HOOFDSTUK 26: GELIJKSTROOMSCHAKELINGEN
OPENINGSVRAAG
Antwoord: b
➔ Elke lamp krijgt de volledige batterijspanning
ELEKTROMOTORISCHE KRACHT EN KLEMSPANNING
Er kan enkel stroom in een elektrische schakeling lopen als er een apparaat op aangesloten is die de
ene soort energie omzet in elektrische energie
➔ dit apparaat: bron van elektromotorische kracht (emk)
Elektromotorische kracht (EMK): het potentiaalverschil dat de spanningsbron levert wanneer er
geen stroom loopt naar een uitwendige schakeling
➔ wordt veroorzaakt door de omzetting van een andere vorm van energie (chemisch, mechanisch)
naar elektrische energie, zoals in batterijen en generatoren.
➔ Eenheid: volt (V)
➔ Symbool:
Batterij
➔ levert geen constante stroom, deze varieert met de weerstand van de schakeling
➔ heeft wel een (zo goed als) constant potentiaalverschil
Intermezzo: het niet zo constante potentiaalverschil van een batterij
➔ de batterij zelf heeft ook een bepaalde weerstand
Vb.: wanneer men een auto start met de koplampen aan, zullen deze even minder branden.
➔ Dit komt omdat de startmotor een grote stroom trekt en het potentiaalverschil van de accu
daardoor daalt tot beneden de opgegeven emk
Het weerstand die de bron van emk heeft = inwendige weerstand (r)
Een echte batterij = een perfecte emk in serie geschakeld met een weerstand r
➔ r kan nooit los komen van de batterij
, Voorbeeld:
a en b ➔ aansluitingen van de batterij
Er geldt:
𝑲𝑳𝑬𝑴𝑺𝑷𝑨𝑵𝑵𝑰𝑵𝑮 = 𝑽𝒂𝒃 = 𝑽𝒂 − 𝑽𝒃
Wanneer er geen stroom aan de batterij onttrokken wordt:
➔ klemspanning = emk
Wanneer er een stroom I aan de batterij onttrokken wordt:
r = inwendige weerstand
Klemspanning is het werkelijke potentiaalverschil tussen de polen van een spanningsbron wanneer er
stroom loopt. Dit is lager dan de EMK door de interne weerstand van de bron. Wanneer een belasting
wordt aangesloten, verlaagt de spanning aan de klemmen als gevolg van het spanningsverlies over de
interne weerstand.
Voorbeeld
Opmerking: er mag vanuit gegaan worden dat de inwendige weerstand van de batterij
verwaarloosbaar is
➔ Het genoemde potentiaalverschil is de klemspanning van de batterij, en wordt vaak aangeduid als
𝑉 𝑖𝑝𝑣 𝑉𝑎𝑏
OPENINGSVRAAG
Antwoord: b
➔ Elke lamp krijgt de volledige batterijspanning
ELEKTROMOTORISCHE KRACHT EN KLEMSPANNING
Er kan enkel stroom in een elektrische schakeling lopen als er een apparaat op aangesloten is die de
ene soort energie omzet in elektrische energie
➔ dit apparaat: bron van elektromotorische kracht (emk)
Elektromotorische kracht (EMK): het potentiaalverschil dat de spanningsbron levert wanneer er
geen stroom loopt naar een uitwendige schakeling
➔ wordt veroorzaakt door de omzetting van een andere vorm van energie (chemisch, mechanisch)
naar elektrische energie, zoals in batterijen en generatoren.
➔ Eenheid: volt (V)
➔ Symbool:
Batterij
➔ levert geen constante stroom, deze varieert met de weerstand van de schakeling
➔ heeft wel een (zo goed als) constant potentiaalverschil
Intermezzo: het niet zo constante potentiaalverschil van een batterij
➔ de batterij zelf heeft ook een bepaalde weerstand
Vb.: wanneer men een auto start met de koplampen aan, zullen deze even minder branden.
➔ Dit komt omdat de startmotor een grote stroom trekt en het potentiaalverschil van de accu
daardoor daalt tot beneden de opgegeven emk
Het weerstand die de bron van emk heeft = inwendige weerstand (r)
Een echte batterij = een perfecte emk in serie geschakeld met een weerstand r
➔ r kan nooit los komen van de batterij
, Voorbeeld:
a en b ➔ aansluitingen van de batterij
Er geldt:
𝑲𝑳𝑬𝑴𝑺𝑷𝑨𝑵𝑵𝑰𝑵𝑮 = 𝑽𝒂𝒃 = 𝑽𝒂 − 𝑽𝒃
Wanneer er geen stroom aan de batterij onttrokken wordt:
➔ klemspanning = emk
Wanneer er een stroom I aan de batterij onttrokken wordt:
r = inwendige weerstand
Klemspanning is het werkelijke potentiaalverschil tussen de polen van een spanningsbron wanneer er
stroom loopt. Dit is lager dan de EMK door de interne weerstand van de bron. Wanneer een belasting
wordt aangesloten, verlaagt de spanning aan de klemmen als gevolg van het spanningsverlies over de
interne weerstand.
Voorbeeld
Opmerking: er mag vanuit gegaan worden dat de inwendige weerstand van de batterij
verwaarloosbaar is
➔ Het genoemde potentiaalverschil is de klemspanning van de batterij, en wordt vaak aangeduid als
𝑉 𝑖𝑝𝑣 𝑉𝑎𝑏
