lOMoARcPSD|224577
lOMoARcPSD|2
Inleiding.................................................................................................................................................. 1
Deel 1. Fundamentele elementen van het administratief recht............................................................... 1
Hoofdstuk 1. Afbakening van het administratief recht......................................................................... 1
1. Situering van het administratief recht en begripsomschrijving............................................................ 1
1.1. Situering van het administratief recht........................................................................................... 1
1.1.1. Nationaal of internationaal recht?......................................................................................... 1
1.1.2. Privaat- of publiek recht?...................................................................................................... 1
1.2. Begrip administratief recht........................................................................................................... 1
2. Administratief recht is uitzonderingsrecht........................................................................................... 2
2.1. Rechtvaardiging........................................................................................................................... 2
2.2. Eigen rechtsregels....................................................................................................................... 2
3. Uitvoerbare beslissingen.................................................................................................................... 2
3.1. Begrip en situering....................................................................................................................... 2
3.2. Voorrechten................................................................................................................................. 2
3.2.1. Eenzijdig............................................................................................................................... 2
3.2.2. Wettigheid vermoed.............................................................................................................. 2
3.2.3. Uitvoerbaar........................................................................................................................... 3
3.3. Indelingen.................................................................................................................................... 3
3.3.1. Reglementaire en individuele beslissingen........................................................................... 3
3.3.2. Rechtverlenende en niet-rechtverlenende beslissingen........................................................ 3
3.3.3. Discretionaire en gebonden beslissingen............................................................................. 3
4. De administratieve sanctie.................................................................................................................. 3
4.1. Begrip.......................................................................................................................................... 3
4.2. Rechtsgevolgen........................................................................................................................... 4
5. Vereisten voor elk bestuurshandelen.................................................................................................. 4
5.1. Algemeen belang......................................................................................................................... 4
5.1.1. Rechtvaardiging.................................................................................................................... 4
5.1.2. Begrip................................................................................................................................... 4
5.2. Wettigheid.................................................................................................................................... 4
5.2.1. De hiërarchie van de rechtsregels........................................................................................ 4
5.2.2. Toegewezen bevoegdheid.................................................................................................... 5
5.2.3. Verbod van delegatie van bevoegdheid................................................................................ 5
5.3. Sancties....................................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2. Bronnen van het administratief recht............................................................................. 5
1. Algemeen........................................................................................................................................... 5
6. Rechtsregels....................................................................................................................................... 5
, 1
lOMoARcPSD|2245774
6.1. Begrip en kenmerken................................................................................................................... 5
6.2. Geschreven rechtsregels............................................................................................................. 5
6.2.1. Algemeen.............................................................................................................................. 5
6.2.2. Bovenstatelijk niveau............................................................................................................ 5
6.3. Niet-geschreven rechtsregels...................................................................................................... 6
6.3.1. Algemene rechtsbeginselen.................................................................................................. 6
6.3.2. Rechtsgewoonte................................................................................................................... 7
7. Pseudowetgeving............................................................................................................................... 7
7.1. Begrip.......................................................................................................................................... 7
7.2. Indeling........................................................................................................................................ 7
7.2.1. Interpretatieve omzendbrieven en dienstorders.................................................................... 7
7.2.2. Indicatieve omzendbrieven en dienstorders.......................................................................... 8
7.2.3. Verordenende omzendbrieven.............................................................................................. 8
8. Rechtspraak....................................................................................................................................... 8
9. Rechtsleer.......................................................................................................................................... 8
Hoofdstuk 3: algemene beginselen van behoorlijk bestuur................................................................. 8
1. Algemeen........................................................................................................................................... 8
9.1. Situering....................................................................................................................................... 8
9.2. Toepassingsgebied...................................................................................................................... 8
9.3. Indeling........................................................................................................................................ 9
10. Hoorplicht en recht van verdediging................................................................................................. 9
10.1. Algemeen................................................................................................................................... 9
10.2. Begrippen en toepassingsgebied............................................................................................... 9
10.2.1. Hoorplicht............................................................................................................................ 9
10.2.2. Recht van verdediging........................................................................................................ 9
10.3. Modaliteiten............................................................................................................................. 10
10.4. Uitzonderingen........................................................................................................................ 10
10.4.1. Hoorplicht.......................................................................................................................... 10
10.4.2. Recht van verdediging...................................................................................................... 10
11. Formele motiveringsplicht............................................................................................................... 10
12. Onpartijdigheidsbeginsel................................................................................................................ 10
12.1. Begrip...................................................................................................................................... 10
12.2. Toepassingsgebied.................................................................................................................. 11
13. Fair-playbeginsel............................................................................................................................ 11
14. Zorgvuldigheidsbeginsel................................................................................................................. 11
,15. Gelijkheidsbeginsel......................................................................................................................... 11
15.1. Begrip...................................................................................................................................... 11
lOMoARcPSD|224577
15.2. Toepassingsgebied.................................................................................................................. 11
15.2.1. Toepassing bij het vaststellen van individuele beslissingen.............................................. 11
15.2.2. Toepassing bij het vaststellen van reglementaire beslissingen......................................... 12
16. Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel................................................................................... 12
16.1. Algemeen................................................................................................................................ 12
16.2. Begrippen en toepassingsgebied............................................................................................. 12
16.2.1. Rechtszekerheidsbeginsel................................................................................................ 12
16.2.2. Vertrouwensbeginsel........................................................................................................ 13
17. Materiële motiveringsplicht............................................................................................................. 13
18. Redelijkheidsbeginsel..................................................................................................................... 13
18.1. Begrip...................................................................................................................................... 13
18.2. Rechterlijke controle................................................................................................................ 13
18.3. Toepassingsgebied.................................................................................................................. 14
18.4. Specifieke verschijningsvormen.............................................................................................. 14
18.4.1. Evenredigheidsbeginsel.................................................................................................... 14
18.4.2. Zuinigheidsbeginsel.......................................................................................................... 14
Deel 2. De openbare diensten.............................................................................................................. 14
Hoofdstuk 1. De openbare diensten: algemeen................................................................................ 14
1. Begrip openbare dienst en beginselen van de openbare dienst....................................................... 14
18.5. Het begrip ‘openbare dienst’.................................................................................................... 14
18.6. De beginselen van de openbare dienst................................................................................... 14
18.6.1. Het beginsel van de veranderlijkheid................................................................................ 14
18.6.2. Het beginsel van de continuïteit........................................................................................ 14
18.6.3. Het beginsel van de benuttigingsgelijkheid....................................................................... 14
19. Vormen van beheer van openbare diensten................................................................................... 15
19.1. Gecentraliseerde openbare diensten....................................................................................... 15
19.1.1. Centralisatie...................................................................................................................... 15
19.1.2. Kenmerken van de gecentraliseerde openbare dienst...................................................... 15
19.1.3. Deconcentratie.................................................................................................................. 15
19.2. Gedecentraliseerde openbare diensten................................................................................... 15
19.2.1. Decentralisatie.................................................................................................................. 15
19.2.2. Kenmerken van de gedecentraliseerde openbare dienst.................................................. 15
19.2.3. Functionele en territoriale decentralisatie......................................................................... 15
19.3. Overzichtsschema................................................................................................................... 15
20. Het administratief toezicht.............................................................................................................. 16
, 20.1. Begrip ‘administratief toezicht’ en doel.................................................................................... 16
lOMoARcPSD|2245
20.2. Draagwijdte administratief toezicht.......................................................................................... 16
20.3. Regelgeving m.b.t. het administratief toezicht op de Vlaamse gemeenten en provincies........16
20.4. Soorten administratief toezicht................................................................................................ 16
20.4.1. Het gewoon administratief toezicht................................................................................... 16
20.4.2. Het buitengewoon administratief toezicht......................................................................... 17
21. Algemene aspecten van het ambtenarenstatuut............................................................................ 17
21.1. Begrip ‘ambtenaar’................................................................................................................... 17
21.2. De rechtsverhouding ambtenaar-overheid............................................................................... 17
21.3. Het statuut van de ambtenaar................................................................................................. 18
21.3.1. Eenzijdige aanstelling....................................................................................................... 18
21.3.2. Toepasselijke regelgeving................................................................................................ 18
21.3.3. Inhoud en wijziging van de rechtspositie.......................................................................... 18
21.3.4. Vastheid van betrekking................................................................................................... 18
21.3.5. Tuchtstatuut...................................................................................................................... 18
21.3.6. Geschillenregeling............................................................................................................ 18
21.4. Het ambtenarenstatuut binnen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten. 18
Hoofdstuk 2. De lokale besturen....................................................................................................... 18
1. De gemeente.................................................................................................................................... 18
21.5. Het Gemeentedecreet............................................................................................................. 18
21.6. Bevoegdheden van de gemeente............................................................................................ 19
21.7. Organen van de gemeente en hun werking............................................................................. 19
21.7.1. De gemeenteraad............................................................................................................. 19
21.7.2. Het college van burgemeester en schepenen................................................................... 20
21.7.3. De burgemeester.............................................................................................................. 20
21.8. Andere bepalingen over de werking van het gemeentebestuur............................................... 20
21.9. Personeel................................................................................................................................ 20
21.10. Planning en financieel beheer............................................................................................... 20
21.11. Meer democratie: (nieuwe) inspraakmogelijkheden voor de burger...................................... 21
21.12. Administratief toezicht............................................................................................................ 21
21.13. Oprichting van administratieve organen................................................................................ 21
21.14. Gemeentelijke administratieve sancties................................................................................. 21
22. De provincie.................................................................................................................................... 21
22.1. Het provinciedecreet................................................................................................................ 21
22.2. Bevoegdheden van de provincie............................................................................................. 21
22.3. Organen van de provincie en hun werking.............................................................................. 21
22.3.1. De provincieraad............................................................................................................... 22
lOMoARcPSD|2
Inleiding.................................................................................................................................................. 1
Deel 1. Fundamentele elementen van het administratief recht............................................................... 1
Hoofdstuk 1. Afbakening van het administratief recht......................................................................... 1
1. Situering van het administratief recht en begripsomschrijving............................................................ 1
1.1. Situering van het administratief recht........................................................................................... 1
1.1.1. Nationaal of internationaal recht?......................................................................................... 1
1.1.2. Privaat- of publiek recht?...................................................................................................... 1
1.2. Begrip administratief recht........................................................................................................... 1
2. Administratief recht is uitzonderingsrecht........................................................................................... 2
2.1. Rechtvaardiging........................................................................................................................... 2
2.2. Eigen rechtsregels....................................................................................................................... 2
3. Uitvoerbare beslissingen.................................................................................................................... 2
3.1. Begrip en situering....................................................................................................................... 2
3.2. Voorrechten................................................................................................................................. 2
3.2.1. Eenzijdig............................................................................................................................... 2
3.2.2. Wettigheid vermoed.............................................................................................................. 2
3.2.3. Uitvoerbaar........................................................................................................................... 3
3.3. Indelingen.................................................................................................................................... 3
3.3.1. Reglementaire en individuele beslissingen........................................................................... 3
3.3.2. Rechtverlenende en niet-rechtverlenende beslissingen........................................................ 3
3.3.3. Discretionaire en gebonden beslissingen............................................................................. 3
4. De administratieve sanctie.................................................................................................................. 3
4.1. Begrip.......................................................................................................................................... 3
4.2. Rechtsgevolgen........................................................................................................................... 4
5. Vereisten voor elk bestuurshandelen.................................................................................................. 4
5.1. Algemeen belang......................................................................................................................... 4
5.1.1. Rechtvaardiging.................................................................................................................... 4
5.1.2. Begrip................................................................................................................................... 4
5.2. Wettigheid.................................................................................................................................... 4
5.2.1. De hiërarchie van de rechtsregels........................................................................................ 4
5.2.2. Toegewezen bevoegdheid.................................................................................................... 5
5.2.3. Verbod van delegatie van bevoegdheid................................................................................ 5
5.3. Sancties....................................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2. Bronnen van het administratief recht............................................................................. 5
1. Algemeen........................................................................................................................................... 5
6. Rechtsregels....................................................................................................................................... 5
, 1
lOMoARcPSD|2245774
6.1. Begrip en kenmerken................................................................................................................... 5
6.2. Geschreven rechtsregels............................................................................................................. 5
6.2.1. Algemeen.............................................................................................................................. 5
6.2.2. Bovenstatelijk niveau............................................................................................................ 5
6.3. Niet-geschreven rechtsregels...................................................................................................... 6
6.3.1. Algemene rechtsbeginselen.................................................................................................. 6
6.3.2. Rechtsgewoonte................................................................................................................... 7
7. Pseudowetgeving............................................................................................................................... 7
7.1. Begrip.......................................................................................................................................... 7
7.2. Indeling........................................................................................................................................ 7
7.2.1. Interpretatieve omzendbrieven en dienstorders.................................................................... 7
7.2.2. Indicatieve omzendbrieven en dienstorders.......................................................................... 8
7.2.3. Verordenende omzendbrieven.............................................................................................. 8
8. Rechtspraak....................................................................................................................................... 8
9. Rechtsleer.......................................................................................................................................... 8
Hoofdstuk 3: algemene beginselen van behoorlijk bestuur................................................................. 8
1. Algemeen........................................................................................................................................... 8
9.1. Situering....................................................................................................................................... 8
9.2. Toepassingsgebied...................................................................................................................... 8
9.3. Indeling........................................................................................................................................ 9
10. Hoorplicht en recht van verdediging................................................................................................. 9
10.1. Algemeen................................................................................................................................... 9
10.2. Begrippen en toepassingsgebied............................................................................................... 9
10.2.1. Hoorplicht............................................................................................................................ 9
10.2.2. Recht van verdediging........................................................................................................ 9
10.3. Modaliteiten............................................................................................................................. 10
10.4. Uitzonderingen........................................................................................................................ 10
10.4.1. Hoorplicht.......................................................................................................................... 10
10.4.2. Recht van verdediging...................................................................................................... 10
11. Formele motiveringsplicht............................................................................................................... 10
12. Onpartijdigheidsbeginsel................................................................................................................ 10
12.1. Begrip...................................................................................................................................... 10
12.2. Toepassingsgebied.................................................................................................................. 11
13. Fair-playbeginsel............................................................................................................................ 11
14. Zorgvuldigheidsbeginsel................................................................................................................. 11
,15. Gelijkheidsbeginsel......................................................................................................................... 11
15.1. Begrip...................................................................................................................................... 11
lOMoARcPSD|224577
15.2. Toepassingsgebied.................................................................................................................. 11
15.2.1. Toepassing bij het vaststellen van individuele beslissingen.............................................. 11
15.2.2. Toepassing bij het vaststellen van reglementaire beslissingen......................................... 12
16. Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel................................................................................... 12
16.1. Algemeen................................................................................................................................ 12
16.2. Begrippen en toepassingsgebied............................................................................................. 12
16.2.1. Rechtszekerheidsbeginsel................................................................................................ 12
16.2.2. Vertrouwensbeginsel........................................................................................................ 13
17. Materiële motiveringsplicht............................................................................................................. 13
18. Redelijkheidsbeginsel..................................................................................................................... 13
18.1. Begrip...................................................................................................................................... 13
18.2. Rechterlijke controle................................................................................................................ 13
18.3. Toepassingsgebied.................................................................................................................. 14
18.4. Specifieke verschijningsvormen.............................................................................................. 14
18.4.1. Evenredigheidsbeginsel.................................................................................................... 14
18.4.2. Zuinigheidsbeginsel.......................................................................................................... 14
Deel 2. De openbare diensten.............................................................................................................. 14
Hoofdstuk 1. De openbare diensten: algemeen................................................................................ 14
1. Begrip openbare dienst en beginselen van de openbare dienst....................................................... 14
18.5. Het begrip ‘openbare dienst’.................................................................................................... 14
18.6. De beginselen van de openbare dienst................................................................................... 14
18.6.1. Het beginsel van de veranderlijkheid................................................................................ 14
18.6.2. Het beginsel van de continuïteit........................................................................................ 14
18.6.3. Het beginsel van de benuttigingsgelijkheid....................................................................... 14
19. Vormen van beheer van openbare diensten................................................................................... 15
19.1. Gecentraliseerde openbare diensten....................................................................................... 15
19.1.1. Centralisatie...................................................................................................................... 15
19.1.2. Kenmerken van de gecentraliseerde openbare dienst...................................................... 15
19.1.3. Deconcentratie.................................................................................................................. 15
19.2. Gedecentraliseerde openbare diensten................................................................................... 15
19.2.1. Decentralisatie.................................................................................................................. 15
19.2.2. Kenmerken van de gedecentraliseerde openbare dienst.................................................. 15
19.2.3. Functionele en territoriale decentralisatie......................................................................... 15
19.3. Overzichtsschema................................................................................................................... 15
20. Het administratief toezicht.............................................................................................................. 16
, 20.1. Begrip ‘administratief toezicht’ en doel.................................................................................... 16
lOMoARcPSD|2245
20.2. Draagwijdte administratief toezicht.......................................................................................... 16
20.3. Regelgeving m.b.t. het administratief toezicht op de Vlaamse gemeenten en provincies........16
20.4. Soorten administratief toezicht................................................................................................ 16
20.4.1. Het gewoon administratief toezicht................................................................................... 16
20.4.2. Het buitengewoon administratief toezicht......................................................................... 17
21. Algemene aspecten van het ambtenarenstatuut............................................................................ 17
21.1. Begrip ‘ambtenaar’................................................................................................................... 17
21.2. De rechtsverhouding ambtenaar-overheid............................................................................... 17
21.3. Het statuut van de ambtenaar................................................................................................. 18
21.3.1. Eenzijdige aanstelling....................................................................................................... 18
21.3.2. Toepasselijke regelgeving................................................................................................ 18
21.3.3. Inhoud en wijziging van de rechtspositie.......................................................................... 18
21.3.4. Vastheid van betrekking................................................................................................... 18
21.3.5. Tuchtstatuut...................................................................................................................... 18
21.3.6. Geschillenregeling............................................................................................................ 18
21.4. Het ambtenarenstatuut binnen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten. 18
Hoofdstuk 2. De lokale besturen....................................................................................................... 18
1. De gemeente.................................................................................................................................... 18
21.5. Het Gemeentedecreet............................................................................................................. 18
21.6. Bevoegdheden van de gemeente............................................................................................ 19
21.7. Organen van de gemeente en hun werking............................................................................. 19
21.7.1. De gemeenteraad............................................................................................................. 19
21.7.2. Het college van burgemeester en schepenen................................................................... 20
21.7.3. De burgemeester.............................................................................................................. 20
21.8. Andere bepalingen over de werking van het gemeentebestuur............................................... 20
21.9. Personeel................................................................................................................................ 20
21.10. Planning en financieel beheer............................................................................................... 20
21.11. Meer democratie: (nieuwe) inspraakmogelijkheden voor de burger...................................... 21
21.12. Administratief toezicht............................................................................................................ 21
21.13. Oprichting van administratieve organen................................................................................ 21
21.14. Gemeentelijke administratieve sancties................................................................................. 21
22. De provincie.................................................................................................................................... 21
22.1. Het provinciedecreet................................................................................................................ 21
22.2. Bevoegdheden van de provincie............................................................................................. 21
22.3. Organen van de provincie en hun werking.............................................................................. 21
22.3.1. De provincieraad............................................................................................................... 22