op hotspots.
Tijdlijn
2000 Meerjarenplan
2002 Begin aanpak
2008 Afbouwen aanpak
2010 Crises, college gaat bezuinigen op graffeerteam en registercontraleur
2013 College gaat door met wat ze al die tijd deden (sinds 2008). Actieplan parkeren
2017 Fiets/diefstal preventie. 2017-2020 met 3 maatregelen
Conclusie van Fiets/diefstal preventie. 2017-2020 met 3 maatregelen: beleid is
niet doelmatig geweest en daardoor kan er ook niks gezegd worden over
doeltreffendheid. (Dit kan komen door gebrek aan wetenschappelijkheid tijdens het
maken van het beleid door de ambtenaren, er is ook niet genoeg toegang tot deze
kennis)
Literatuur week 1
3
, We gaan erachter komen dat wat door juristen doorgaans voetnoot wordt
aangenomen dat in bed neergelegd de gedragsnormen ook worden gehoorzaamd
niet waar is.
De amerikaanse jurist roscoe pound maakt een onderscheid tussen law in books en
law in action.
Voor law in action is het belangrijk Of het werkelijk gedrag van justitiële autoriteiten
correspondeert met de beginselen van de trias politica, of mensen recht werkelijk
kennen, of de rechtsregels feitelijk gehandhaafd worden en of het recht beoogde
doeleinde werkelijk gerealiseerd worden.
De vragen die hieruit voortvloeien zijn empirische vragen (objectief mogelijke van
beschrijving van de werkelijkheid)
Vragen die centraal staan zijn:
- of menselijk gedrag juist is geobserveerd
- en of de verklarende theorie adequaat zijn.
In de empirische wetenschap gaat het niet om de ontwikkeling van het voorschrijven
van normen waaraan mensen gehouden worden , maar om het waarnemen van
regelmatigheden in menselijk gedrag en het begrijpen en verklaren van
samenhang tussen deze regelmatigheden.
Criminologie en rechtssociologie worden doorgaans als sociale wetenschappen
aangemerkt vanwege het groepsverband.
Het recht kan het gedrag alleen maar de invloeden van mensen als het ook echt dit
gedrag in wenselijke richting kan veranderen.
Deze week gaat over een algemene inleiding op de relatie tussen recht en gedrag.
Het gaat daarbij om de rol die het recht heeft om ongewenst gedrag te sturen en dus
hoe juridische regels gedrag in de toekomst kunnen beïnvloeden.
dit is het zogenaamde ex-ante perspectief op het recht en gedrag dat anders
is dan in de juridische opleiding centraal staande op de rol van de rechter
toegesneden ex-post perspectief.
Dus ex-ante> Een recht voorkomt ongewenst gedrag (recht-gdrag) (voorkomen)
ex-post> recht toepassen op ongewenst gedrag (gedrag-recht) (controle )
Juristen zijn vaak bezig met de ex-post funcie van het recht, maar daar beïnvloed je
geen gedrag mee
Herkennen, benoemen en uitleggen waarom sociaalwetenschappelijke
empirische kennis essenieel is voor het begrijpen van de ex-ante gedragsrol
van het recht.> Het recht moet kunnen voorspellen wat het gedrag van de mens
gaat zijn en hoe die gedrag beïnvloed kan worden. Sociale wetenschappen zijn
hierbij noodzakelijk. Het obstakel hierbij is dat een jurist niet op deze manier wordt
opgeleid, maar studenten leren hoe advocaten denken (blz. 25).
4
