samenvatting van Nematoda spoelwormen H9

Hoofdstuk 9: Nematoda


Nematoda: spoelwormen
Zijn bilateraal symetrisch met niet gesegmenteerd wormvormig lichaam. Ze hebben 3 kiembladen
(triploblast). Huidspierzak bestaat uit cuticula, epidermis en longitudinale spierlaag (ringspierlaag
nooit aanwezig), de lichaamsholte is een pseudocoel.

Spijsverteringsstelsel is volledig en eenvoudig;
mond – farynx – rechte darm zonder
vertakkingen – anus. Het excretiestelsel is
eenvoudig; bestaat uit 1 of enkele cellen.
Zenuwstelsel omvat slokdarmring met 6 naar
voren en aantal naar achteren verlopende
zenuwen. Geslachten zijn gescheiden.
Mannetje cloaca, waarin darm als
geslachtorganen uitmonden.

 Morfologie
o wormvormig: lang, rond, bilateraal symmetrisch
o zonder aanhangsels
 triploblast;
o geen echte lichaamsholte, maar pseudocoel
o lichaam beschermd door cuticula (meestal niet glad)
o gesteund door cuticula en vloeistoffen in pseudocoel
 Fysiologie
o centraal zenuwstelsel met slokdarmring
o ventrale en caudale ganglia en zenuwstrengen
o volledig, onvertakt spijsverteringskanaal
o geen bloedvaten- of ademhalingsstelsel
o osmoregulatie d.m.v. vlamcellen
 Voortbeweging
o longitudinale spieren
o geen aanhangsels, cilia of flagellen
 Voortplanting
o meestal gescheiden geslachten; geslachten dimorf
 Ontwikkeling
o indirect; meestal 4 op het adult lijkende larvenstadia
o aantal cellen in adulten van de zelfde soort is altijd gelijk
 Habitat
o aquatisch, in de grond of endoparasitair
o wereldwijde verspreiding
 Grootte
o enkele 1 mm tot 1 m
 Diversiteit
o ongeveer 23,000 beschreven recente soorten



1

, Hoofdstuk 9: Nematoda




Habitus en lichaamsomhulling:

 Langwerpig, spoelvormig, versmallend naar de uiteinden (voorzijde stomp achterzijde spits)
 Vrijlevende soorten vrij klein (meestal 0.5-3mm)
 Parasitaire wormen soms groter dan 15 mm
 Sterke, meestal gladde, niet-chitineuze cuticula (soms oppervlakkig dwars geringd)
 cuticula soms met differentiaties (bv haakjes, stekels of fijne haartjes)
 cuticula opgebouwd uit proteïne van collageen type; 3-lagige structuur
 onder de cuticula een epitheel (vormt dunne continue mantel)met weinig cellen (6 tot 8)
 4 epitheliale lijsten naar binnen in pseudocoel uipuilen : dorsaal (1 lijst) , ventraal ( 1lijst ) en
lateraal (3 lijsten)
o Laterale lijsten sterkst ontwikkeld, duidelijkst op buitenzijde als zijvelden of
zijstrengen zichtbaar.
 Bij grote parasitaire is aantal kernen groter dan vrijlevende
 Bij volwassen nematoden kunnen celwanden in epitheel verdwijnen en onstaat er een
syncytium
 3 grote terminale staartklieren: verankering
 amphiden, fasmiden (in staartstreek, unicellulair) : zintuigen ( sensoriële functie en mogelijk
rol bij voortplanting)




Spieren
De huidspierzak valt op, onmiddellijk tegen de epitheel laag aangedrukt en opgebouwd uit 1 laag
longitudinale spiercellen, er is nooit een ringspierlaag. Deze laag is niet continu; door 4 epitheliale
overlangse lijsten in 4 spiervelden verdeeld. Elk van die laag is opgebouwd uit een aantal spiercellen,
valt te zien welke groep nematoden, het verschilt van 2 tot 16. De spiercel zelf is langgerekt
spoelvormig en inwendig verdeeld in nucleaire en fibrillaire zone. De nucleaire zone bevat de kern en

2