Leerdoelen T2 Transport 6 VWO
Voor de schuin gedrukte succescriteria heb je diep leren nodig (Relateren en Uitbreiden)
Nr Leerdoel Succescriteria Doelst Eind-
BvJ term
1 Ik kan de bouw, werking en A. Ik kan de functie van het transportstelsel noemen. 1, 3, 4 B3.6
functie van de bloedsomloop en 6
met hart en bloedvaten van Hart, bloedvaten en bloed vormen een transportsysteem. De belangrijkste functie van dit
meercellige dieren en van de systeem is om de lichaamscellen te voorzien van zuurstof en voedingstoffen en om afvalstoffen
mens in het bijzonder te verwijderen
beschrijven
B. Ik kan de (9) onderdelen van het transportstelsel en hun ligging noemen.
Zie Binas tabel: 84 A t/m 84 O
C. Ik kan de functie van de onderdelen van het transportstelsel noemen.
D. Ik kan aangeven waar uitwisseling tussen bloed en weefselvloeistof plaats vindt.
De uitwisseling tussen bloed en weefselvloeistof vindt plaats d.m.v. osmose en diffusie door de
wandcellen van de bloed- en haarvaten.
E. Ik kan uitleggen hoe de bloedstroom door het lichaam loopt en waar zuurstof in het
bloed wordt opgenomen en afgegeven.
De bloedstroom loopt tweemaal door het hart. Dit is opgedeeld in twee omlopen: de kleine en
de grote bloedsomloop.
Het bloed wordt verrijkt met zuurstof in de haarvaten die om de longblaasjes liggen. Deze
bundelen zich tot de longader.
F. Ik kan de verschillen tussen een gesloten en een open bloedsomloop noemen.
Als er sprake is van een gesloten bloedsomloop dan is het bloed afgesloten van zijn milieu:
andere lichaamsvloeistoffen.
1
, G. Ik kan de verschillen tussen een enkelvoudige en een dubbele bloedsomloop noemen.
Alle soorten bloedsomlopen zijn grofweg in te delen in 2 groepen:
• Enkelvoudige bloedsomloop
Per bloedsomloop gaat al het bloed een maal door het hart. Vaak bestaat het hart dan
uit een enkele kamer en boezem.
• Dubbele bloedsomloop
Met een dubbele bloedsomloop kan een efficiëntere (bloed)druk gehandhaafd worden,
met dus een hoger rendement. Hierbij stroomt al het bloed tweemaal door het hart.
H. Ik kan uitleggen wat het verband is tussen de bouw en werking van een transportsysteem
(zie F en G) en de zuurstofbehoefte van een organisme.
Met een dubbele bloedsomloop kan een efficiëntere (bloed)druk gehandhaafd worden, met dus
een hoger rendement. Hierbij stroomt al het bloed tweemaal door het hart.
– Wanneer er dus een hoog rendement nodig is voor het leven van een organisme zal een
dubbele bloedsomloop vereist zijn.
I. Ik kan van het transportstelsel van een gegeven diersoort de overeenkomsten met dat
van de mens herkennen.
J. Ik kan de verschillen tussen het transportstelsel van een gegeven diersoort en dat van de
mens verklaren m.b.v. zijn leefomgeving en zijn fysiologie.
2 Ik kan de relatie uitleggen A. Ik kan de functie van het hart verklaren m.b.v. zijn ligging en bouw. 1, 3 en 4 B3.6
tussen de bouw van het hart
enerzijds en de functie en de Zie Binas tabel: 84 C en D
werking van het hart
anderzijds B. Ik kan de werking van de hartkleppen en halvemaanvormige kleppen beschrijven.
De hartkleppen
Als de kamers zijn volgestroomd met bloed vindt de systole van de kamers plaats. De druk in de
kamers stijgt met als gevolg het dicht slaan van de hartkleppen. Als de druk in de kamers dan
hoger is dan in de aorta en longslagader wordt het bloed deze vaten ingepompt.
2
Voor de schuin gedrukte succescriteria heb je diep leren nodig (Relateren en Uitbreiden)
Nr Leerdoel Succescriteria Doelst Eind-
BvJ term
1 Ik kan de bouw, werking en A. Ik kan de functie van het transportstelsel noemen. 1, 3, 4 B3.6
functie van de bloedsomloop en 6
met hart en bloedvaten van Hart, bloedvaten en bloed vormen een transportsysteem. De belangrijkste functie van dit
meercellige dieren en van de systeem is om de lichaamscellen te voorzien van zuurstof en voedingstoffen en om afvalstoffen
mens in het bijzonder te verwijderen
beschrijven
B. Ik kan de (9) onderdelen van het transportstelsel en hun ligging noemen.
Zie Binas tabel: 84 A t/m 84 O
C. Ik kan de functie van de onderdelen van het transportstelsel noemen.
D. Ik kan aangeven waar uitwisseling tussen bloed en weefselvloeistof plaats vindt.
De uitwisseling tussen bloed en weefselvloeistof vindt plaats d.m.v. osmose en diffusie door de
wandcellen van de bloed- en haarvaten.
E. Ik kan uitleggen hoe de bloedstroom door het lichaam loopt en waar zuurstof in het
bloed wordt opgenomen en afgegeven.
De bloedstroom loopt tweemaal door het hart. Dit is opgedeeld in twee omlopen: de kleine en
de grote bloedsomloop.
Het bloed wordt verrijkt met zuurstof in de haarvaten die om de longblaasjes liggen. Deze
bundelen zich tot de longader.
F. Ik kan de verschillen tussen een gesloten en een open bloedsomloop noemen.
Als er sprake is van een gesloten bloedsomloop dan is het bloed afgesloten van zijn milieu:
andere lichaamsvloeistoffen.
1
, G. Ik kan de verschillen tussen een enkelvoudige en een dubbele bloedsomloop noemen.
Alle soorten bloedsomlopen zijn grofweg in te delen in 2 groepen:
• Enkelvoudige bloedsomloop
Per bloedsomloop gaat al het bloed een maal door het hart. Vaak bestaat het hart dan
uit een enkele kamer en boezem.
• Dubbele bloedsomloop
Met een dubbele bloedsomloop kan een efficiëntere (bloed)druk gehandhaafd worden,
met dus een hoger rendement. Hierbij stroomt al het bloed tweemaal door het hart.
H. Ik kan uitleggen wat het verband is tussen de bouw en werking van een transportsysteem
(zie F en G) en de zuurstofbehoefte van een organisme.
Met een dubbele bloedsomloop kan een efficiëntere (bloed)druk gehandhaafd worden, met dus
een hoger rendement. Hierbij stroomt al het bloed tweemaal door het hart.
– Wanneer er dus een hoog rendement nodig is voor het leven van een organisme zal een
dubbele bloedsomloop vereist zijn.
I. Ik kan van het transportstelsel van een gegeven diersoort de overeenkomsten met dat
van de mens herkennen.
J. Ik kan de verschillen tussen het transportstelsel van een gegeven diersoort en dat van de
mens verklaren m.b.v. zijn leefomgeving en zijn fysiologie.
2 Ik kan de relatie uitleggen A. Ik kan de functie van het hart verklaren m.b.v. zijn ligging en bouw. 1, 3 en 4 B3.6
tussen de bouw van het hart
enerzijds en de functie en de Zie Binas tabel: 84 C en D
werking van het hart
anderzijds B. Ik kan de werking van de hartkleppen en halvemaanvormige kleppen beschrijven.
De hartkleppen
Als de kamers zijn volgestroomd met bloed vindt de systole van de kamers plaats. De druk in de
kamers stijgt met als gevolg het dicht slaan van de hartkleppen. Als de druk in de kamers dan
hoger is dan in de aorta en longslagader wordt het bloed deze vaten ingepompt.
2
